Sayfadaki görseller
PDF
ePub

Katholische u. Griechische Symbole.

Protestantische Symbole.

poris, quae deo damus per ieiunium, externa, quae deo ieiunio, eleemosyna et aliis id genus operidamus per eleemosynam. Altera ratio est, quod omnia vitia bus sentimus, ea diligentissime sectanda esrevocantur ad illa tria, concupiscentiam carnis, conc. oculo

rum et superbiam vitae. Ieiunium comprimit concupiscentiam se, sed longe alium habere usum, quam carnis, eleemosyna concup. oculor. i. e. avaritiam, oratio su- quod vel meritis suis satisfaciant deo pro perbiam vitae. peccatis nostris, vel applicent nobis meritum Christi,

[ocr errors]

--

Id. bon. oper. 1, 3. Tres sunt primarii fructus orationis, satisfactio, meritum, impetratio. Ex quibus duos priores adversarii funditus tollunt. Oratio sive impetret quod postulat sive non impetret, semper est meritoria maioris gratiae et gloriae, quando ab homine iusto et sicut oportet funditur. 2, 6. Ieiunium generatim sumtum habet divinum praeceptum, quamvis in particulari ab ecclesia determinetur tempus modusque ieiunii. - c. 12. Ieiunium utile est ad deum colendum. Loquimur de abstinentia, quae ex electione assumitur ad bonum aliquem finem, sic enim ieiunium non est res media sed actus virtutis. Ieiunium est utile ad satisfaciendum deo vel ad eum placandum. ibid. 3, 5. Error est haereticorum, qui tametsi eleemosynas utiles esse non negant, tamen negant eas ad merendam vitam aeternam aut ad satisfaciendum pro peccatis aliquam vim habere.]

[ocr errors]

Conf. orthod. p. 181. s. oben.

1

Ib. P. 268. ̓Απὸ τὰς γενικὰς καὶ ἐξαιρέτους τρεῖς ἀρετὰς ποῖαι ἄλλαι γεννοῦνται; αἱ τρεῖς αὗται, ἡ προςευχή, ai ἡ νηςεία καὶ ἡ ἐλεημοσύνη.

Ib. p. 114. Jeiunium sentimus utile esse non in hoc, ut vel operis sui merito expiet peccata coram deo, vel applicet ieiunanti meritum Christi, sed ut sobrietate iniiciat carni frenum cet.

Ib. p. 128. Veteres ieiunarunt aliquoties totis diebus, ut vacarent publicae precationi et hac disciplina admonerent eccle

siam suam

[ocr errors]

ac praesertim iuventutem de praeteritis vel de praesentibus vel de imminentibus periculis ac excitarent eam ad agendam poenitentiam, qua ira dei mitigaretur. Hic est pius et utilis horum ieiuniorum finis.

Conf. Helv. II. c. 14. s. ob. S. 151 f.

cap. 24. Omnia ieiunia proficisci debent ex libero spontaneoque spiritu et vere humiliato, nec composita esse ad plausum vel gratiam hominum consequendam, multo minus eo, duoi- ut per ipsa velit homo iustitiam demereri. Jeiunet autem in hunc finem quilibet, ut fomenta carni detrahat et ferventius deo inserviat.

