hadde vuytgegeven, versekert te syn, dat, als de borgerwachte af soude syn, dat alsdan strenge executie over ettelycke inde stadt gedaen soude worden, dat 't selve de goede resolutie hadde ommegestoten, ende dat daerop nae den Hage den middach afgeveerdicht syn de raedtsheer Leeuwen, Itsige (!), burgermeesters Helsdingen ende eenen Anssem (!).

Naemiddach syn vuytte stadt gecomen: vander Maten ende Nypoort, verhalende, dat sy op den gistrigen brieff gelet hebbende, hun lieten beduncken, dat men heur wilde opleggen meer als sy volgens d'accoort gehouden syn te doen, dat sy daer over terstont de voorsz. drye nae den Haghe aen de heeren generale staten hadden geschict, die overmorgen wedergecomen sullen syn, versouckende dat middelertyt het platte landt verschoont, ofte emmers niets nieuws voorgenomen, maer alles in state gehouden werde; hierop na deliberatie, is seer tegen heur geinsisteert, dat middelertyt de borgerwachte by provisie cessere, d'welcke sy bleven continuelyck seer excuseerende, doch dickwils verclarende vuytdruckelyck, dat sulcke resolutie, als byde heeren staten generael soude nu genomen worden, dat sy die souden pareren ende naecomen, hoe die oock ware, soo dat eyntelick, nae veele communicatien ende difficulteyten, hun de voorsz. tyt is toegestaen, op sulcke conditie, dat, soo de resolutie der heeren staten niet datelyck terstont nagecomen en worde, de datelycke executie byde handt sal genomen worden, dit te schryven alsoo in't pooste aen de heeren staten generael, opdat heure Ho. Mog. terstont daerop heure expresse resolutie ende last overschryven om hier datelyck nagecomen te worden, sonder dyent halven eenigen specialen last gewacht te derven worden; oock dat graeff Henrick hem begeert te excuseeren van 't commandement binnen Utrecht, ende dat wy daerom graeff Ernst hebben versocht, die het selve voor eenen cleynen tyt heeft aengenomen, tot dat heure Ho. Mog. eenen commandeur sullen gestelt hebben, daertoe wy met graeff Henrick voor desen tyt nyemant beter als den colonnel Vtenhove en weten voor te slaen.

Is geene vergadering van rade geweest.

WOENSDACH, den XII. Aprilis.

DONDERDACH, den xv. Aprilis.

Ontfangen schryvens vande heeren staten generael, daerby vermelt wordt dat den raetsheer Leeuwen, cen vande drye gedeputeerden byde stadt Utrecht, aen heure Ho. Mog. geschikt, verclaert heeft, dat graeff Henrick hem, Leeuwen ende syne mede gedeputeerde in desen rade alhier soude toegesegt hebben, inde handelinge voor het sluyten van't accoort, dat die borgers van Utrecht souden blyven byde wacht, ende deselve houden beneffens de soldaten, ende dat om 't woort van Syne Excell. graeff Henrick te houden, heure Ho. Mog. tot accommodatie vande saecke, goetvonden, de voorsz. gedeputeerde voor te stellen, dat sy souden tot Utrecht bevoorderen, dat de lyste der borgeren, die de wacht souden houden, wederomme met Syne Excell. graeff Henrick, desen raedt ende heeren staten van Utrecht souden geresumeert, ende met gemeen advys ende bewillinghe gereduceert worden, lot 8. 9. ofte vuyterlyck 1000 vande gequalificeerste ende vreetsaemste borgers, die by provisie, tot dat de gesubmitteerde differentiale poincten sullen syn gedecideert, die wacht neffens de soldaten inde stadt sullen houden. Hierop t'samentlyck gedelibereert, is men wel verwondert geweest, dat de voorsz. Leeuwen 't selve soo onbeschaemdelyck tegen de waerheyt heeft derven seggen, ende scribatur aen de staten, dat men des wel verwondert is, terwyle in 't minst daervan noyt eenich verhael, noch by Syne Excell., noch by nyemant anders geweest en is, alsoo men altyt heeft preciselyck geinsisteert opte instructie van haer Ho. Mog., dat sy ons dan terstont adverteeren, ofte men heure voorsz. resolutie op sulcken onwaerachtigen

