soude geschieden. Dat ook capt. Greboval binnen Oostende onlancx gesonden was ende nyt mogelyck aldaer de recreute te doen, dat wy daerom dese saecke met die vanden rade souden communiceeren ende UE. de nadere intentie souden adverteren, soe sullen UE. believen te verstaen, dat de meyninge van Syn Excell. ende die vande gedeputeerden van myn heren de staten generael tot beleidt van dese saecke is, dat de wapeninge sall geschieden nae advenant vande 113 coppen, soe van roers, musquetten ende spiesen, als oock de betalinge daerna zal geschieden, waervan UE. te gelegener tyt neffens andere, acte sal worden verleent. Syn Excell. sall plaetsen designeren, waer de capiteynen, nu binnen Oostende synde, haere recreute sullen doen, om die tegens haer uitcompst gereedt te vinden.

Wat belangt de twee capt" vande garnisoenhoudere, en is tot noch toe nyt cunnen gedaen worden, duer dien die heeren staten van Hollant gestadich vergaderen, ende zullen 't daer nae bevorderen.

De controlleur vande artillerie, Ysbrant Ysbrandtsz. vander Dous, heeft ons belooft de twee cortouwen met het gevolch noch van daghe van Delft nae Utrecht te doen schepen, dan twyfelde oft hy 't polver mede soude moghen seynden. Nopende 't veranderen ofte verminderen vande thien compagnien, by Syn Excell. in onse quartieren gedestineert, en es tot noch toe nyet gedaen, mits de menichfuldige occupatien van Syn Excell., ende sullen 't nae onse vermogen bevorderen.

De generael Veer is desen morgenstont vuyt Oostende verschreven, synde hier aengecomen. Ende ons hiermede etc. Inden Hage, den 25. Fbr. 1602, oude styl.

Opschr.: Edele etc. myne heeren gedeputeerden vande staten van Utrecht etc. tot Utrecht.

UE. dienstwillige,

G. VAN RENESSE. A. FOECK.

Mons'. secretaire.

XVII.

(Naar het origineel).

nen

in

Ick sende UE. by desen een lyste vande vier oorlochschepen, gedestineert totte voiage naer Westen mette Engelsche armade. Als by Syn Excell. gestelt sullen wesen de capt totte convoyschepen, sal ick UE. de lyste daervan oversenden, neffens de lyste vande schepen, gedestineert op de Vlaemsche custen. Nieuwe tydinge is hier nyet anders, dan dat die vanden collegie alhier huyden schryvens hebben ontfangen van voor Ostende, van date den xi. Marty lestleden, stilo novo, dat daechs te voren, by lichten dage, daerinne gecomen syn XIV schepen, sonder meer te verliesen als drie mannen, een deel van deselve syn daerin gecomen de geule, ende een deel in de nieuwe haven. De vyant schoot nae hem CVIII schoten met grof geschut. Des nachts daeraen liepen daerin XIII schepen ende leden geen schade, die vyant schoot na hem XXVII schoten. Sedert den x. February totten XI. Maert, stilo voorsz., syn daer in als ingecomen CVIII schepen, geladen met alrehande ammunitie van oorloge ende victualie, behalven 't gene die schepen van oorloge met haere sloupen aen landt gebrocht hebben. Ende anders niet hebbende, weerdich om schryven, sal dese hiermede eindigen, ende naer myne behoorlicke recommandatie den Almogenden bidden, UE. te verleenen een voorspoedich leven ter zalicheyt.

Wt Amstelredamme, desen x. Marty 1602, stilo veteri. Opschr.: Erentfeste etc. heere Gillis de Ledenberch, secretaris der E. heeren staten 's landts v. Utrecht.

Den brenger zyn loon.

UE. dienstw. vrundt,

... ENGHE.

(Naar het origineel).

Den XXIV. February syn in Duynkercken ingecomen twee van hare schepen, ryckelyk gelaeden met waeren, die zy met hun drien ontnomen hadden eenen Engelschen coopvaerder, die wt Barbarien quam.

Lyste der vier oorlogschepen, gedestineert op 't voiage na Westen, mette Engelsche armade.

Sal ophebben, Cap". Joachim Henricxsz. Swartenhout, voert 't schip genaempt 100 man. de Son, ende heeft op 't navolgende geschut:

100 man.

Twee halve cortouwen.

Noch twee metale stucken.

Noch vier micolvereyns, schietende
Noch acht saeckeres, schietende

Noch twee gotelyngen, schietende

Ende vier steenstucken.

