waren, ende de burgerye deselve voor te dragen, worden gevraecht, off de raet langer behoufden byden anderen te blyven; daerop begeert worden ja, om rapport te hooren, wat op de acte soude worden geseyt, ende de raet blyvende, syn sy vuytgegaen, ende eerst omtrent tusschen een ende twee ueren vuytte quartieren weder gecomen, rapporteerende, dat de burgerye, eenige daermede wel ende andere nyet wel gecontenteert en waren, doch dat de bevelhebbers ende de principaelste hun vooreerst daermede contenteerden, ende dat boven het getal der voorsz. gecommitteerde, elcke vendel noch twee daerby soude vougen, ende ten twee uren op den stadhuyse comen, om t'samelick mette hopluyden een nyeuwe magistraet te kiesen. Waermede de raet opgestaen ende naer huys gegaen is, offorderende de hopluyden den secretaris de namen vanden jegenwoordigen raet, die tot dien eynde (mede wech gaende) laten leggen heeft het Presenliebouck.

DEN XXV. JANUARY.

Soe heeft Jo'. Johan van Zuylen, heer vander Haer, Sevender etc., opten stadthuyse doen roepen dese naerbeschreven personen, wt crachte van syn commissie ende brieven van Syne Excell., in date den 2. Febr. 1610, stilo novo, hier nae geinsereert, opden stadthuyse doen roupen dese nabeschreven personen, by Syne Excell. voorn. voor 't lopende jaer gestelt tot wethouders deser stadt, ende naer dat myn hr. de schoudt voorn. heml. hadden doen voorlesen de voorsz. syne commissie, heeft deselve elex den particulieren ende voorts den generalen eedt afgenomen ende elcx in heur digniteyt gestelt.

COPIE.

MAURITZ, Prince van Oraengien, etc.

Edele, vrome elc. Wy hebben ontfangen de denominatie vande personen, ons byde burgerhopluyden ende gecommitteerde vande burgerye der stadt Utrecht, inden naem derselver ons schriftelyck overgesonden, mitsgaders de missive, by hemluyden aen ons geschreven, waerby syn versouckende, wy wilden de voorsz. denominatie, als by heml. opt nyeuwe tot bedieninge vande magistraet der voorsz. stede gecosen, wesende voor dese reyse buyten consequentie, t'approberen. Ende naerdyen wy de voorsz. missive ende denominatie, mitsgaders d'acte, innehoudende den goetwilligen afstant vande voorgaende magistraet met myn heren de generale staten gecommuniceert hebben, hebben wy by haer Mog. E. voorweten, advys ende goetbevinden, de voorsz. denominatie voor dese reyse goetgevonden t'approberen, ende lasten u daeromme, den voorsz. persoonen den behoorlycken eedt van getrouwheyt af te nemen, ende deselve in heure respective officien te stellen.

Ende hiermede, Edele, vrome etc. 's G. Haghe, den 2. Febr. 1610.

Onder stont: Uw goede vrunt, onderteek.: MAURICE DE NASsau. De superscriptie was: Den Edele etc. Johan van Suylen, hr. vander Sevender, schoutet der stadt Utrecht.

COPIE.

MAURICE, Prince van Oraengien, elc.

Eersame, vrome etc. Wy hebben ontfangen de missive, mitsgaders de denominatie van ecne nieuwe magistraet (etc. uls., mulatis mulandis).

De superscriptie was: Den eersame etc. burgerhopluyden ende gecommitteerde vande burgerye der stede van Utrecht.

(Zie voorts het Stads-Plakkaatboek, p. 180).

Naer het instellen der nieuwe magistract versochten de hopluyden acces, ende binnen gecomen synde, wenschten de rade geluckige ende voorspoedige regieringe, tot welvaart, rust ende vrede vande stadt ende den burgers ende inwoonders vandien.

dat sy sonden continueren. Desen volgende presenteerden sy heuren dienst, dan worden geseyt, Versochten voorts, dat men soude willen delibereren, om den borgers met contentement te versoucken te willen trecken naer huys, latende twee vendels waken, daerop eintelyck goedgevonden is te communiceren ende te doen als inde navolgende acte:

De raet op huyden geladen synde, ende insiende desen jegenwoordigen tyt, heeft versocht ende gecommitteert Gysb. Gerritsz. van Dueverden ende Corn. van Weede, schepenen, mitsgaders Jan Otten van Royen ende Bartholomeus Pauwelsz., raden, omme te gaen inde acht quartieren vande stadt, als met yder hopman in 't syne, ende de burgerye te versoecken, dat sy willen waken van nu voortsaen met een ofte ten hoochsten twee vendelen, met toesegginge, dat de magistraet terstont byde hant sal nemen ende alle mogelyke debvoiren doen, om heml. te doen hebben (soo veel doenlyck) contentement op de articulen in de remonstrantien verhaelt, soo wel vande privilegien als andersins. Actum, den xxv. Jan. 1610.

