MERCURII, den xvi. Maert, (Te Woerden.)

Presid.: Jellisz. Presentes: Biesman, Dorth, Brienen, Huygens, Schagen, Oldenbarnevelt, doctor Egbertsz., Symsz,, Magnus, Joachimi, Jongema, Coenders.

Is, ter presentie vande heeren ambassadeurs vande Coningen van Vranckryck ende van Groot Brittannien, van Syn Excell. ende den raedt van state, geresumeert de leste resolutie, met advis vande voorsz. heeren ambassadeurs ende raedt van state, in den Hage genomen, opte saecken van Utrecht, namentlyck, op 't rapport vande heeren doctor Sebastiaen Egbertsz. ende Aelbert Joachimi, gecommitteerde vande Ho. Mog. Edele heeren staten generael, van 't gene dat binnen der voorsz. stadt Utrecht is gepasseert, tsedert hare laetste compste aldaer, ende oock de propositie van mrs. Hugo Ruysch, raedt inden Hove provinciael, Anselmus Salmius, licentiaet inde rechten, scepen, ende Jacob van Medenblick, raedt der stadt Utrecht, gedeputeerde vande burgermeesteren, scepenen, raedt ende gemeente derselver stadt, mitsgaders den brieff, die dienvolgende aan Syn Excell. is geschreven, ende geproponeert wesende, (nademael die heeren ambassadeurs, Syn Excell., den raet van state, staten van Utrecht ende die gedeputeerde van burgermeesteren, scepen ende raedt, mitsgaders vande gemeente derselver stadt alhier binnen Woerden, volgende de resolutie, by de heeren staten generael den XIV. deses genomen, ende Syn Excell. geadverteert zyn gecompareert), wat voet van besoigne dat men voor het beste ende bequaemste sal moghen voirnemen, is nae deliberatie eenparichlyck, ende met gemeen advis verstaen ende geresolveert, dat men partyen elck appart alhier ter vergaderinge sal bescheyden, ende hooren derselver doleantien, ende pretentien, ende voir yerst die gedeputeerde vande stadt ende gemeente van Utrecht, ende sien haren last ende wat deselve hebben te proponeeren ende voor te dragen. Desen volgende syn ter vergaderinge gecompareert mrs. Pieter van Leeuwen, Hugo Ruysch ende Henrick de Wildt, raden inden Hove provinciael, Anselmus Salmins, licentiaet inde rechten, ende Cornelis van Weede, scepenen, mitsgaders mnr. Johan van Werckhoven, raedt, ende Cornelis van Vianen, advocaet der stadt Utrecht, ende nade gedane presentatie van derselver comparanten credentzbrieff, gedateert den vI. deses, stila veteri, hebbende van wegen die magistraet ende gemeente ierst gecongratuleert ende verwille compt met alle beleefte complimenten van gebiedenissen ende presentatien, die compste vande voirsz, heeren ambassadeurs vande Coningen, vande Ho. Mog. heeren staten generael ende raedt van state tot Woerden, ende alle tsamen dienstelyck bedanckt voor de genomen moeyte, om tot accommodatie vande differenten ende beroerten, binnen Utrecht ontstaen, tot Woerden te commen, verclaerende, dat ten hoochsten noodich is, dat dieselve spoedichlyck geschiede, tot voorcominge van inconvenienten ende periculen van plonderinge ende andere, ende al is 't soo, dat hen de proceduren vande gemeente mishagen, dat sy evenwel (daertoe by d'selve serieuselyck versocht synde) nyet en hebben mogen laten hun te laten gebruycken, om de saecken te helpen accommodeeren ende de gemeente vuytte wapenen in ruste te brengen. Hier nae hebben de comparanten in 't lange verthoont de swaericheyt ende onlust, die binnen Utrecht is geresen, ende dat deselve soo verre toegecomen is, dat daer binnen voortaen nyemant en is versekert van syn lyff ende goet vande schamele gemeente, die haer hadden begonst op te werpen, die welcke tot noch toe door die borgerhopluyden, officieren ende adelborsten in officie is gehouden geweest, verclaerende, dat sy wel bereyt waren de oorsaecken ende redenen vande voorsz. swaricheyt ende alteratie vande gemeente te ontdecken, maer alsoo deselve te seer odieux syn ten reguarde van eenige particuliere, ende omme andere consideratien, dat sy dat sullen nalaten, ten ware dat sy wierden gepresseert omme de voorsz. ontdeckinge te doen, hetwelcke sy aen dese vergaderinge remitteerden, hebben