Capiteyn Jan Ariaensz. Cant, voert 't schip genaempt de Maen, ende heeft op 't navolgende geschut:

90 man.

Sal ophebben 80 man.

Twee gotelinghen, schietende
Ende vier steenstucken.

Capiteyn Marcus Willemsz. voert 't schip genaempt de Consent,
ende heeft op 't navolgende geschut:

Twee halve cortouwen, oft anders twee andere metale stucken. 12 @ yssers.
Vier micolveryns, schietende

Noch zes gotelinghen, schietende

Vier gotelinghen, schietende

Ende vier steenstucken.

Capiteyn Dierck Cuynen voert 't schip genaempt de Zee-wolff, ende heeft op 't navolgende geschut :

Twee metale stucken, schietende

Vier micolvereyns, schietende

Twee stucken, schietende

Vier stucken, schietende

Die vier capiteynen sullen in als hebben hondert ende twyntich halve valen buscruyt, dacrvan weder uytgedeelt sal worden naer rate van't geschut dat hy

voert.

XVIII.

Edele etc. heeren.

Den XXIII. deser, stilo novo, is aen den staten generael requeste gepresenteert byden here graven Ernst ende Lodewyc van Nassauwen', neffens een gunstige ende ernstige recommandatie van Syne Excell., respectivelick versouckende augmentatie van haer E. G. tractementen, met d'welcke d'selve van nu voortaen haren staet ende hofgesin, buyten verloop van schulden, nae haer qualité ende reputatie langer niet en souden weten te continueeren ende t'onderhouden, uyt oirsaecke, dat de lasten ende commandementen van haer Genaden diensten dagelicx toenemen ende vermeerdert worden, naedat de jaeren, cloecheyt, militaire vernuft, deur oeffeninge van wapenen in den voorsz. heiren aenwassen ende haer vergrooten, waer uyt volgen moet, ende het is een zonderlinge eere voor 't landt, dat princen entretenementen worden gebeneficeert ende geelargeert nae haere meriten ende goede diensten. Dese heeren plegen gestadelyck neffens Sync Excell. te wesen in zyne tente ter zyde van een leger, om te hooren, te sien ende ten oorloge geexerceert te worden; nu syn deselve opgelecht hooge beveelen, ende een partye van 't leger te gebieden; als men dese voorleden jaere in graeff Ernst gesien heeft, ende graeff Lodewyck wordt gestelt generael vande cavallerye waer nae haer G. haeren staet ende hoffgesin moeten menageeren, ende nu meer saĺ moeten kosten als voormaels sulcx nodich is geweest. Ten selven tyde heeft Syn Excell. mede aen de staten generael doen verthoonen, dat 't tractement van graeff Heyndrick van Nassau, sedert syn G. vander schole gecommen is, in deselve poincten tot noch thoe gebleven was, ende zoe deselve nu versien sal worden, boven zyne colonnelschap, met meerder commandement, ende gebieden sal van nu voortaen over een derde part vanden geheelen leger, dat te velt gebracht sal worden, ende syn G. houdende is syn eygen hoffgesin, ende mede alles sal moeten dirigeren nae synen staet, heeft Syne Excell. mede versocht gelycke augmentatie voor synen voorsz. broeder. 'T welck alles byden staten generael in deliberatie geleyt ende overwogen synde, ende sonderlinge, soe die grave van Solms onlancx overleden is, ende men niet gesint en is, eenen anderen met synen staet ofte tractement te vereeren, ende dat deze versuecken wel gefundeert syn, ende buyten nieuwe lesie van 't landt souden cunnen geaccordeert worden, zoe hebben die gecommitteerden van Hollandt, Zeclandt ende cenige anderen goetgevonden, die graven Ernst ende Lodewyck van Nassauwen te vergunnen boven haer gewoonlyck tractement voor desen jaere ende voor soe veel maenden als haer G. G. in den leger wesen sullen, ter maent ur gl., ende dat by provisie; ende hebben daer beneffens graef Heyndrick een ordinaris tractement gedesigneert ende verleent van vyff hondert gl. ter maent; ende zoe ick my hierthoe niet en vonde specialicken gelast, hebbe aengenomen dese saecke UE. te verwittigen ende te recommandeeren, verhoopende, dat die voorsz. resolutie by UE. mede ten besten verstaen ende gea voyeert soude worden, gelyck ick dienstelyck bidde ten aensien vanden huyse van Nassauwen, ende van die getrouwe diensten vande voorn. graven, dat UE. haer G. G. versoek in goede recommandatie willen nemen ende haer conformeeren met d'andere provintien, ende my daervan metten eersten haer bewillinge hiervan over te seynden.