te kennen geven, sal naecomen, of dat men sal blyven inhereren opte voorsz. instructie, soo wy doch gedaen hebben, want wy terstont nae de receptie van heuren brieff. alevenwel hebben geschreven, ende den heere Sidlnitsky gedeputeert aen de magistraet ende borgerhopluyden van Utrecht, dat sy terstont de borgerwacht souden doen ophouden, opdat wy alsoot leger terstont mochten doen scheyden, ende 't landt ende de goede luyden daervan eens doen ontlasten, ende dat wy noch anders niet en conden gesien, dan dat de stadt niet en sal verseeckert sy, soo lange de borgerwacht continueert, dat wy oock deurgaens vande burgers vernemen, dat de burgers wel te vreden syn, de wacht te laten, maer dat 't selve byde magistraet ende eenige indiscrete luyden wederhouden wordt, 't gene aen de voorsz. magistraet ende borgerhopluypen, als voorsz. soo geschreven is, wordt ter antwoordt gegeven aen Vermaeten ende Nyeupoort, beyde schepenen van Utrecht, die met open acte nu syn comen aengeven dat die van Utrecht sullen verwachten de resolutie, die vande heeren generale staten vuytten Hage, belangende 't cesseeren ofte continueren der borgerwachte, by heure gedeputeerde sal apparentelyck noch desen dach gewacht worden.

I ་

Opten avondt verstondt den raedt deur Syne Excell., die vuyt Utrecht quam, dat na diversche communicatien, gehouden by die vande magistraet van Utrecht ende Syne Excell., ende namentlyck oock metten raetsheer Leeuwen ende den borgermeester Helsdingen, die weder vuytten Hage gekeert is, soo veele gedaen is, dat die vande stadt naecomende het bovengemelte schryvens ende acte vanden raedt, sy waren te vreden geweest, dat de borgerwachte soude cesseeren.

VRYDACH, den xvI. Aprilis.

Men verstaet, dat geene borgerwachte gisteren avont tot Utrecht en is opgetrocken, noch desen nacht gehouden geweest, waer over den raedt met Syne Excell. graeff Henrick nu desen morgen ordre stellen op 't vertreck der compagnien nae heure guarnisoenen, daerop alvoorens oock gehoort hebbende het advis der heeren staten van Utrecht.

Twee gedeputeerde vande magistraet van Utrecht, namentlyck Vander Maten ende Henrick Buth, comen den raedt van wegen de magistraet begroeten ende bewillecomen, excuscerende, dat het niet eer geschiet en ware, mits de feesten vande Paeschen.

Drye ofte vier vande heeren staten van Utrecht_metten secretaris Ledenberch, resumeeren de instructie vande heeren staten generael ende 't gemaecte accoord tot Jutfaes, om te letten, watter noch meer achtervolgens deselve staet te doen, ende bevindende de navolgende: Yerst aengaende de submissie ende de instellinge der acte derselver, 't sy hier of inden Hage,

ende ten beyden syden te deputeeren, om de decisie aldaer te voorderen ende te verwachten, ten anderen, dat het geschrift hier in drucke, in't heetste vande alteratie vuitgegaen, geintitu leert: Cort vertooch, als wesende een puer libel diffamatoir, deur de mag', ingetogen, ende voorts niet meer te vercoopen, ten derden, alsoo men verstaet, dat die vande stadt schynen voornemens te syn eenige borgerwachte 's nachts te doen houden tegen de dieverye, terwylen den voorleden nacht eenige schynt geschiet te syn, dat daerin versien worde, dat de borgers onder sulcken decxel niet wederom eenige wacht en houden, ten vierden, dat het woort ofte loose niet langer gegeven en worde, noch aen de borgerhopluyden noch aen de borgermeesters, soo men doch bevindt, dat daer deur 't woordt deur de stadt 's nachts is gedivulgeert geweest, waer vuyt groot misverstandt ende gevaer tusschen het garnisoen ende de borgers souden mogen toecomen. Op 't tweede poinct is goetgevonden, de magistraet van Utrecht te versoucken ende te vermanen, 't voorsz. geschrifte te verbieden vercocht te worden, ende op 't derde ende vierde poinct, syn de heeren Amerongen ende de Bye versocht te spreecken metten heere graeff Ernst van Nassau, jegenwoordelyck hier by provisie commandeerende tegen de voorgenomen burgerwachte te versien, dat die niet en geschiet, ende oock het woort oock niet aen anderen, dan alleen onder 't guarnisoen te laten geven.