voorts verhaelt, in wat voegen dat de gemeente in 't beginsel van hare alteratie verscheyde remonstrantien, inhoudende haer doleantien ende pretensien schriftelyck hebben overgege

daer van d'selve prompt redress hebben versocht, ende dat die magistraet een receuil daervan gemaect ende die gereduceert hebben in vyff hooftpoincten differentiael, gelyck: als die schriftelick by den magistraet overgegeven, ende als nu sommierłyck by de comparan ten verhaelt syn, mitsgaders 't gene dat diesaengaende in presentie van Syne Excell. ende die gecommitteerde vande heeren staten generael is gebesoigneert, remonstrerende voorts, dat die magistraet niet lievers en souden sien, dan dat tot beslechtinge vande voorsz. poincten differentiael op het spoedichste goede bequame middelen beraempt mochten werden, omme de gemeente in stilte te brengen, ende dat deselve magistraet eghene beter ofte bequamer middelen en souden weten voor te stellen, dan dat voor yerst afgedaen worden de brouweryen ten platten lande, in conformité vande resolutie vande heeren staten generael tot Delft genomen den eersten Meerte XV LXXXIIII, ende daertoe de neeringen, ambachten ende manufacturen tsedert 't selve jaer XV LXXXIII ten platten lande ingevoert, ende voorts de neeringe van zyde ende wolle lakenen, mitsgaders van 't sout etc., dat voorts geapprobeert worde het concept ofte ordre, gemacet op het creëren vanden magistraet, Syn Excell. ende heeren gecommitteerde behandicht, ende want de reuenue (!) vande reekeningen was belieft, dat die magistraet te vreden was de voirder differentiael poincten te stellen ter arbitragie van Syn Excell., als stad tholder, mits dat Syn Excell. daertoe alvorens soude worden geauthoriseert ende diesaengaende gerelaxeert vanden eedt, die Syn Excell. ter contrarien gedaen soude mogen hebben, ende dat die vuytspraecke daervan soude geschieden binnen Utrecht, op soo cort interval als doenlyck is, omdat alle twist ende ongemack t'eerder soude mogen cesseren, alles naer breder inhouden van haer comparanten instructie, gedateert den vi. deses, stilo antiquo, die welcke sy in originali hebben overgegeven, benevens het verbael, binnen Utrecht gehouden, van't besoigne aldaer gevallen den u. deses, stilo antiquo, nadat sy alle de voergedragen poincten met hare redenen hadden gededuceert ende becleet, versoeckender iterativelyck zeer instantelyck (nadien dat het die heeren ambassadeurs, oyek die Ho. Mog. heeren staten generael, Syn Excell ende raet van state gelieft heeft, de moeyten aen te nemen om haer alhier te laten vinden) dat haer soude gelieven 't voorsz. versoeck te accordeeren, daer mede de differenten gevonden ende geaccommodeert, ende de gemeente vuyt de wapenen gebracht soude mogen worden, daer toe dat sy comparanten haer hebben gepresenteert te laten employeeren, achtende dat daer inne te min swaericheyts behoort gemaeckt te worden, omme dat Syn Excell. inde decisie vande differentiael poincten sal mogen gebruycken, het advis vande hoochgemelte heeren staten generael ofte van derselver gecommitteerde, by soo_verre als hem dat alsoo goet dunckt, doende instantie, dat Syn Excell. soude gelieven wederom binnen Utrecht te commen, gelyck deselve dat aen de gemeente belooft hadde, aengesien dat sy anders als met contentement qualyck in de stadt souden derven keeren.

