XXIII.

135, 23 Febbraio. Sentenza emanata da un giudice del Vicario papale in Italia, per la quale gli abitanti di Francavilla sono esonerati dal prestare l'omaggio richiesto loro da Ricciardo Cancellieri di Pistoia, cui quel castello era stato concesso in feudo dal cardinale Albornoz.

Hec est copia cuiusdam sententie, late per egregium virum, decretorum doctorem dominum Antonium Trainum de Neapoli, commissarium et auditorem venerabilis in Christo patris et domini domini miseratione divina Sancti Angeli diaconi, Cardinalis, nonnullarum provinciarum Sancte Romane Ecclesie in Italia vicarii generalis, inter infrascriptas partes; cuius tenor talis est.

In nomine Domini. Nos Antonius Trana de Neapoli, decretorum doctor, canonicus Venusinus, reverendissimi patris et domini domini Guglielmi miseratione divina Sancti Angeli diaconi cardinalis, nonnullarum provinciarum et terrarum Sancte Romane Ecclesie in Italia consistentium pro domino nostro Papa et eadem Ecclesia vicarii generalis, eiusque curie causarum generalis auditor ac commissarius, per eundem cardinalem et vicarium, in causa de qua etiam fit mentio, specialiter constitutus cognitor cause dudummodo vertentis coram sapienti viro domino Martino de Amelia legum doctore, auditore tunc reverendissimi patris domini domini Cardinalis Bretine tunc vicarii generalis etc. nostro in officio precessore et coram nobis diutius agitate inter nobilem militem dominum Rizzardum de Cancelleriis de Pistorio et ser Georgium de Angelo et ser Melchiorem de Saliceto eius procuratores agentes ex parte una, et homines et personas castri Francaville, Firmane diocesis, et ser Paulum de Ancona eorum procuratorem se defendentem ex parte altera, supra petitione sacramenti fidelitatis, omagii etc. quod et que dictus dominus Rizzardus petebat et petit sibi fieri et prestari per dictos homines et personas dicti castri Francaville. Viso namque libello producto dudum pro parte dicti domini Rizzardi coram dicto domino Martino; cuius quidem libelli tenor talis est:

Coram vobis venerabili et sapienti viro domino Martino de Amelia legum doctori nec non auditore etc. dicit et proponit Georgius de Angiolo, procurator et procuratorio nomine. egregii militis domini Rizzardi de Cancelleriis militis Pistoriensis, contra et adversus homines et personas castri Francaville, Firmane diocesis, de provincia Marchie Anconitane, et quamlibet personam pro ipsis in iudicio legiptime comparentem, non astringens se ad probandum non necessaria, quod olim bone memorie reverendissimus in Christo pater et dominus, dominus Egidius Dei gratia tunc episcopus Sabinensis atque tunc Apostolice Sedis legatus, ex commissione eidem facta per sanctissimum olim in Christo patrem et dominum dominum Urbanum divina providentia tunc papam quintum, dedit et concessit in pheudum eidem Rizzardo pro se et sui natis dictam terram Francaville cum palatio sibi adiuncto eiusque districtu ac vassallis, iuribus et pertinentiis et aliis ut in literis Apostolicis ac reverendissimi patris et domini domini Sabinensis seriosius continetur; dicit etiam quod homines et persone dicti domini Rizzardi ut venirent ad iurandum et iuramentum fidelitatis prestandum in manu ipsius domini Rizzardi iure pheudi predicto, cessaverunt et obmiserunt et hodie restant et obmittunt venire ad iurandum et iuramentum fidelitatis prestandum in manibus ipsius domini Rizzardi iure pheudi predicto; quare petit dictus dominus Georgius, procurator et procuratorio nomine dicti domini Rizzardi, predictos omnes homines et singulos homines et personas dicti castri Francaville, vassallos predictos et quamcumque personam pro ipsis in iudicio legiptime comparentem per vestrum offitium condemnari, cogi et compelli ad iurandum et debitum fidelitatis iuramentum prestandum in manibus ipsius domini Rizzardi pheudatarii supradicti, iure pheudi supradicto; petens predicta iuribus et causis predictis, et salvis suo loco et tempore dicendis et proponendis, et omni modo via iure et forma quibus melius potest; ac etiam petit dictus Georgius, procurator predictus, dicto

