Sayfadaki görseller
PDF
ePub

gnat.

tribus Ordinis

Lae impositae

assi- processu, perditissimis hominibus anti- | Nos Leopoldus, Dei gratiâ archiepiscopus et
princeps Salisburgensis, Sanctae Sedis Apo-
stolicae legatus, natus primas Germaniae.
Cum ea sit haereticae obstinationis con- Missiones fra-
ditio, ut, amputatis ramis, illico novi et ali- S. Augustini da
quando fortiores succrescere soleant, ne, que leges.
quae forte in praefecturâ nostrâ Hallensi et in
monte Turnberg in latibulis adhuc delite-
scit haeretica lues, tractu temporis iterum
erumpat, novique oriantur, quos, proh! do-
lor, sumus experti, rogi, continuo nobis
providendum est, qua ratione insidiosi im-
piorum conatus penitus reprimi et opprimi
possint, ut, securi velut ad radicem positâ,
pertinacibus mediis pertinax malum, ne qua
resumptis velut viribus augescere possit.
Quare, cum statuerimus, quod apostolicae
missionis in locis praedictis post ultimam
fratres laudabiliter exercitum munus omni
haereticorum emigrationem per tui Ordinis.
futurâ aetate perduret, paternitati tuae hisce
nostris clementer et seriò simul iniungimus,
quatenus illud futuris perpetuis temporibus
eo modo instituatur, ut:

Loca Ordini

quas sedes subleste repetentibus, et ibi-
dem nova execrandae haeresis semina
occulte spargentibus, iterum illic
pe-
stiferae segetis germina subolescerent,
ut aut nequitia elidatur, opportune,
nullis parcens industriis et sumptibus,
providere studuit. Inter ceteras autem
utilissimas providentiae suae ad susce-
ptum saluberrimum opus conficiendum
initas rationes, illa in primis maximo-
pere commendanda, quod sex perpe-
tuas missiones a religiosis viris aliquot
regularium Ordinum et institutorum, in-
tra praescriptos (ne dissidia nulla aut
confusio unquam oriri possint) limites,
sub nonnullis abs se editis capitulis,
regulis et legibus, omnino peragendas,
fundaverit institueritque, ac necessariis
redditibus et emolumentis ditaverit. Quae
quidem omnia capitula, regulae et leges
sunt tenoris qui sequitur, videlicet:

Missiones in dioecesi Salisburgensi
novissime institutae.

1. Pro patribus Ordinis S. Augustini in bus regularibus praefecturâ Hallensi et monte Turnbergensi ubi sunt salinarum fossores;

assignata.

II. Pro patribus Capuccinis in oppido et praefecturâ Werffensi unâ cum praefecturis in Abbtenau et Golling;

1. Pro patribus Capuccinis civitatis Rad-
stadiensis intra montana sitae per totam
eius nominis praefecturam;

IV. Pro patribus Capuccinis monasterii in
Dambsweeg vallis Lungaviae ad confines
Carinthiae per totam praefecturam Mosshei-
mensem;

v. Pro patribus Ordinis sancti Benedicti
in loco Swarzachiae pro praefecturis ad
S. Ioannem Wagrain, Prosarl, Gostein, Gol-
'degg, et ad S. Vitum;

VI. Pro patribus Recollectis Ordinis sancti Francisci in loco Hunsdorff super praefecturis Taxenbacensi, Raurensi et Zellensi.

1 Comma istud dimittimus lectori scio; forsan et ut pro ut aut legendum (R. T.).

1. Tribus, qui hactenus de facultate nostrâ (superiore in censum veniente) in monte Turnberg tui Ordinis fuere patres, quartum, quem tibi ibi habere auctoritate nostrâ ordinariâ hisce nostris permittimus, adiungas, eå verumtamen conditione et lege, quod:

II. Duo ex eis nobis praesententur ad peragendum in praerelato districtu apostolicae missionis munus, vel a Summo Pontifice, vel per sacram Congregationem de Propaganda, seu ab eo cui ab hac talis delegabitur facultas, approbati', necessariisque ad missiones apostolicas privilegiis instructi, absque eo quod tibi integrum sit, postquam semel fuerint ad missiones nostras delecti, eos amovere, nisi ubi primi integrum absolverint annum, subrogatione subinde eâ ratione faciendâ ut unus vel saltem semper adsit qui iam per annum in praemisso Ordini tuo assignato districtu missionarii exercuerit munus, notos habeat incolarum salinarumque fossorum mores, sit in re missionum practicus, potisque in1 Pessime edit. Main. legit approbari pro approbati (R. T.),

struere noviter advenientes; sintque insuper in omne aevum duo missionarii praedicti, quoad ea quae missionis munus concernunt, immediate et unice nostris nostrorumque successorum mandatis, quoad disciplinam monasticam vero atque domus oeconomicam directionem, tibi et superiori eorum subiecti. Volumus autem:

III. Ut mox dictorum missionariorum unica cura sit incessanter intra praedictam Hallensem nostram praefecturam, quâ late haec quoad temporalem iurisdictionem, districtu civico incluso, se protendit, de loco ad locum, et, si necesse fuerit, etiam de domo ad domum excurrere, catechizare, rudes in doctrinâ christianâ instruere, dubitantes ad viam veritatis reducere et in hac confirmare, in haereticos vel de haeresi suspectos, horum consultores, fautores, receptatores, librorum acatholicorum detentores, vel detentorum conscios, et non revelantes, eos in provinciam nostram ferentes vel intrudentes, eorumque auxiliatores, conscios, seu participes, inquirere, hosque et alios huiusmodi farinae homines nobis, vel cui per nos et successores nostros demandabitur, sine aliquâ personarum acceptatione, omnique seposito humano affectu, denunciare, verbum divinum et fidei dogmata ubivis et etiam ex cathedrâ (sic tamen ut Ordinariorum non disturbentur ecclesiasticae functiones), intra ipsis designatum districtum, tradere, sic et poenitentiae sacramentum (solâ demptâ confessione paschali, si locorum curiones ultro non annuerent), sacrosanctam vero Eucharistiam in ecclesiâ Turnberg, alibi vero non nisi quam accedente ipsorum curionum assensu, administrare; item aegris et moribundis solatium cum auxilio impendere, atque peragere ea omnia, quae individuum missionarii apostolici exigit munus, iure sepulturae alioque quocumque parochiali, semper et ubique extra montem Turnberg, excepto.

IV. Teneantur pariter in vitam et mores non modo subditorum ipsis quoad missionis ministerium commissorum, sed et eorum quibus ipsi subditi intra designatum districtum ex demandatâ a nobis iurisdictione Bull. Rom, Vol. XXIV.

65

subsunt, sedulo invigilare, datoque defectu religioni directe vel indirecte pernicioso, si fraterna admonitio non tollat, nobis et successoribus nostris ad nostras aures deferre; sicut e converso et nostris demandabimus decanis ruralibus perspectum habendi an missionarii ipsi missionis munus debite adimpleant et assequantur ex asse, quidve operentur adversus has nostras leges, nobis defectus, ubi hos, si aliqui praeter spem nostram omnem contigerint, fraterna admonitio non dissipet, debite relaturis.

V. Quapropter praesentabuntur nobis viri cum scientiâ cum et vitae sanctimoniâ clari, iusti, incorrupti, integri, suaves et insimul severi, graves, sagaces, cum in polemicâ, cum et in his quae ad notitiam promovendae haereticalis inquisitionis conducunt, bene versati, nec accipient a subditis quoad missionis munus eis subiectis eleemosynas pro missis, aliave munera, forent licet exculenta vel poculenta tantum, nec valeant egredi ipsis designatum districtum a nobis vel successoribus nostris, praeviâ non habitâ licentiâ, hac ipsâ illis non nisi gravi de causâ denegandâ.

VI. Licet porro Ordini tuo apostolicae missionis munus in praedictâ Hallensi praefecturâ in Turnberg et in civico Hallensi districtu privative committamus, liberum tamen semper nobis et successoribus esse volumus alios quoque alterius religionis viros in districtum praedictum ad tempus mittere missionarios, de districtu vero alibi etiam et extra illum ad missiones ad tempus pariter ablegare, missione Ordinis tui verumtamen fixà semper manente, suoque in robore firmâ.

Noverit proinde paternitas tua, tuique successores omnes perpetuis futuris temporibus, tam salutare nostrum propositum alacriter exequi atque in partem tam gloriosi laboris vocati haec nostra mandata pro posse explere; quod si vero in adimplendis. ex asse omnibus praescriptis negligentes, incurii, segnesve fueritis, omnipotenti Deo, nobis et successoribus nostris, et venerabili nostro capitulo strictissimam rationem reddituros, vosque nostram et horum indi

Dalae patribus Capuccinis stationes.

LEOPOLDUS.