Nae desen syn inde vergaderinge gecompareert die aenwesende heeren staten van Utrecht, ende is haer E. verhaelt het geproponeerde, midtsgaders het versoek vande voorsz. gedepu teerde vanden magistraet ende gemeente der stadt Utrecht, ende voorgelesen derselver brief van credentie ende instructie, met het verbael gehouden van het gebesoigneerde binnen Utrecht den I. deses, stilo antiquo, by hun overgegeven, ende voorts afgevraecht, oft haer E. yets hadden daertegen te seggen ende te verthoonen, die welcke (nadat hare E. daerop met malcanderen hadden gesprocken, voor yerst die heeren ambassadeurs, die heeren staten generael, Syn Excell ende den raet van state, verwillecommende ende bedanckende, voor de moeyten die deselve, aengenomen hebben, om alhier te commen, tot accommodatie der saecken ende differenten tot Utrecht) hebben geexcuseert, van dat men hun imputeert

dat

als oft sy oorsake souden syn ende schult hebben vande ontstaen swaricheyden ende beroerten, omme dat sy nyet by tyts opte clachte vande gemeente en souden hebben versien, want dat met waerheyt alsoo nyet en sal bevonden worden, maer wel ter contrarie, mits de cortheyt des tyts, hun gelaten, zy dat niet en hebben kunnen gedoen, als hebbende haer de gemeente binnen middelen tyde in de wapenen begeven, verhalende, hoe dat de alteratien binnen Utrecht waren ontstaen mette proceduren aldaer gepleecht, die als noch continueren, versoeckende dat daertoe geadhibeert soude worden de noodige remedie ende gerepareert 't gene dat met gewelt ende tegens de gerechtigheyt vande staten van Utrecht, soo by het innevoeren van eenen nyeuwen magistraet ende 't gene daer vuyt gevolcht is, als andersints, gepleecht is, ende alle saecken gestelt in sulke pointen, als die syn geweest voor date vande geresen beroerten ende gedane veranderinge, ende dat men achtervolgende d'unie hun wil hant houden ende conserveeren in hare rechten ende gerechticheyden, ende namentlyck mainteneren het tractaet, by hun gemaeckt met Syn Excell., daerop dat Syn Excell. als stadhouder vande landtschap van Utrecht is aengenomen, ende deselve landtschap eedt. gedaen heeft, ende dat hun die voorgelesen stucken in handen souden worden gestelt, onime die te visiteeren ende daerop naerder te letten tot nae den middach, hetwelcke haer E. geaccordeert is.

Eod., den xvii. Meerte, naden middach.

Die staten van Utrecht syn wederomme ter vergaderinge gecompareert, ende is haer E. voorgehouden, dat de heeren staten generael overgeleet hebbende de veranderinge vande saecken, binnen Utrecht geschiet, bevinden datter maer drye middelen en syn, om tot het redres te commen, als te weten by accoort, submissie ofte extremiteyt, dat tot het middel van accoord hare Ho. Mog. egheen apparentie en sien, hebbende het middel van extremiteyt, syne difficulteyt ende consideratien, ende dat sy daerom het middel van submissie wel het bequaemste souden achten, maer dat sy meest becommert ende beladen syn inde noodige asseurantie voirde heeren staten van Utrecht, om wederom binnen Utrecht te keeren ende aldaer te besoigneren, dat hare Ho. Mog. daerom begeerden derselver meeninge ende advis daerop te verstaen.

Die staten van Utrecht hebben hierop verclaert, dat sy geleth hebbende op het geproponeerde vande gedeputeerde vanden magistraet ende gemeente der stad Utrecht, mitsgaders op derselver instructie ende overgegeven verbael, gehouden van 't besoigne, gevallen binnen Utrecht den tweeden deses, stilo antiquo, daer inne seer sobere stoffe bevinden, om te brecken voorgaende beloften ende solemnele tractaten, ende contracten, ende namentlyck het tractaet met Syn Excell. gemaeckt, daerop dat d'selve als stadholder vande lantschap van Utrecht is aengenomen, die welcke by eede belooft heeft deselve te onderhouden, ende noch min fundaments totte begeerde ontslaginge van Syn Excell. eedt, daermede deselve aende, heeren staten generael ende staten van Utrecht is verplicht, omme te mogen doen de decisie vande als noch resteerende poincten differentiael, doch dat sy evenwel daerom nyet en syn genegen tot extremiteyten, als de saecken by middelmatige wegen te hulpen souden syn, ende dat sy oversulcx wel te vreden syn, haer te submitteren aen de heeren ambassadeurs, staten generael, Syne Excell. ende raet van state, nopende d'infractie van 't gene dat by dit tumult is geattempteert tegens d'ordonnantien ende gerechticheyt vanden lande ende het maintenement vande staten, desgelycx oock nopende het poinct vande geeligeerde ridderschappe, vanden magistraet, vande neeringen ten platten lande ende vande rekeningen, maer dat sy wel kunnen mercken, dat het dessein vanden tegenwoordigen magistraet van Utrecht voirder strect als tot dese poincten, sulcx dat mette submissie ofte accommodatie van