nomine, per vos et vestrum offitium iustitia fieri dicto domino Rizzardo principali suo in eo et de super predictis, et petit expensas factas, et de faciendis protestatur, salvo iure addendi, mutandi et aliud libellum porrigendi, ac termino dato ad respondendum dicto libello. Visaque contestatione litis, facta per procuratorem partium super ipso libello, et terminis datis ad probandum: visaque terminatione et commissione facta ad partes de dicta causa, ac exceptionibus contra ipsam commissionem obiectis per utramque partem, quorum productis iuribus visis, ac exceptionibus contra ipsa iura hinc inde oppositis et replicationibus factis super exceptionibus predictis et omnia incumbentia dicte cause partibus antedictis: et visa conclusione facta de partium voluntate in dicta causa, et omnibus visis et diligenter examinatis que videnda et examinanda fuerunt; auditis quampluries et pluries allegationibus partium et quidquid ipse partes allegare et dicere voluerunt, delato iuramento corporali dicto ser Paulo procuratore, procuratoriis nominibus quibus supra, qui iuravit ad sancta Dei Evangelia scripturis corporaliter manu tactis quod exceptiones per eum productas contra iura dicti domini Rizzardi animo calumnie non produxit, attendensque quod actore non probante reus debet absolvi; Christi, beate Marie Virginis et beati Michelis arcangeli nominibus pro suffragio invocatis, ad solum Deum dirigentes oculos mentis ut est preter bonum, sedentes ad nostrum bancum solitum iuris, situm in domo generalis audientie prefati domini Cardinalis et Vicarii ad iura audiendum et videndum, posita in civitate Bononie iuxta cortile super domos et palatium habitationis et residentie prefati domini cardinalis, in hiis scriptis dicimus, sententiamus et pronuntiamus et declaramus: ipsos de Francavilla in petitione contenta et ser Paulum procuratorem eorum nomine absolvi debere a petitione predicta dicti domini Rizzardi et procuratoris etc. ipsosque de Francavilla et dictum ser Paulum eorum procuratorem a dicta petitione sive libello et contentis in ea in hiis scriptis absolvimus et reductos in hiis scriptis similiter absolutos ex causis patentibus in processu, et victum victori in expensis condemnamus; quarum tassationes nobis et nostris successoribus in posterum reservamus. Lata, data ista sententia sub anno Domini millesimo trecentesimo septuagesimo quinto indictione decimatertia; tempore domini nostri domini Gregorii pape undecimi, die veneris vigesimo tertio februarii. Appellata ut ibi etc.

Ego Guglielmus Bonini, publicus imperiali auctoritate notarius, hiis omnibus et singulis interfui et solito meo signo signavi.

Ego Antonius Blaxii de Firmo, publicus imperiali auctoritate notarius, complevi et roboravi cum meo solito signo.

XXIV.

1386, 23 Marzo. Il comune di Fermo, dopo avere riscattato dalla compagnia de'Brettoni il castello di Francavilla, lo restituisce a Marco Zen che, ottenutone già il godimento pei suoi meriti inverso i Fermani, erane stato spogliato dalla compagnia medesima, nell'ottobre precedente.

In Dei nomine, amen. Anno Domini millesimo trecentesimo ottuagesimo sexto, indictione nona, tempore sanctissimi in Christo patris et domini, domini Urbani divina favente clementia pape sexti et die vigesimotertio mensis martii. Cum hoc fuerit quod castrum Francaville, de anno proxime preterito et mense octobris dicti anni, per societatem domini Conradi Salinguerii et Beltost fuerit invasum et occupatum et a gentibus societatis predicte occupatum et acceptum (quod castrum tunc tempore dicte occupationis tenebatur per magnificum militem dominum Marcum Zeno de Venetiis) et dictum castrum acceperunt et invaserunt ad hoc ut dominus Marcus predictus eum redimeret pro magna pecunie quantitate et causa dictum castrum redimi faciendi: advertentes et considerantes magnifici domini domini Priores populi et Vexillifer iustitie civitatis Firmi tunc presidentes et re

gentes civitatem predictam quod, si dicta societas et sotiales dicte societatis diutinam residentiam facerent in castro predicto Francaville, periculosum erat et poterat toti provincie, maxime civitatis Firmane, preiudicium afferre et ad malum statum redundare; ne predicta occurrerent et ut sinistrum aliquod eveniret vel contingeret de voluntate consensu et deliberatione consilii et populi dicte civitatis, solverunt et solvi fecerunt dictis gentibus et societati pro redemptione dicti castri, et ut dicta societas dimitteret dictum castrum et inde recederet, quatuor mille florenos auri vel id citra. Qua solutione facta eis pro parte comunis Firmi, dictum castrum et fortilitia ipsius castri dicti sotiales consignaverunt et dederunt comuni Firmi et dominis Prioribus et Vexillifero tunc civitatem predictam regentibus et gubernantibus, et inde, ratione dicte solutionis, recesserunt. Volentesque domini Priores modo presidentes in civitate Firmi exequi et executioni mandare deliberationes cernitarum et consiliorum generalium solemniter factas; in quibus quidem cernitis et consiliis extitit solemniter reformatum quod, consideratis meritis et servitiis tam alias factis per dictum dominum Marcum et suos antecessores communi dicte civitatis Firmane, dictum castrum Francaville restituatur eidem domino Marco modo et forma inferius adnotata; secundum quod de predictis reformationibus plene patet in libris mei collateralis cancellarii infrascripti.

