overheyt betreffende, ende voorts over de paraden, die de soldaten dagelicx deden, daerin syne E. wel wilde voorsien, indien sulcx byde magistraet begeert worden, maer anders niet, soo het strecken soude tot synder cleynachtinge ende disreputatie.

Ende hierop eens vertoghen synde, syn terstont daer naer gelesen de brieven vande E. heren gedeputeerde vande staten van Utrecht, vanden xxIx. July, met ingeleyde missive vande Ho. Mog. heren staten generael, aen haer E. geschreven, genoechsaem hyerop mede slaende, luydende als volcht: (Volgt niet, plaats open gelaten).

Waer naer op de sake in't cort gediscoureert synde, is goetgevonden, om den here commandeur nyet te lange op te houden, syne E. weder binnen te doen comen ende aen te seggen, dewyle het was eene sake van insien, dat de raet hierop nader delibereren ende resolveeren soude, ende syn E. 't selve deur haere gecommitteerde mede deylen, gelyck geschiet ende syn E. vande grote sorchvuldicheyt ende goede correspondentie bedanckt, door den eersten burgermeester, den heere van Rysenburch.

Desenvolgende den raet tot meermalen vermaent synde, tot hun goet debvoir, onder de gemeente beroerende heure misverstanden etc., is eyntelyck nae veele discoursen goetgevonden te doen publicatie jegens den kynderen, jongens ende halfwassen volck, van niet meer vergaderingen, moetwillicheyt ende insolentien te plegen, noch oock onder de parade vande soldaten te comen, als inde voorleden weke, dat doen vermits de kermisse was geconniveert, daervan de publicatie byden secretaris ingestelt is, om op morgen by myn heren vanden gerechte gevisiteert ende voorts gepubliceert te worden.

Dat men oock voor als noch den deurweerders voor eenige dagen des avonts souden laten gaen metten officier op de Neude, om alleenlyk regart te nemen op den genen, die moetwillicheyt bedreven of qualyck spraken jegens de bevelen, om des anderen daechs daerop inden gerechte ontboden te worden.

Ende om dit al den here commandeur te gaen rapporteren, syn gecommitteert vander Lith ende Werchoven, die weder gecomen synde, seyde, dat hetselve syne E. we! geviel, ende indien de magistraet by missive op syne E. begeerten cessatie vande parades der soldaten des avonts, dat hy sulcx gaarne wilde doen, dan om redenen es voor eenige dagen sulcx noch niet goet gevonden.

Dat syn E. oock hadde vermaent van te diligenteren 't stellen van't wachthuys op de Neude voor de soldaten, hetwelcke de raetsheer vander Lith belast is, sprekende daer op mede aen den schepen Buth.

DEN VI. AUGUSTI.

Tot het horen vande rekeninge vande penningen, by Willem vander Kemp door last des raets gelicht wt verscheyden comptoiren vande pachters, gedurende de alteratie ende belegeringe deser stadt, syn gecommitteert de heren burgermeesteren, assumerende daertoe, die het haer E. gelieven sall.

De gecommitteerde tot het visiteren der requeste ende andere stucken, byde burgerhopluyden overgelevert nopende de costen, die sy sustineren gehadt ende gedaen te hebben yder in syn vendel, gedurende de voorleden alteratie ende belegeringe deser stadt, waervan sy verstoringe van deser stadt versochten, syn geauthoriseert de voorn. hopluyden aen te seggen, dat, alsoe jegenwoordich egeen off weynich penningen by het comptoir syn, dat sy oversulcx hare restanten neerstelyk willen doen innen, oock recouvreren het geweer, by heml. onder de schamele burgers wtgedeylt ende tselve tot haren behoeve behouden, ende alsoe haer selven betalen.

DEN xx. AUGUSTI.

Gehoort nochmael het rapport vanden here schepen Helsdingen, naerder gesproken hebbende mette acht borger hopluyden, die verclaert hadden van het geweer niet of seer weynich te sullen connen becomen, nauwelicx de costen van schoonmaken weerdich, ende daeromme insisteerende tot restitutie als noch van heur verschot extraordinarie inde alteratie gedebourseert, geen gemeenschap hebbende mette contributien totte wachten, als dewelcke totte ordinaris lasten gedestineert waeren. De raet accordeert den voorsz. borgerhopluyden te samen de somme van eens ses hondert guldens, des syluyden mette betalinge vandyen een wyle tyts sullen nemen patientye, tot dat de ordinaris renten byden cameraer syn betaelt, ende die restanten vande pachters was geint, etc.