DONDERDACH, den xxH. Aprilis.

Den raet gegaen inde vergaderinge der heeren staten van Utrecht, die nu desen dach eerst geschiet, proponeert volgens 't schryven vande heeren staten generael, te willen inwilligen heure consenten opte propositie vanden raedt van state, voor dit lopende jaer, ende oock tot secours vande Cleefsche saecken, ende aentenemen den staet van oorloge, ende dyenvolgens oock aentenemen de compagnie vanden capitein Setton ende anderen, volgens het particulier schryvens vande heeren staten generael, soo aen den raedt als aen heure E. Voorts dat ten beyden syden gedeputeerde aen de heeren staten generael geschickt worden, om aldaer de decisie van alle heure onderfinge differenten te bevorderen ende te verwachten, deselve oock ernstelyck vermanende tot rust, vrede ende eenicheyt. De staten antwoorden, dat het secours van Cleeff geconsenteert is, ende dat belangende de consenten ende aenneminge vande staet van oorloge, sy heure gedeputeerde sullen lasten, om dyenthalven inetten heeren staten generael aff te handelen, dat sy oock nae den Hage, tot decisie vande differenten schicken sullen, doch dat die van Utrecht verstonden daervan rapport te doen aen heure principalen.

VRYDACH, den xx. Aprilis.

Den secretaris Huyghens gelast geweest synde, om die vande magistraet te versoucken ende vermanen, het geschrifte, geintituleert: Cort verlooch, te doen intrecken ende te verbieden 't selve niet meer te vercoopen, als streckende totte foveringe van oneenicheyt ende oproer, rapporteerende 't selve alsoo gedaen te syn, ende dat hem ter antwoort gegeven was, byden borgermeester Canther ende andere, dat, oft sy niet anders soo seer en sochten als rust, vrede ende eenicheyt, dat sy nochtans gewaer worden, dat van weegen de staten van Utrecht contrarie gedaen wordt, heur grotelycx beclagende met stoute woorden over den brieff, die de heeren staten generael hadden doen divulgeeren, op 't stuck vande alteratie van Utrecht, ende dat denselven noch opentlyck vercocht wordt, ende dat oock 't woort oft loose niet alleen den borger hopluyden, maer oock den borgermeesters deser stadt was benomen, seggende vuytdruckelyck, dat, als de heeren staten generael heuren brieff sullen ingetrocken ende verboden hebben vercocht te worden, dat sy alsdan heure voorsz. schrift verbieden sullen te vercoopen, ende niettegenstaende by Huygens daerop antwoorde ende repliceerde,

dat den voorsz. brieff nyet gemeens en hadde metten onlust tusschen de heeren staten ende stadt van Utrecht, ende dat sy daerom aen de heeren staten generael souden mogen schryven, die dan daerin souden doen nae heure wysheyt, ende dat in allen gevalle sy particuliere ende verre de minste wesende, eerst behoorden te doen, 't geene daertoe sy vermaent wierden, dat oock de borgerwachte nu cesseerende, 't geene daervan dependeert, oock moste cesseeren, namentlyck 't principael poinct ende secreet vande wachte, als is de loose oft 't woordt, d'welck geensins, om gevaer te voorcomen, en dient gedivulgeert, ende dat 't selve byden rade geheel goetgevonden is, aff te snyden ende noch aen de borgermeesters noch aen de borgerhopluyden te geven, om geene jalousie tusschen deselve te veroorsaecken, soo syn die vande magistraet nochtans al evenwel ongerust daerin gebleven, ende gepersisteert by heur Voorgaende antwoordt, belangende 't verbieden van 't voorsz. geschrifte.