Ten selven tyde is deur versoek vanden raedt van state mede geordonneert die provintien sen te schryven, dat haer gelieve op 't spoedigste over te schicken declaratien vande kosten, cledingen ende onderhout, verstreckt aen de crancken, die haer desen jaere toegesonden syn geweest, opdat den capiteynen deselve mogen afgetoogen worden op haer afreckeninge, die sy versoucken, ende dat aleer ende vorens zy wederom te velde gebruyct sullen worden.

Onze declaratien heeft Gerrit Terstege op myn laetste vertreck myn medegegeven, ende ick hebbe deselve aen den raedt over doen leveren duer myn heere Foeck, waervan notule gehouden is, ende waervan ick die recepisse metten eersten overseynden sal, dan soe by Terstege yet mogte vergeten wesen van cledinge ofte andersins, ofte zoe daer noch eenige crancken binnen Utrecht syn, zoe sal UE. gelieven denselven te vermanen, naerder specificatie ende pertinente lyste aen myn daervan te bestellen, ende dat metten eersten, want naemaels sal 't selve qualicken te recouvreren wesen; d'ordre van 't landt laet thoe de somme van negen gulden, tot versieninge ende cledinge voor yeder persoon vande erancken, dan of in 't maecken van onze declaratie daerop gelet is, en weet ick niet. Besluytende dese met myne dienstwillige gebiedenisse, ende biddende Godt almachtich UE., Edele etc. Metter haest. Uyt 's Gravenhage, desen xv. Marty 1602.

UE. dienstw. vrundt ende medebroeder,

Opschr.: Edele etc. myne heeren gedeputeerden

vande staten van Utrecht etc. tot Utrecht. Recep. xvI. Marty 1602.

NICLAES VAN BERCK.

(Naar het origineeП.

Edele etc. heeren.

XIX.

Die staten generael syn dese verleden weecke meest al becommert geweest, omme die stadt van Oostende van alles op nieuws te versien ende te verseeckeren tegens alle surprinse ende effort vanden vyandt, tot welcken fyne Syne Excell. verscheyden memorien ende projecten van ingenieurs hadde doen ingeven, d'welcke byden staten generael ende raeden van state ten naestenby nodich gevonden syn gevolcht te worden, verhoopende zoe in sulcken voegen die fortificatien, zeewercken ende retranchementen aldaer mochten vernieut, geholpen ende versorget worden, dat men in lange jaeren niet en soude behouven acht ofte omsyen daer nae te hebben. Hierbeneffens is goetgevonden, die magazynen mit alle provisien van ammunitien te ververschen ende redintegreren, ende die voorsieninge te doen van proviande voor vyff duyzent man, voor ses ofte ten minsten voor den tyt van vier maenden, opdat die stadt buyten sorge ende naedencken gestelt soude worden, aleer ende voorens onsen leger te velde soude mogen gebragt worden, dan, zoe die schade gemeynlick moet voor die bate gaen, zoo kunnen UE, wel bemercken, dat die aenbestedinge vande voorsz. wercken, die materialen, behoeften ende kosten, tot alles dienende, een groote somme sullen commen te bedragen. Soe sal UE. gelieven te verstaen, dat die meeste swaricheyt' geweest is die penningen hiertoe te vinden, synde die comptoiren buyten eenigen voorraedt, ende die voorseyde voorsieninghe van sulcken noydt ende importantie, dat d'selve geen vertreck en diende te lyden, ende dat nae veel deliberatien alle d'andere provintien geen beter ofte bequamer middel hierthoe en hebben weten te bedencken, dan dat den raedt van state geordonneert ende geauthoriseert soude worden, zoe veel penningen op interesse te negocieeren, als tot der voorsz. provisien van doen zoude wesen, ende als oock gerequireert worden tot aenritz-, handɩ- ende transportgelt voor die nieuwe lichtinge van 't vuytheems crychsvolck ende versterckinge der compagnien, waervan voor als noch geen versouck aen de provintien gedaen is geweest, maer soe wy ons niet gelast en vonden soodanige negotiatie toe te staen, wel wetende dat d'andere provintien (uytgesondert Hollandt) zeer weynich van haer extraordinaris consenten ende in de negen hondert duyzent gl. in den voorleden jaere versocht, ten behoeve van