Remonstrantie, by myn heren den gouverneur over den crychsvolck binnen Utrecht, gedaen de heren schout, burgermeesters, schepenen ende raiden der stadt Utrecht.

Eerst, alsoe geaccordeert is onder yeder compagnie te wesen een soetelaer, namentlyck onder een grote compagnie twee, ende onder een cleyne compaignie een, ende dat deselve soetelaers de bieren, die sy inslaen, syn slytende onder de soldaten, die van hare sold ye alleen moeten leven ende mitsdien gheen sware imposten ende exchysen en connen lasten.

Dat daeromme de heren vande magistraet gelieven te admitteeren, dat yeder soetelaer een tonne goet biers ter weke mach inslaen, op burger exchys, gelyck den soldaten in andere guarnisoenen toegelaten wordt.

Item, alsoe de nachten beginnen te verlengen, ende dat de keersen tot noch toe inde courte guarde bestelt, nyet genoech en syn, om de nacht mede over te brengen, dat die heren gelieven die tauxe vande keersen in yedere courteguarde te augmenteeren, sulcx dat men daermede voor eenen langen winterschen nacht genouch hebbe, mitsgaders oock te doen besorgen, dat inde respective courteguarden, daer men wacht houdt, tegen de aenstaende tyt gebracht worde torff, om voor de soldaten, by dage ende nacht de wacht hebbende te gebruycken.

Alsoe oock diversche wachthuysen seer ondicht ende onbruyckbaer syn, ende dat sulcx tegen de wintertyt geschapen is te verargeren, dat daeromme de heren gelieven haeren stadtsmetzelaer te doen omgaen, ende alle faulten ande respective courteguarden remedieren. Actum t'Utrecht, den xxIII. Aug. 1610.

Op de voorsz. remonstrantie is byden rade geresolveert ende gedisponeert, als volchi: I. Gelycke versoek (als dit eerste) is in voorgaende jaren tot meermael gedaen, maer om verscheiden redenen ende sonderlinge mede om de consequentie ontseyt, gelyck dan de raet, soe veel de stadt aengaet, amptshalven niet minder en can doen, vruntlyck begerende, dat myn here de gouverneur sulcx te goede wil houden, dan

II. Soe veel dit aengaet, sal men leveren alle nacht twee keersen, tot de buurkerk kermisse toe, van dan tot Martini drie keersen ende van Martini voorts tot dat de dagen weder gelenckt syn, als naer ouder gewoonte vier keersen.

III. Hierop sal in tyts behoorlycke ordre gestelt worden.

IV. Is hierop alrede ordre gegeven ende den anderden cameraer belast, sulckes te laten doen, die verclaert heeft, dat 't selve alreeds gedaen wort. Actum, by ende inden rade opten stadthuyse t'Utrecht den xx. Aug. 1610. Onder stont: my present, ende was onderteeckent: J. DE LEERDAM.

DEN XXVIII. AUGUSTI.

Tot betalinge vande nyeuwe vendels der schutterye, veltteikens ende dependentien vandien, wort geauthoriseert op lyfrenten te lichten d'eerste cameraer Dueverden, den penning om tien, de hooftsomme van 1400 gl., den xxvIII. Augusti.

De raet gehoort het aengeven vande heren burgemeesteren, als dat de nieuwe vendels, veltteickens etc. waren belopende omtrent 1300 gl., ende dat de leverancier vandyen daervan behoorde betaelt te wesen, heeft de eerste cameraer Dueverden belast deselve penningen te verschieten ende op lyff tegens den penning thien ende op loss tegens den penninck twintich off XVIII, dan liever, is't doenlyck, op lyven op te nemen, des deselve penningen sullen gerembourseert ende gerestitueert worden vuytte quotisatie, die men eerstdaechs doen sal over de geestelicheyt ende andere, die vande burgerwacht vry syn.

DEN XVII. SEPTEMBER.

Opte requeste, gepresenteert by Jac. Calff, versoeckende, om redenen daerinne verhaelt, commissarissen, omme met hem te procederen tot estimatie van 't geweer, inde alteratie syn huysfrouwe afgehaelt, volgens d'acte vanden XXIV. Martii 1610, daertoe den xxvII. Augustii 1610 gecommitteert syn geweest de schepenen Drielenburch ende Bemmel, stont geappoincteert: Gehoort het rapport vande voorsz. gecommitteerde, ende verstaen hebbende, dat narr gedane priseringe ende taxatie sy metten suppleant veraccordeert waren ter somme van 900 L daervoren men hem belooft heeft lyfrenten, teghens den penninck thien, tot eenen lyve innegaende Vict. toeco., soe heeft de raet sulcx geaccepteert ende belieft. Actum, uls.