DEN XXVI. JANUARY, 's avonds.

Dede de heere burgermeester Canther rapport van 't besoigne, gisteren ende van dage inde staten, ende dat de staten te vreden syn geweest, of te stellen het halve huisgelt noch lopende, ende de generale middelen op 't gemael, soo veel den burgers, geen backers synde, aengaet, breder als inde selve acte hiernaer geinsereert, dat de steden ende platten lande geschieden soude a l'advenant, ende sullen de steden geven a l'advenant het platte landt, ende dat men hiermede geweest was in allen quartieren, daer men onder de meesten goet gehoor creech, verrsouckende hierop de resolutie des raets ende advoyement van heur besoigne daerop ende daermede de raet haer heeft geconformeert.

COPIE.

Alsoe byden staten vanden lande van Utrecht geresolveert is te remitteren ende af te stellen de resterende helfte van 't huisgelt, nu eenige jaren tot stuyr vanden oorloge ende gemeene saken geheven, sulcx dat den termyn, die vervallen soude Paeschen toecomende, ende voortsaen nyet betaelt en sullen worden, mitsgaders oock de generale middelen op het gemael tot noch toe byden burgers, geen backers synde, betaelt, sulcx datselve nu Lichtmisse naestcomende nyet verpacht, ende van dyen tyt aff nyet betaelt sullen worden, soo wordt by desen den ontfangers van 't voorsz. huysgelt ende gemael, mitsgaders den collecteurs ende executeurs van des gemeene lants middelen geordonneert, haer naer den inhoudt van desen te reguleren, ende 't voorsz. huisgelt ende gemael nyet meer te manen, innen ofte ontfangen, ende aengaende de renten op 't voorsz. huisgelt versegelt, sullen die voorsz. staten besorgen, dat die wt andere des gemeene lants middelen betaelt sullen worden. Gedaen t'Utrecht, den XXVI. Jan., 1610. Onder stont: ter ordon. van myn heeren de staten voornoemt, ende onderleyckent: G. DE LEDENBERCH.

DEN XXVII. JANUARY.

De aet geladen synde, verhaelde de heere burgermeester Canther, dat men wel verhoopt hadde, dat de burgerye hun gisteren soude hebben in stilte naer huys begeven, maer dat menu anders vernam, doch dat de burgerye hadden twee gecommitteert wt elcke vendel, die volle last hadde vande burgerye, ende inden rade soude comen mette hoplayden.

- Gedurende de vergaderinge is gecomen een bode met brieven vande E. Mog. heeren staten generael ende van Syne Excell., die inden rade gelesen syn.

Erschenen de burgerhopluyden, tot seven toe, ende hebben gediscoureert, omme de burgerye vuytte wapenen te crygen, ende is hemluyden voorgelesen de voorsz. brieven vande staten generael ende Syne Excell.

De raet deser stadt op huyden ontfangen hebbende de remonstrantie, byde borgerhopluyden ende gecommitteerde vande burgerye overgelevert, committeert ende last den bur gerhopluyden mette gecommitteerde der burgerye, hun te vervougen inde acht quartieren ende aldaer de burgerye voor te lesen de brieven vande Groot Mog. Ed. heeren staten generael ende Syne Excell. onsen stadthouder, door eenen expressen boode desen morgen inden rade overgelevert, ende dyenvolgende de goede burgerye ten hoochsten te vermanen, hun in ruste ende stilte thuys te begeven, omme de voorsz. heeren staten generael ende Syne Excell. gehoor ende eenich contentement te doen. De raet versekert de burgerye, dat sy alle neersticheyt sullen doen, om hun te restitueeren ende mainteneren in heure oude gerechticheden ende privilegien, ende besonder de burgerlicke neringen ende welvaren aengaende, mitsgaders dat dese burgerlicke vergaderinge tot nu toe nyemant sal strecken tot achterdeel, hinder, verwyt of prejudicie, des sy hun vervougen datelyck naer huys ende leven in ruste ende vrede, als eerlycke ende goede burgeren toestaet, dit alles boven voorgaende acten voor desen den burgerye gegeven, die mede blyven sullen in heur geheel.

t

De raet heeft voorts eendrachtelyck verclaert, dat sy nyet meer en begeven noch betaelt en sullen worden als halve voorgaende praesentien, te weten van elcke presentie dry stuver.