Idcirco, Pace Dini de Forlivio civis Firmanus sindicus, procurator comunis et hominum civitatis predicte, ut de suo sindicatu plene dicitur apparere manu ser Cicchi magistri Nicolusi quondam cancellarii dicte civitatis, sindacario et procuratorio nomine predicto, constitutus in presentia magnificorum dominorum Priorum populi et Vexilliferi iustitie civitatis Firmane, videlicet Dominici Boccalini contrate Castelli, Simonetti Simionis contrate Pile, Dominici Thomasutii contrate Florentie, Antonii Putii contrate Sancti Bartolomei, magistri Philippi, magistri Dominici et domini Angeli Bernardi contrate Sancti Martini Vexilliferi iustitie dicte civitatis, de consensu et voluntate dictorum dominorum et Vexilliferi, dicto magnifico militi domino Marco predicto existenti in presentia dictorum magnificorum dominorum reverenter, ut decet, recipienti et acceptanti dictum castrum fortilitia et tenimenta dicti castri Francaville dictus sindicus liberaliter restituit, reddidit et consignavit, hoc tamen declarato inter dictas partes et expresse reservato, quod per presentem rassegnationem factam per dictum sindicum dicto domino Marco de dicto castro non preiudicetur nec in aliquo derogetur iuri, si quod comune Firmi habuisset ante occupationem factam per dictos sotiales in castro, fortilitia et tenimento, iurisdictione et pertinentiis dicti castri; immo dictum ius firmum, illesum et illibatum permaneat atque duret et per presentem restitutionem neutri partium vel alterius ipsarum in aliquo ledatur; sed solum restituit et relaxavit dictus sindicus possessionem dicti castri Francaville et fortilitie; et ius, quod commune Firmi quesierunt a dictis sotialibus vigore dicte occupationis per eos facte, remisit et relaxavit et ex nunc constituit se dictus sindicus dicto nomine dictum castrum et tenutam dicti castri a dicto domino Marco procuratorio nomine possidere, donec idem dominus Marcus possessionem dicti castri et fortilitie et tenimenti acceperit corporalem. Quam accipiendi, intrandi et possidendi licentiam omnimodam contulit atque dedit, sua propria auctoritate, absque requisitione licentie alicuius iudicis vel persone; et hoc ideo fecit dictus sindicus quia ex adverso dictus dominus Marcus, in presentia dictorum dominorum et testium infrascriptorum et mei Cole cancellarii infrascripti, promisit et convenit eidem Paci sindico, sindicario nomine quo supra, presenti, stipulanti et recipienti, dare, solvere et numerare ducatos auri quingentos boni auri et iusti ponderis. De qua quantitate quingentorum presentialiter solvit, in presentia dictorum dominorum et mei cancellarii, predicto Paci, recipienti ut supra, ducatos auri ducentos, de quibus eidem domino Marco dictus Pace dicto nomine fecit finem, quietationem, remissionem et pactum de ulterius non petendo; reliquos vero trecentos ducatos promisit dictus dominus Marcus dicto Paci, dicto nomine presenti stipulanti et acceptanti ut supra, dare, solvere et numerare hinc ad octo menses proximos futuros, incoandos die prima iunii proximi futuri et ut sequitur finiendos. Pro quibus voluit dictus dominus Marcus se cogi et conveniri in curia potestatis civitatum Firmi, Venetiarum, Ancone, Asculi et ubique locorum; in quibus locis et quolibet ipsorum constituit se soluturum quantitatem predictam, donec

dicto comuni Firmi dictam quantitatem integraliter solverit et satisfecerit. Renuntiantes dicte partes et quelibet ipsarum partium exceptioni dicte rassegnationis, restitutionis et promissionis non sic factarum, rei non sic geste, dictarum promissionum non sic factarum, exceptioni doli mali metusve, sine causa et non vera et iuxta causa, non numerate pecunie de dictis ducentis ducatis solutis, et omnibus aliis exceptionibus, statutis et benefitiis legum et decretorum auxiliis et favoribus eis quomodolibet spectantibus et competituris; quibus expresse et non per errorem et ex certa scientia renuntiaverunt. Quam rassegnationem, solutionem et promisionem, pacta et conventiones et omnia et singula suprascripta et infrascripta, prout in unoquoque capitulo huius contractus in solidum continentur et scripta sunt, promisserunt et convenerunt dicte partes et quelibet ipsarum, pro se et nominibus quibus supra, una alteri et altera alteri, vicissim pro se et nominibus quibus supra, vicissim intervenientibus hinc inde stipulatione solemni ac tactis corporaliter manu scripturis ad sancta Dei evangelia, iurarunt semper in omni tempore rata, grata et firma habere et tenere, et in nullo contrafacere vel venire, per se vel alios, aliqua ratione, exceptione, conditione vel causa, de iure vel de facto, sub pena mille florenorum auri et obligatione et hipotheca omnium bonorum dicti comunis et dicti domini Marci, et integra refectione damnorum et expensarum et interesse litis et extra, que et quas pars observans fecerit et substinuerit. Que pena totiens exigatur et exigi possit quotiens in predictis fuerit contrafactum vel contraventum; et ipsa pena soluta vel non, predicta et infrascripta omnia et singula in sua semper permaneant firmitate, sub obligatione omnium bonorum etc.

Actum in palatio residentie dictorum dominorum Priorum populi, prout etc.

Ego Cola domini Vannis, publicus Firmi notarius, rogatus scripsi, subscripsi et signavi.

INDICE

DELLE PERSONE E COSE PIÙ NOTABILI

NELLE CRONACHE FERMANE E LORO GIUNTE

(Il numero addita la pagina ).