In nomine sanctissimae et individuae Trini-
tatis. Amen. Nos Leopoldus, Dei gratii
archiepiscopus et princeps Salisburgensis,
Sanctae Sedis Apostolicae legatus natus, et
primas Germaniae, etc.

gnationem incursuros. Actum Salisburgi, infandam pestem religioni nostrae in archi-
|
metropoli nostra, hac die xiv mensis martii episcopatu, aut ipsi archiepiscopatui aut
anni MDCCXXXVII.
utrique pariter iam iam esse pereundum.
Alios namque tantae molis exterrebat opus,
alios retardabat exitus plenus periculi et
aleae, vel ipse rei tam ancipitis et arduae
fama alios tenebat attonitos metu, expecta-
tione suspensos. Vidit hoc provincia, imo
et imperium totum, et vidimus nos summo
pastoralis animi nostri moerore, astrudimus
ipsâmet religione furores, pugnavimus viri-
bus totis, armis, legibus, edictis, metu et
poenis. Repulimus viginti et ultra millia
utriusque sexus, qui non unam fidem, sicut
unum principem, non unum cultum, sicut
unum numen, non unam Ecclesiam, sicut
unum baptisma, amplecti volebant. Relega-
vimus alios, 2 aliis mediis ad meliorem re-
duximus frugem, atque hac demum viâ re-
tulere superi constantiae nostrae praemium,
stetit archiepiscopatus, et vicit; vicit pariter
Ecclesia et triumphavit; et obtinuimus in-
simul, quod ab annis ultra biscentum hu-
mana vis nulla consequi aut industria po-
terat, quod piorum omnium vota flagitabant,
quod fideles omnes a Deo enixe precaban-
tur, adiuvantibus in id mirifice caelestibus
ipsis, qui hoc ipsum nobis reservarunt
opus. Verum enim vero, quod ita tamen
comprimi non potuerit pestiferum huius
feralis hidrae virus, quin aliqua pars eius
non resideret adhuc in provinciae nostrae
visceribus, atque spiraret rursus immanis
haec bellua, licet centum petita vulneribus,
centum vinculis constricta, sensim iterum
gliscens, et ad reliqui perniciem corporis
tacitâ contagione serpens, clam invalitura
in dies, in flammas et incendia, si quis
ventilabit, etiamnum eruptura, dum alitur
doloso cinere suppositus ignis, nisi tempe-
stive, malo iam nostri edocti, congrua re-
pagula ponamus, atque obviemus appro-
priatis remediis, antequam morbus rursus
aestuare incipiat, non desint nimirum in
futurum amplius qui misereantur super
1 Forsan ut ac deinde esset pro esse (R. T.).
2 Videtur repetendum alios (R. T.).

Quamvis nos, divinâ favente clementiâ,
ad archiepiscopale solium evecti, a primâ
ineuntis regiminis nostri die, antiquius nihil
unquam habuerimus, quam religionis et
catholicae fidei nostrae curam, quae semper
et ubique omni aevo, in omni imperio et
apud quamcumque gentem praecipua fuit,
quaeque securum est publicae felicitatis pi-
gnus, cuius firmamento stant regna, con-
servantur principatus, continentur subditi,
omnigenique boni tutissimum est fulcrum,
tantum tamen abfuit ut haeresis, hostis
eius perniciosissimus, vinceretur, ut potius,
animus meminisse horreat, ipsaque refugiat
oratio teterrimum illud bellum, quod ea-
propter adversus nos, catholicam religionem,
et principatum ipsum inferre tentarunt ipsi-
met subditi nostri, dum exurgens novissime
fatale monstrum, ex omnibus pristinarum
haeresum concretum, stragem late sacrorum
totâ provinciâ nostrâ circumferre, evertere
aras, disturbare templa, principis maiesta-
tem in contemptum, huius mandata in lu-
dibrium, iura omnia divina et humana per
inauditum furorem et vesaniam nefarie et
fedifrage violare parabat, nihil sceleris,
nihil doli, nihil iniquitatis intentatum et
inausum relinquens ut et plebem reliquam
novitatis illacebrâ corrumperetur. Pluribus
necesse haud est rem exprimere, quia haec
per se liquet, et loquantur1 id satis et cla-
mant tot publica acta, tot desuper habita-
rum inquisitionum volumina; obliti vero
haud sumus, qui tunc sermones hostium,
qui rumores amicorum forent, cum dice-
rent palam, culpae maiorum nostrorum
incubuisse tamdiu in provinciam haeresis.
1 Aptius lege loquuntur (R. T.).
2 Forsan culpá (R. T.).