DEN XXIX. JANUARY.

(Zie het Stads-Plakkaatboek, p. 210). Compareerden de burgerhopluyden, ende verhaelden, dat den ouden raedt vanden eedt ontslagen synde, ende sy, byde selve gestelt oock van heuren eedt waren ontslagen, versouckende, om te mogen worden gedenomineert, wt elke quartier gequalificeerde personen benevens den ouden hopman, volgens het oude gebruik, soo heeft de raet, om hemluiden te restitueeren ende stellen in 't selve oude gebruik, daerinne geconsenteert ende belieft, ende voorts helast deselve denominatie over acht dagen over te leveren ende middelertyt heuren dienst waer te nemen.

Omme te resumeren voergaende instructien ende remonstrantien, ende inne te stellen de redenen ende motiven vande burgerye, om Syn Excell. te dienen voor satisfactie, syn gecommitteert Salmius, Overmeer ende Weede, schepen, Medenblick ende Jan Otten van Royen, raden.

DEN 11. FEBRUARY.

Gelesen het project van motiven ende redenen, de burgerye beweecht hebbende, om hun in wapenen te begeven, sonnendaghe voor den dach den XXI. January 1610, ende is hetselve goetgevonden ende de waerheydt gelyck bevonden, ende daeromme geordonneert, daervan twee copien te maken.

De voordere resolutien, genomen gedurende de alteratie tot den xxvm. Apr. 1610, syn geregistreert apart (*).

(*) Mijne pogingen (ook die door den Hr. Uitgever van dit Archief in het werk gesteld), om deze afzonderlijk geregistreerde Resolutien ter beschikking te bekomen, zijn vruchteloos gebleven. Men vergelijke voor het overige hier boven pag. 94 sqq. de Rekening van den eersten Kameraar uit dat jaar.

(Zie het Stads-Plakkaatboek, p. 180).

DEN XXVIII. APRIL.

Hiernae hebben myn heren Syn Gen. ende de heren raden van state goedgevonden te doen publiceren deur haer E. deurwaerder, sekere acte op haer E. name ingestelt, daerby alles in vergetinge ende vergevinge gestelt wort, die oeck inden rade gelesen worden, ende naderhant gepubliceert ten overstaen van Syn Gen. ende de heren raden van state voorn., mitsgaders myn heer den schout ende drie schepenen, die het heur weke was, luydende de voorsz. acte als volcht: Den raedt van state (Zie verder het Staten-Plakkaatboek, I. I. p. Goetgevonden by Syn Gen., de heeren raden van state ende den raet deser stadt, te doen in 't Tollensteech accommanderen ende logeren de compagnie vanden E. heere van Cloetingen, alreede aengecomen, ende die noch comen souden moghen te schepe te doen bly. ven ende met nootdruft te voorsien.

DEN LESTEN APRILIS.

738.

Belieft eenige cedulen van leverantie, soo van geweer, arbeytsloon als andersins, gelevert ende gedaen gedurende d'alteratie ende belegeringe deser stadt.

De raet ordonneert de respective boekvercoopers binnen deser stadt, datelyck inne të trecken ende niet meer te vercopen seker geschrift, geintituleert: Cort vertooch, onlancx in druck wtgegaen, op poene van 6 gulden, boven d'exemplaren by een yeder te verbeuren.

DEN III. MEY.

De raet doen laden synde, verhaelde de heere burgermeester Rysenburch, dat op gisteren gebesoigneert synde mette de heeren raden van state, haer E. acces begeert hadden desen voornoen in dese vergaderinge vanden rade, ende dat de propositie soude bestaen in drie poincten, alse:

T'eerste, in 't weder opstellen vande generale middelen des gemaels ende van het huisgelt, staende de alteratie afgestelt, doch dat door de ernstige aenhoudinge ende begeerte vande heeren staten ende de heeren burgermeesteren het huysgelt soude afblyven.

T'andere, dat de heeren staten van Utrecht, omme af te wasschen de calumnien, vervath in seker fameus libel, geintituleert: Cort vertooch, doch sonder naam synde, alle rekeninge hadden gestelt in handen vande heeren raden van state voorn., die oock voor hun hadden ontboden de heeren Dirc ende Lambert Canther, H. Helsdingen, Antho. de Rode ende de rekenmeester Gramay, omme aen te wysen, hetgene sy mochten hebben geremarqueert in 't renderen derselver, omme het exces, dat gevonden soude mogen worden, te doen corrigeren ende remedieren als naer behoren, ende dat men oock soude doen doen publicatie op morgen, wt haer E. naem, dat een yeder onbevreest, oock sulcx soude mogen connen doen binnen sekeren tyt, op poene van een eeuwig swygen.