Oostende ende tot wervinge van nieuw volck betaelt ofte bygebracht hadden, soo en hebben wy ons daer met niet kunnen conformeeren, vindende beter ende billycker, dat deze voorn. penningen gevonden konden worden uyt die restanten vande provincien debitoiren, dan d'selve te doen lichten op swaere intressen. Edoch ten laetsten ende nae veel altercatien siende dat dit geheele werck ende goet voornemen door ons verachtert ende geren verseert soude mogen worden, hebben ons laten bewegen, op UE. behagen mede daerinne te condescenderen, ten aenzien dat genen staet gemaeckt en can worden op die provincie van Zeelandt, uyt oorsake van haer lasten van admiraliteyt, noch op Vrieslandt deur haer differenten mitsgaders oock niet op Gelderlandt ende Overyssel, deur haer onvermogen ende quade gewoonte, ende sonderlinge, dat het goet debvoir van ons weynich kan helpen ofte proufyteeren, ende dat wy evenwel niet en souden worden geindemneert ofte afgesondert vande last vande genegocieerde penningen ende d'interesse vandien, versouckende daer beneffens, dat den raedt bevel gedaen soude worden omme die restanten aen de provintien te bevorderen, sonder dilay ofte conniventie, ende dat die opgenomene hooftsom ende interessen daervan weder afgeleyt ende gerestitueert soude mogen worden, gelyck wy meynen dat UE. sulcke vermaeninge vernomen sullen hebben, onlancx aen de provincien byden raide gedaen te syn.

Hier beneffens is UE. mede wel bekent, dat alle onze gendarmerye, zoe deur d'offensive van Rhynburch ende 's Hartogenbosch, als meest oock deur die defensie van Oostende zoe zeer is verswackt ende tot zoe cleyne getale gecomen, dat wy die helft daervan niet en hebben kunnen behouden, ende dat het van noode wezen sal, voor desen jaere onze andere compagnien niet alleen te redresseeren, maer boven 't oude ende ordinaris getal te verstercken ende met die helft meer t'auginenteeren, sonderlinge die compagnien, die te velt sullen gebracht worden, ende daer beneffens een merckelicke wervinge van ruyteren ende knechten te doen van uytheemsch volck, opdat wy boven die voorsz. besettinge vande stadt van Oostende, een sensible effect op den vyant mogen brengen, ende alsoe een eynde te soecken vande periculen ende vande onverdrachelycke kosten, daerinne het landt hem gans verloopt, omme van dese stadt geassecureert te mogen blyven. Soe willen wy UE. ten hoochsten versocht hebben, tot dezen fyne in hartelycke recommandatie aen te willen nemen ende amplecteren die goede intentie, sorchfuldicheyt ende heroyque resolutie vande staten generael, ende dat UE. met eernsticheyt willen letten op haer E. begeeren ende serieuse vermaeninge, die d'selve aen UE. mede doende syn, 't welck wy oock mede uyt gronde onzes harten bidden ende begeren, dat UE. alle neersticheyt ende debvoir doen willen, ende sien met vliet te versorgen, dat die helfte vande VIII L., tot lichtinge van nieu volck, als oeck die helfte vande vcTM L. tot toerustinge vanden veltleger ende oock van L. tot die fortificatien (ofte van 't gene daeraen noch resteert), daervan wy onze quote voor dit jaer bewillicht hebben, jegens drye weecken ofte ten langsten binnen een maent mach veerdich ende seecker wesen, opdat die nieuwe ruyterie ende infanterie, die daertegens verwacht wordt, terstont gemonstert, in eede ende effectuelen dienst gebracht ende heur betaelinge ontfangen, ende den veltleger geavanceert, van alle noetelicheyt versien ende in goede ordre gehouden mach worden, ons dezen aengaende vorders refererende tot die missive vande staten generael.

m

Voorts soe worden UE. mede byden staten generael versocht tot het furneren van onze quote in de hondert duyzent ponden, bewillicht tot het equiperen vande oorlochschepen die hare Ma'. van Engelandt toegeseyt ende belooft zyn, tot assistentie van hare vlote gedestineert op de kusten van Spaingien, tot afbreuck ende empechement van 't voornemen van onze gemeyne vyandt, 't welck wy in geenderley wyse sullen kunnen te buyten staen, ende zoe die respective collegien ter admiraliteyt, over denwelcken die voorsz schepen zyn gere