Verhaelde myn here de schout, op gisteren geweest te syn op Vredenburch, ende aldaer in 't stormen der jongens geremarqueert te hebben eenen, die genaemt worden capitaine vande glippers, wesende de soen van Lysbeth Baeskens, inden Eyckel, by 't St. Elisabethshuys, ende noch een ander, capitaine vande andere parthye, woonende op 't boven cynt, genaempt Hachgen, wesende syne moeder eene weduwe, ende heeft de raet myn heren vanden gerechte geauctoriseert, om deselve t'ontbieden ende te doen straffen t'haerer E. discretie.

Heeft voorts de br. van Rysenburch, als eerste burgermeester, verhaelt, dat de tyt van nominatie voor de deure was ende dat de heren burgemeesteren, als het tyt was, den raet souden doen laden ende middeler tyt elck soude bedencken personen vande geformeerde religie ende goede patriotten.

DEN XXVI. SEPT., des voornoens.

Op huiden de secretaris voor myn heren vanden gerechte in hare vergaderinge op den stadhuyse ontboden synde, is hem ter handen gestelt sekere missive vande Ed. Mog. heren raden van state der vereenichde Nederlanden, gedateert den xv. Sept. in 's Gravenhage a°. 1610, ende geparafeert F. ALEMAN V. Onderteeckent in absentie vanden secretaris by D. GOOL ende gesuperscribeert: Den Edelen, etc., burgermeesteren, etc., der stadt Utrecht, inhoudende: Alsoe de dach vande vernieuwinge vande magistraet der stadt was aenstaende, ende dat de welvaert, rust ende eenicheyt derselver stadt ende der burgeren ende ingesetenen vandyen, Voornamentlyck geleghen is aen een goede gequalificeerde magistraet, wesende bekend voor goede, getrouwe patriotten vande gereformeerde religie, vreedsame ende nyet factieux, dat daeromme heur E. M. goetgevonden hadden burgermeesteren, schepenen ende raet voorsz. 't selve voor te houden, ten eynde heure E. daerop wilden letten, dat de nominatie vande magistraet voor het aenstaende jaer gedaen worde van sulcke gequalificeerde personen, als

boven is verhaelt; ende want heur E. M. beducht waren, dat de woorden van derselver wtsprake, vanden VIII. Juny lestleden, seggende, dat Remigii toecomende oock sal insicht genomen worden op 't gene belangt de riddermatige personen, by eenigen twyfel off scrupule souden mogen causeren, dat heur E. M., als dese sake (daeraen soo veel voor die gemeene ruste, welvaert ende reputatie, soo wel vande geunieerde provincien in 't generael, als vande provincie ende stadt van Utrecht in 't particulier gelegen, ende daeromme soe veel gedaen is) met ernst ter harte nemende, goetgevonden te verclaren haer meyninge te syn, dat alsnoch by provisie daerinne gebruyckt sall worden den ouden voet, te weten, van een vuyt de ridderschap tot eerste burgermeester te nomineren, gelyck dat tot noch toe gebruyckelyk is geweest etc., met aensegginge aen denselven secretaris, dat de heren burgemeesteren ende schepenen tsamenlyck goedgevonden hadden, denselven brief den raet deser stadt nyet te communiceren, vermits het groot getal derselver, ende opdat die nyet gedivulgeert, maer secreet gehouden mocht worden, als achtende ende meenende, dat sulks soude dienen tot meerder ruste ende vrede, soe wel onder de gemeynte deser stadt, als omme te voorcomen opte nominatie eenyge disputen, die daerop hadden mogen vallen, dat oock myn here vanden gerechte op gisteren twee wt haer collegie hadden gecommitteert ende gesonden inde vergaderinge der heren staten van Utrecht, met vruntlyck ende ernstich versouck, dat haer E. in't creeren vande nyeuwe magistraet doch sorchvuldelyk souden willen letten op de eerste burgermeester deser stadt, ende daerinne verbygaen die vande ridderschappe, tot contentement vande gemeente, diewelke wedergecomen synde, hadden gerapporteert: (Volgt niet, eenige plaats open gelaten).