Ten derden, dat de poincten differentiael, inden Hage overgelevert, waren gestelt aen de E. heeren staten van Utrecht, omme daerinne sulcx te remedieren, als men ten meesten dienst van het lant, rust ende vrede vande gemeente deser stadt bevynden soude te behoren, Worden voorts by eenige gemoveert vande vordere differentiale poincten, ende daerop geseyt, dat men soude sien die hyer t'accorderen ende accommoderen, off die anders te laten ter decisie vande Ho. Mog. heren staten generael.

Verclaerende de heere van Rysenborch openbaerlyck, dat de raet in 't delibereren vanden eersten burgermeester, wtte de riddermatige, die inde staten beschreven worden inde neeringe ten platten lande ende anders vryelyk ende rondelyk soude mogen opinieren, sonder aensien

van syn persoon, ende indien het begeert worde, off dat sich iemant aen syn persoon stiet, dat sulcx vryelyck mogt worden geseyt, hy soude geerne opstaen.

Hier nae quamen binnen de heeren raden van state, tot vyff in 't getal, metten secretavis, ende droegen voor de redenen, waeromme de voorverhaelde drie poincten mosten ende souden in 't werck gestelt worden, ende dat heur E. hun mede in 't beslechten vande poincten differentiael vlietich souden laten gebruycken.

Eens vertogen synde ende weder binnen gecomen, naer dat de raet met den anderen hadde gedelibereert, worden deur den heere burgermeester ten hoochsten bedanckt van haer aen genomen moeyten ende sware besoignes, tot hier toe gehadt ende als noch te hebben, ende dat de raet mochte lyden, dat by heur E. weder opgestelt worden middelen op 't gemael voorsz.

DEN VII. MEY.

De raet authoriseert deser stadts cameraers, omme de aerde, geworpen ende gebrocht aen de muren op deser stads wallen, gedurende de alteratie ende belegeringe deser stadt, weder door eenige cloecke ende bequame arbeyders te doen slechten, hetsy byde roetaele ofte dachhuyren, sulcx sy ten meesten prouffyte bevynden sullen te behoren.

Omme de solderinge in deser stadts artillery huys te visiteren ende bequaemlyck te doen repareren, alvorens het geschut, staende op deser stadts wallen, daer weder inne te brengen, syn gecommitteert, neffens den burgermeester Both, beyde de cameraers.

DEN VIII. MEY.

De raet der stadt Utrecht ordonneert hiermede Jo'. Reynaert van Aesewyn, heere tot Brakel, om merkelycke redenen, hun daertoe uoverende, binnen 24 uren nae insinuatie van desen, te vertrecken wt dese stadt ende die vryheyt vandien, ende nyet weder daerinne te commen dan met voorgaende schriftelyck consent des raets voorsz, Actum uls.

Ende om dese resolutie ende acte te communiceren de E. heeren raden van state ende Syn Genade graeff Ernst Casimir, jegenwoordich commandeur over het garnisoen, leggende binnen deser stadt, syn gecommitteert de heeren burgermeester Both, Helsdingen ende Buth, schepenen. Is mede goetgevonden ende den secretaris belast, by missive vande voorsz. resolutie, te preadverteren de Ho. Mog. heeren staten generael ende syne princel. Excellentie.

DEN 1. MEY.

De raet op huiden vergadert wesende ende nochmael horen lesen hebbende de poincten van beschryvinge der E. heren staten van Utrecht, heeft, omme neffens de heren burgermeester te besoigneren, op deselve beschryvinge gecommitteert den heere Willem van Drielenborch, Allart v. Helsdingen, Henr. Buth ende mr. Anselmus Salmius, schepenen. Ende dyenvolgende de voorn. heren gecommitteerde geautoriseert ende gelast te versoucken de E. heren raden van state ende de twee leden der heren staten van Utrecht, aenstonts byder handt te willen nemen de poincten differentiael, byde voorg. magistraet van stadts wegen gesubmitteert ende overgelevert aen de ambassadeurs vande Koningen van Vranckryck ende Groot Brittannien, de Ho. Mog. heren staten generael, syne princel. Excell. ende de heren raden van state, ende by haer Ho. Mog. gerenvoyeert aen de staten van Utrecht. Oock te verstaen wat by haer E. daerinne alrede mach wesen gedaen, mitsgaders in 't vruntlick op de voorsz. poincten differentiael in communicatie met de andere twee leden der voorsz. heren staten te treden, sonder prejudicie vande voorsz. submissie, doende van alles behoorlyck rapport.