3 Ex syntaxi seq. videtur legendum quum (R. T.).

observandae.

turbam, ne plures, ut hactenus evenit et | modo peragendae apostolicae missionis, se-
meminisse dolet, dimittantur ieiuni et de- dem stabilem figere, atque sub legibus,
ficiant in viâ, dum, parochis aliisque loco- pactis et conditionibus infradicendis in per-
rum pastoribus in peragendis sacrificiis, petuum firmare.
excipiendis confessionibus, administrandâ
SS. Eucharistiâ, visitandis infirmis, assi-
stendo moribundis, aliisque animarum curae
functionibus continue et ex asse irretitis, non
erat qui parvulis frangeret panem, instrue-
ret ignorantes, flecteret dubios, atque ad
Ecclesiae ovile reduceret longe lateque dis-
sitas oves: hinc est quod, postquam pro
pastorali sollicitudine animum, nostrasque
de funditus extirpandâ haeresi curas in
omnem partem diu multumque versavimus,
dumque oculos et mentem nostram in prio-
rum saeculorum monumenta penitus defixi-
mus, unum adhuc idque unicum superesse
comperimus, quod possit ignem hunc, seris
etiam metuendum successoribus, extinguere,
perdere et delere, si plura nimirum ex di-
versis Ordinibus, continua ut sit, eaque pia
inter eos laborandi in vineâ Domini aemu-
latio, atque in diversis montium locis, in
quibus haeretica lues magis hactenus inse-
nuit, ut firmissima armamentaria Ecclesiae
fundentur apostolicorum missionariorum
hospitia, qui, incessanter excurrendo et
catechizando, rudes instruant, dubitantes
inflectant, clam inquirant in suspectos,
omniaque ea peragant, quae individuum
apostolicae missionis wunus exposcit. Qua-
propter, cum ad effectum praemissum inter
alios plures strenuissimos Christi milites
dilecti nobis in Christo patres Capuccini
venerabilis Ordinis sancti Francisci provin-
ciae nostrae Salisburgensis, pro zelo quo
flagrant ad animarum salutem, operam suam
detulerint, statuimus et ipsos quoque in
partem laboris vocare, divinâque freti ope,
et constanti experientiâ docti, decrevimus
in Domino decernimusque, ad stabiliendam
in dioecesi nostrâ, maxime intra montes,
orthodoxam religionem, ad profligandas hae-
reses, atque ad propagandam maiorem Dei
sanctaeque matris Ecclesiae et archidioece-
sis nostrae gloriam, eisdem patribus Capuc-
cinis provinciae praetactae, prope oppidum
nostrum in Werffen, ad effectum tantum-

1. Itaque damus, concedimus et tradimus Leges ab eis
antelatis patribus, ab omni et quocumque
onere reali, mixto seu personali penitus
liberam et immunem, tantam quantitatem
praedii nostri nuncupati, Maienfeld hactenus
ad gaudendum praefecto nostro in Werffen
concessi, et siti prope et super oppidum.
praedictum, quae nimirum orientem versus
existit, quaeque sat sit pro desuper extruendo
missionis hospitio et aedificandâ parvâ ec-
clesià atque hortulo, iugera scilicet duo
circiter, prout praedium praedictum cum
quantitate extrahendâ, hac undequâque li-
neâ rubrâ signatâ, ad oculum praebet deli-
neatio nobis exhibita praesentibus nostris
annectenda.

II. Curabunt e contra illi cum totâ provinciâ ad permetipsos ultro oblata1 benefactorum eorum largitionibus ipsam domum missionis desuper aedificari, quatuor patrum missionariorum atque unius fratris laici habitationi congruam et aptam, additis duobus cubiculis hospitibus seu patri provinciali usui futuris, praeter refectoriolum, culinam cum penu, cellam vinariam, et aliud cubile bibliothecae inserviturum, cumque hortulo ad necessitatem et usum culinae, ampliorem vero formam aedificium nec extrahi2 nec redigi possit, quorum insuper benefactorum donis et sumptibus surget pariter sacellum, seu parva ecclesia, tribus ad summum altaribus extructa, B. Virgini Mariae Auxiliatrici dicanda.