dese pointen, de saecken niet geholpen en sullen wesen, begeerden daerom, dat die heeren staten generael ende Syn Excell. tegens de voorsz. attentaten ende gewelden behoorlyck gelieven te voorsien, gelyck haer Ho. Mog. selfs verstaen ende geschreven hebben, dat daerinne behoorlyck geremedieert ende versien moste worden, ende dat oock sulcx volgende d'unie behoort, maer dat vooral wel moeste geleth worden opte versekeringe vande staten, als die in den lande ofte stadt van Utrecht weder vergaderen ende besoigneren souden, ende daer benevens in soo verre alser augmentatie soude dienelyck bevonden worden, dat personen worden genomen, gequalificeert, vande reformeerde religie, naturele vanden lande van Utrecht, ende niet factieux noch officianten, ende dat deselve niet worden gereuoceert, verclaerende, dat sy bevinden, dat het gecommuniceert verbael vanden II. deses veel te milde is geextendeert, ende oyck andersints niet en verstaen, dat de verclaringe, by eenige vuyt vrese ende swackheyt gedaen, eenige vande leden vande staten van Utrecht vermach te prejudicieeren, overmits dat terselver tyt de constitutie vande saecken binnen Utrecht niet toe en liet, dat men met vry- ende seekerheyt soude besoigneren ende adviseeren.

Die vande ridderschap verclaerden, dat sy haer nopende d'augmentatie vande ridderschappen (als henluyden de nominatie ende presentatie van dien alleene competerende) niet en conden submitteren, maer dien aengaende begeerden te blyven by hare gerechticheyt, die hun Godt ende de nature gegeven heeft, ende dat sy oock niet konden submitteeren 't point vande neeringen ende brouweryen ten platten lande, alsoo daer meer andere Edelluyden ende dorpen syn gerechticheyden hebbende, behalven dien dat sy haer eygen recht ende gerechticheyt, ende hun alleene competerende, nyet en begeren te submitteren noch verminderen noch hare kinderen sulcke blame natelaten.

Die steden hebben verclaert, dat sy het poinct vande afdoeninge vande neringen ende brouweryen ten platten lande mette stadt Utrecht sustineren, doch by moderatie ende accommodatie, dan dat sy evenwel mette andere staten ende leden versoeken afdoeninge ende reparatie vande nyeuwicheden, binnen Utrecht gepleecht ende geattempteert, als henluden seer mishagende ende prejudiciabel synde, voegende, dat sy haer mette regieringe vande heeren staten van Utrecht seer wel contenteeren ende te vreden waren, ende derhalven oyck versoeken, dat deselve moegen gemainteneert worden.

De voorsz. verclaringe vande staten van Utrecht gehoort, is, met advis als voren, goetgevonden, dat men de submissie, by haer E. geaccordeert, die gedeputeerde vande magistraet ende gemeente vande stadt Utrecht sal aenseggen, ende deselve gedeputeerde met goede redenen onderrichten, dat men niet en siet de differenten soe promptelick af te doen, als den noot vereyscht, dan by het middel vande submissie vande selve aen dese vergaderinge, die welcke sy te min hehooren te difficulteeren an te nemen, omme dat de meeninge ende intentie is, dat men op alle de poincten differentiael, mitsgaders opte remonstrantien ende doleantien vande gemeente, mit alle consideratien rypelyck sal letten, ende daerop in alle redenen ende billigheyt bejegenen ende contentement geven, ende synde de voorsz. gedeputeerde desen volgende ter vergaderinge verschenen, is hen de voorsz. onderrichtinge gedaen ende afgevraecht, of sy comparanten gelast syn, om oyck de decisie vande voorsz. differentiale poincten aen dese vergaderinge te stellen ende te submitteren, ende namentlyck mede het point vande versekeringe aengaende het besoigneeren vande heeren staten van Utrecht staetsgewyse ende andersints voor haere persoonen in deselve stadt.