Bevelende myn heren burgermeesteren ende schepenen, den secretaris voorn. hiervan notule te maken ende den voorsz. brief wel te bewaren, gelyck hy die terstont in archivis boven inde ysere kasse byde segelen deser stadt heeft geleyt. (Volgt eene genoegzaam geheele onbeschrevene bladzijde).

DEN XXIX. OCTOBER.

Omme achtervolgende de brieven vande Ho. Mog. heren staten generael, soo aen de heren staten van Utrecht als aen de magistraet deser stadt geschreven, nopende het redresseren vande hoge servitien, die alhier vande garnisoenen betaelt worden, op een generale lyst vande geunieerde provincien, breder als in deselve brieven vanden XXVI. Oct. 1610, mette heren gecommitteerde vande staten ende den here commandeur diesaengaende te besoigneren, syn gecommitteert Dueverden ende Both.

DEN V. DECEMBER.

De raedt desen avondt geladen ende vergadert synde, is verhaelt, dat myn heren vanden gerechte, voor den noen ontboden hebbende Claes de Goyer, backer inde Nieuwstraet, deselve in gebreke was te comen, als seggende, hem sulcx ongelegen te syn, ende dat daeromme den substituut schout daernaer gesonden was, om hem te halen, maer want hy met syn soen. den officier met gewapender handt hadden geresisteert, dat myn heren vanden gerechte, volgende de gewoonte ende ordre van doen, gelast ende gecommitteert hadden, myn heer den schout ende pantvercopers, omme te gaen ten huyse vanden voorsz. Claes de Goyer, ende aldaer te inventariseren de goederen, dan, dat haer E. daer comende, vuytten huyse worden gehouden ende gekeert, waervan myn beren vanden gerechte goetgevonden hadden, den rade t'adverteeren, ende voorts t'samelick t'adviseeren, off men jegens hem den aenstaenden nacht de vergaderinge aldaer soude gaen verstoren off den dach van morgen verwachten, hetwelck gediscoureert synde, is eyntelyck goetgevonden hierop te verstaen het advys

vanden heer commandeur des guarnisoens, ende syn daertoe gecommitteert, de here van Suylen, schout, ende d'eerste burgemeester, mitsgaders Volckert Both ende Doctor Elbertus Sosius, schepen, dewelcke quamen rapporteren, dat de heer commandeur goet vondt de saecke an te laten staen tot morgen, ende middelretyt soude sodane goede wacht doen houden, datter geen swarigheyt soude vallen.

RESOLUTIEN, DER STATEN 'S LANDS VAN UTRECHT,

AANGAANDE DE ALTERATIE VOORSZ.

(Zijn afgedrukt en staan uitgegeven te worden met de Kronijk van CORNELIS CORNELISZ.,
over de jaren 1610-1625, door den Hr. Prof. VISSCHER).

STUKKEN,

WAARVAN IN DE VOORGAANDE RESOLUTIEN GEWAG WORDT GEMAAKT.

Remonstrantien, by de Borgerhopluyden, vuyt den naem ende van wegen der gemeyne borgerye der stadt Utrecht, aen de Magistraet derselver stadt, Jan. XXI.

I. Eerstelyck seggen ende remonstreren de voorsz. hopluyden, dat de stadt van Utrecht ende de borgers ende de inwoenders vandyen in haere oude privilegie byde magistraet sulcx die nu is gereformeert, nyet en wordt voorgestaen naer behoiren.

Datter toegelaten wordt, dat alle borgerlycke neeringe vuytte stadt ende steden vanden lande van Utrecht getrocken worden ten platten lande, 't welck geremedieert synde, verstaen syluyden remonstranten, dat de staten ende die stadt van Utrecht jaerlicx merckelyck` in haere middelen soude profiteeren.

Dat oock de middelen ten platten lande ende inde cleyne steden verpacht behoiren te worden, op conditie ende gelycken voet, als die middelen inde stadt verpacht worden, ende dat nyemant daervan ten platten lande exempt en blyve, daer mede veele fraudatien inde middelen souden worden belet.

Dat oock alle onnutte dachgelden behoiren vermeydet te worden, ende dat tot dien eynde het dubbel van alle reckeningen inde camer vande policie deser stadt medegebracht behoren te worden, 't welcke mede nyet en geschiet.

Welcke ende andere inconvenienten meer grotelicx hercommende, deurdien de magistraten byde andere twee leden vande staten sulcx wordt geformeert, jaerlycx meer ende meer. Dat den eersten borgemeester wordt gecoren vuyt de staet der ridderschap, daerby ordinaris wordt gevoucht eenen anderen, die sulcx vande staten is gebeneficieert, dat die van 't