Den raet, comparerende inde staten van Utrecht, insisteert, dat de deputatie nae den Hage, opte decisie vande onderlinge differenten, mach voortgaen, dat den raedt oock selfs nae den Hage begeerde te vertrecken. Hierop voorgevallen synde eenige disputen, soo op 't stellen vande acte van submissie, die de staten van Utrecht meynden oft inden Hage soude mogen, ende die vande stadt, dat hier behoorde ingestelt te worden, ende oock belangende de poincten differentiael, die de staten verstonden, dat ten wedersyden heure gedeputeerde medegegeven, ende die vande stadt, dat sy hier souden moeten ingestelt, ende d'een den anderen gewisselt worden, is eyntelyck vooreerst begeert, dat byden raedt de voorsz. acte van submissie soude ingestelt worden, d'welck oock alsoo gedaen is, luydende aldus: » Alsoo inde maent Januario voorleden, binnen de stadt van Utrecht seekere alteratie ontstaen, ende oversulcx tusschen de heeren staten 's lants van Utrecht ter eenre, ende de alsdoen gestelde magistraet ende gemeente derselver stadt ter anderen syden, seekere differenten syn verresen, totter welcker beslichtinge eerst by Syne Excell. met eenige gecommitteerde, soo vuytte vergaderinge der Ho. Mog. heeren staten generael als raet van state, binnen de voorsz. stadt Utrecht gearbeydt synde, corts daer nae noch binnen de stadt Woerden de heeren ambassadeurs vande Coningen van Vranckryck ende Groot Brittanyen, der Ho. Mog. heeren staten generael, Syne Excell. ende de raedt van state gecomen syn, daer alsdoen (als daertoe beschreven synde) mede compareerden, die geeligeerde ridderschap ende gedeputeerde der stadt ende steden van Utrecht, welcke geeligeerde, ridderschap ende oock de vier steden alsdoen bewillichden, alle de differentiale poincten te submitteeren ter decisie vande voorsz. heeren ambassadeurs, de Ho. Mog. heeren staten generael, Syne Excell. ende den raet van state, ende dat oock eyndtelyck noch de voorsz. magistraet ende de gemeente der stadt Utrecht, mede daertoe bewillicht hebben, soo eest, dat volgens d'acte van accoort, by Syne Excell. graeff Henrick van Nassau ende den voorsz. raedt van state, als byde Ho. Mog. heeren staten generael, (tot rechtinge der voorsz. alteratien gecommitteert synde) vanden vi. deser maent Aprilis, ende byde heeren staten 's lants van Utrecht den xxvIII. Martii, ende de magistraet derselver stadt den xxix. Martii 1610, stilo veteri, beyde geapprobeert de voorsz. heeren staten 's lants van Utrecht ende de voorsz. magistraet der stadt Utrecht, soo voor hun als voor de gemeente derselver stadt verclaert hebben, ende verclaren by desen, dat sy alsulke differenten ende questien als ten wedersyden mogen syn gemoveert, ende dewelcke onder behoorlycke signature ofte anderen volcomen last, sullen worden gespecificeert ende geexhibeert, gantsch ende geheel submitteeren ende stellen tot volcomen kennisse, decisie ende beslicht vande voorsz. heeren ambassadeurs vande voorsz. hoogstgemelte twee Coningen, de Ho. Mog. heeren staten generael, Syne Excell. ende den raedt van state, belovende op cer ende vromicheyt, t'allen tyden van weerden te houden, natecomen ende stricktelyck te achtervolgen, alle 'tgene byde selve alsoo geordonneert, vuytgesproken ofte gedecideert sal syn."