III. Missionariorum numerus sit semper et in aevum quaternus, missionis superiore, quem pater provincialis semper designabit, in censum simul veniente, uno fratre laico insuper addito; qui numerus sine expresso nostro, vel successorum, et venerabilis nostri capituli consensu nullis unquam temporibus augeri nec minui possit.

iv. Providebunt porro monasteria de Salzburg et Radstatt, sive ipse pater provin1 Forsan oblalis; at syntaxis perplexa (R. T.). 2 Forsan extrui (R. T.).

cialis et provincia, missionariis praedictis | non exactae, vel indicendae in futurum mulde congrua sustentatione, tum et de suppel- ctae aliud capitale florenorum bis mille conlectili aliisque necessariis ad usum sacelli, flabunt. sic ut nec nobis, provinciae nostrae, vel et subditis ipsis de districtu missionis Capuccinorum fiant onerosi', lignis ab igne tantummodo demptis, quae nos et successores nostri perpetuis futuris temporibus ad usum et necessitatem missionis domus suppeditari mandabimus.

v. Designabimus ipsis ad peragendum apostolicae missionis officium totam praefecturam Werffensem cum adiacenti praeturâ in Bischoffhoven, praefecturam in Abbatenau cum illâ de Gollingqua, quâ hae omnes late patent quoad temporalem per nos eorum praefectis delegatam iurisdictionem.

VI. Quia vero missionarii ipsi tam latum longeque dissitum districtum peragrare haud possent, si excurrentes necessariis ad se se alendos pecuniis non fuerint instructi, hinc assignamus memoratae domui missionis annuos florenos centum ex capitali statibus provinciae a secretà deputatione nostrâ ex mulctis haereticis vel de haeresi suspectis hactenus indictis conflato, et ad quincunces usuras, cum omnimodà immunitate ab omni decimatione, steurâ, aliove excogitabili onere reali aut personali, elocato; volentes insuper et mandantes, utque hactenus per inquisitiones, per Capuccinorum missiones factas in praefecturis Werffen et Radstatt, tum et in praefecturas Wagrain indictae fuerunt, nondum tamen exactae, vel ad cassam missionis transmissae, aut quae in futurum dictabuntur pecuniariae poenae adversus subditos missioni eorum commissos, per praefatam secretam deputationem nostram eparentur, denturque successive in in censum, ut supra, eum praecise in finem, ut domui missionis praedictae, ad usum et effectum de quibus praemissum est, annui floreni biscenti ex decurrendis usuris valeant titulo eleemosynae persolvi, ubi temporis tractu mox memoratae indictae, et

1 Videtur addendum nec (R. T.).

2 Vocem quâ nos addimus (R. T.).

3 Edit. Main. habet necessarii pro necessariis (R. T.).

VII. Quod vero ipsosmet patres missionarios attinet, praesentabuntur nobis semper tum nunc tum et successivis temporibus designandi patre provinciali eorum; ubi vero ad missiones nostras fuerint ab hoc semel delecti ablegatique, et a nobis recepti et approbati, integrum illi haud sit eos aliter amovere et avocare, quam et servato ordine et formâ, ut vel unus saltem semper adsit, qui iam per integrum biennium missionarii in domo praedictà Werffen exercuerit munus, habentes subditorum perspectos mores, sitque in re missionum versatus, et valeat instruere noviter advenientes. VIII. Erunt autem isti, cum ipsâ domo missionis, quoad ea quae missionis munus concernunt, in omne aevum immediate et unice nostris nostrorumque successorum mandatis subiecti, directione eius tamen et visitatione patris provincialis illaesâ et intactâ relictâ; in ceteris autem nobis et successoribus nostris sine ullà contradictione praestabunt et adimplebunt ea omnia, ad quae regulares exempti, iuxta praescriptum sacri Concilii Tridentini, nostrarumque constitutionum synodalium et provincialium, et Ordinariis locorum aliàs tenentur, salva proinde in hac missionis domo et missionarios ibidem existentes dioecesanâ et ordinariâ nostrâ iurisdictione iure principatus terrae et advocatiae, sic tamen ut nobis et successoribus nostris dumtaxat, unice et immediate, uti praemissum est, remaneant semper, etiam quoad ista, subiecti.

IX. Missionariorum officium, finis, atque praecipua, imo unica cura sit, per praefecturas, ut dictum est, ipsis designatas, incessanter de loco ad locum, et, si necesse visum fuerit, de domo ad domum excurrendo et cathechizando, missionibus continuo vacare, rudes in doctrinâ christianâ instruere, dubitantes in veritate nostrae fidei confirmare, in haereticos vel de haeresi suspectos, horum consultores, fautores, receptatores,

1 Coniunct. et videtur delenda (R. T.).

« ÖncekiDevam »