Die welcke daerop verclaert hebben, dat sy egheene andere last en hebben, als in haer overgegeven instructie en is vervat, ende dat sy nyet en souden derven bestaen, voirders yets over hen te nemen, diewyle sy met alle haer gedane debvoiren, de saecken voirder niet en hadden kunnen gebrengen, dan dat die magistraet ende gemeente geconsenteert heb

ben de decisie vande differentiale pointen te stellen an Syn Excell., als stadtholder van Utrecht, edoch soe verre als die heeren staten generael souden urgeeren, omme naerderen last te gecrygen, dat sy hun daerom naer Utrecht souden moeten transporteren, omme sulcx den magistraet ende gemeente voir te houden, insisteerende niettemin alnoch opte ontslaginge van Syn Excell. vanden eedt, die deselve aen de heeren staten generael gedaen heeft, alleenlyck om de voorsz. decisie vande differentiale poincten te mogen doen, ende vorder niet, diewyle datter niet meer te hopen noch te verwachten en is vanden, magistraet ende gemeente by desen tyt, als sy by geschrifte overgegeven ende versocht hebben.

JOVIS, den XVIII. Meerte.

Is den heer van Brakel opte verclaring van Syn Excell., vandat hy denselven alhier te Woerden heeft beschreven te commen, omme de Ho. Mog. heeren staten generael syne saecken, doleantien ende pretensien voor te dragen ende te remonstreren, ten selven eynde geaccordeert syne versochte audientie.

2

Die welcke dien volgende inde vergaderinge gecompareert synde, heeft verthoont die debvoiren ende sollicitatien, die hy tot syne groote costen veel jaeren achter den anderen by de heeren staten generael, Syn Excell. ende den raet van state gedaen heeft, omme in syn eere ende gerechticheyt geredintegreert, ende dienvolgende als riddermatich onder die ridderschap vande lantschap van Utrecht (welcke gerechtigheyt hem niemant en vermochte te nemen sonder infamie) beschreven te worden; item, dat het verbot hem gedaen vande stadt Utrecht te frequenteren, soude werden afgedaen; ende ten derden, dat het different op syne rekeninge, by recolement vande selve, byder hant byder hant genomen ende onpartydichlyck afgedaen soude mogen worden, maer dat hy niet tegenstaende alle de voorsz. syn gedaen debvoiren, niet anders en heeft kunnen geimpetreren, als alleene, dat hy hem aengaende de voorsz. syne pretensien, soude hebben te addresseren aende heeren staten van Utrecht, gelyk hy't sedert oyck van tyt tot tyt gedaen heeft, hebbende mette veranderinge vande magistraet tot Utrecht, dese dagen gevallen, vanden jegenwoordigen magistraet vercregen acte van consent, omme d'selve stadt vry ende vranck te mogen frequenteeren, sulcx dat hy daerinne heeft contentement, dan alsoo hy alnoch niet en was geredintegreert, ende dat oock niet en was gedisponeert opte differenten van syne reekeningen, heeft instantelyck versocht (nademael het Syn Excell. gelieft heeft, hem alhier te beschryven, omme syne doleantien d'heeren staten voor te dragen), dat hare Ho. Mog. gelieve op beyde de poincten te letten ende daerinne te accorderen, verclaerende, dat syne meening niet en was, hem in eenige regieringe vanden lantschap van Utrecht voorder te laten gebruycken, ende presenterende hem te verdedigen tegens diegene die hem opleggen, dat hy hem (met) de beroerte tot Utrecht soude hebben bemoeyet. Hierop geadviseert wesende, is met advis vanden raet van state verstaen, het eerste poinct aengaende, (nademael dat de redintegratie, die den heere van Brakel begeerde, is condependent vande principale saecke, die tusschen die leden vande heeren staten van Utrecht jegenwoordich geventilleert wordt), dat men sal uytstellen daerop te resolveren, tot dat deselve principale saecke sal wesen afgehandelt; dan, wat belangt het tweede, raeckende het different op syne reekening, is geaccordeert, met bewillinge vande heeren staten van Utrecht, dat men van 't selve different een eynde sal maecken, ende dat ten selven eynde den heer van Brakel syne rekeninge, gelyck die geprepareert is, sal mogen stellen, off in handen van des generaliteyts rekenkamer, off van die vande finantie inden Hage, tot syne keuse ende goetbeduncken, omme aldaer gevisiteert ende gesloten te worden, ten welcken effecte die heeren staten van Utrecht aengenomen hebben, van harentwegen