Naemiddach is byden raet den heeren staten dese alsoo geconcipieerde acte in heure vergaderinge voorgedragen, daerop alsdoen wederom dispute gevallen is, belangende de poincten differentiael, soo als voornoen, soo daerin niet overeencomende, den raede daerom versocht is (die anders voorgenomen hadde morgen vrouch nae den Hage te keeren) tot accommodatie der saecken, noch alhier te willen blyven.

SATERDACH, den xxmm. Aprilis.

Den raedt comparerende wederom inde staten van Utrecht, ende insisteerende als gisteren, exhibeeren die vande stadt seeckere acte van resolutie, byde magistraet der stadt desen dach genomen, belangende de geconcipieerde acte van submissie ende het instellen der poincten differentiael, luydende aldus:

»De magistraet der stadt Utrecht, gehoort hebbende het rapport van Jo'. Dirck Canter ende Henrick van Helsdingen, borgermeesteren, mitsgaders Hendrick Buth, schepen der stadt Utrecht, op gisteren ter vergaderinge vande E. heeren staten 's lants van Utrecht byde magistraet gedeputeert, ende hooren lesen hebbende het dubbelt vande acte van submissie, byde E. heeren raden van state geconcipieert ende inde voorsz. vergaderinge overgelevert, verclaren wel te vreden te syn, de poincten differentiael, ten wedersyden gemoveert, in conformiteyt van 't verdrach, in Jutfaes gemaeckt met Syne Excell. graeff Henrick van Nassau, ende de E. heeren raden van state te submitteren ende daervan te passeeren acte, in sulcker forme, als die byde heeren raden van state geconcipieert ende overgelevert is, vuytgesondert dat inde voorsz. acte niet gebruyckt en sal worden de qualité vande heeren staten 's lants van Utrecht in 't geheel, maer alleen vande twee leden ende cleyne steden, ende dat oock de cleyne steden, gesien hebbende de poincten differentiael, byde magistraet gemoveert, sullen hebben verclaert, in wat poincten sy hunlayden jegens de magistraet ofte tegens de twee eerste leden vande staten in 't submitteeren parthyen souden willen maecken, om 't selve gesien, de voorsz. acte van submissie daer nae gedresseert te worden, dat oock alvorens de voorsz. acte van submissie te passeren, de voorsz. twee eerste leden gehouden sullen wesen, de magistraet te openen de poincten differentiael, die haer E. aen haer syde gesubmitteert souden hebben willen, gelyck haer E. openinge gedaen is vande poincten differentiael byde magistraet ende gemeente gemoveert, ende die de magistraet te vreden is noch andermael overteleveren, opdat niet alleen de magistraet hebbe te overwegen, ofte soodanige poincten als overgelevert sullen worden, in 't compromis mogen worden getogen dan niet, maer oock dat sy hebbende competenten tydt, daertegens met heur defensie gereet te mogen comen voor de heeren ambassadeurs, de Ho. Mog. heeren staten generael ende heeren raden van state, gelyck apparentelyck gereet sullen comen de voorsz. twee leden vande staten, tegens de poincten differentiael, byde magistraet ende gemeente der stadt Utrecht gemoveert, protesteerende by weygering van 't geene voorsz. is, dat aen de magistraet niet en ontbreeckt, dat de submissie geen voortganck en heeft, soo nyemant gehouden en is te submitteren 't gene voor hem verborgen wordt, ende daer jegens hy geen defensie en can genieten. Aldus geresolveert opten stadhuyse t'Utrecht, desen XIII. Aprilis 1610, ende was onderteeckent J. DE LEERDAM.” Ende alsoo voorders byden raedt by alle verthoning ende inductien, niet meer en conde tusschen parthyen gevordert worden, heeft den raet oorlof genomen om op morgen te vertrecken. Namiddach is Henrick Buth van wegen de magistraet gecomen, ende den raedt adieu geseyt. Van gelycken hebben oock gedaen eenige gedeputeerde vande heeren staten van Utrecht, oock de welgeboren heere graeff Ernst van Nassau.