Ueber das Fasten insbesondere Conf. orthod. p. 268 sq. ἡ νηςεία, λογιζομένη κατὰ τὰς χριςιανὰς ἀρετὰς, εἶναι μία ἐγκράτεια ἀπὸ ὅλα τὰ φαγητὰ ἢ ἀπὸ κάποια — ὡς καὶ ἀπὸ τὰ ποτὲ καὶ ἀπὸ ὅλα τὰ πράγματα τοῖ κός σμου καὶ ἀπὸ ὅλαις ταῖς ἐπιθυμίαις ταῖς κακαῖς, διὰ νὰ ἠμπορῇ ὁ χριςιανὸς νὰ κάνη τὴν προςευχὴν του μὲ τρόπον và ευκολώτερον καὶ νὰ ἱλάσκεται τὸν θεὸν ἀκόμι διὰ νὰ νεκρώνῃ τὰς τῆς σαρκὸς ἐπιθυμίας καὶ νὰ ἀποδέχεται τὴν χάριν τοῦ θεοῦ. - - Ἡ νηςεία αὕτη ὅταν γίνεται κατὰ 'H τους προςήκοντας τρόπους, κάνει μεγάλον ἱλασμὸν εἰς τὸν Dear Sià ràs ȧμaorías μas. Vgl. Metroph. Critop. Conf. θεὸν διὰ τὰς ἁμαρτίας c. 18. u. Jerem. in Actis Wirtemb. p. 126 sq.

[blocks in formation]

Anmerk. 2. Der fromme Christ, welcher ohne (volle) Genugthuung für seine Sünden geleistet zu haben stirbt1), wird nach den Kathol. in das Fegefeuer (ignis purgatorius) versetzt, um dort die zeitl. Sündenstrafen zu erleiden, auf dass er von allem Unreinen geläutert in den Himmel eingehen könne. Die griech. u.

1) Bellarmin purgator. 2, 9. Restat reatus poenae et peccata venialia, quae proprie dici possunt reliquiae peccatorum, ob quas est purgatorium. Has autem reliquias aliquando certum est in morte purgari (bei den Märtyrern), aliquando certum est non purgari, aliquando dubium est quid fiat, et probabilissimum est, partim purgari partim non purgari. S. auch Becan. manual. controv. I. p. 197 sqq. Die noch nicht geleistete Satisfaction Sterbender bezieht sich theils auf die Todsünden, für welche Vergebung nur der ewigen Strafen (durch das Busssacrament) erlangt ist, theils auf die lässlichen Sünden, welche nur zeitlich abgebüsst werden, von denen aber auch der Frömmste nicht leicht frei ist. Vgl. Becani man, controv. I. p. 199 sq.

[ocr errors]

prot. Kirche verwirft dieses Reinigungsfeuer ganz, obschon erstere einen Mittelzustand Abgeschiedener kennt, wo sie Gewissenspein leiden, und aus welchem Gebete u. Messopfer der Kirche zu befreien vermögen 1).

[blocks in formation]

Conc. Trid. sess. 6. iustificat, can. 30. Si quis post acceptam iustificationis gratiam cuilibet peccatori poenitenti ita culpam remitti et reatum aeternae poenae deleri dixerit, ut nullus remaneat reatus poenae temporalis exsolvendae vel in hoc saeculo vel in futuro, in purgatorio, antequam ad regna coelorum aditus patere possit: anathema sit.

Ib. sess. 25. purgator. Cum catholica ecclesia, a sp. s. edocta, ex s. litteris et antiqua patrum traditione, in s. conciliis et novissime in hac oecumenica synodo docuerit, purgatorium esse animasque ibi detentas fidelium suffragiis, potissimum vero acceptabili altaris sacrificio iuvari, praecipit s. synodus episcopis, ut sanam de purgatorio doctrinam, a s. patribus et s. conciliis traditam, a Christi fidelibus credi, teneri, doceri et ubique praedicari diligenter studeant: apud rudem vero plebem difficiliores ac subtiliores quaestiones, quaeque ad aedificationem non faciunt, et ex quibus plerumque nulla fit pietatis accessio, a popularibus concionibus secludantur; incerta item, vel quae specie falsi laborant, evulgari ac tractari non permittant; ea vero, quae ad curiositatem quandam aut superstitionem spectant vel turpe lucrum sapiunt, tanquam scandala et fidelium offendicula prohibeant.

Cat. Rom. 1, 6. 3. Est purgatorius ignis, quo piorum animae ad definitum tempus cruciatae expiantur, ut eis in aeternam patriam ingressus patere possit, in quam nihil coinquinatum ingreditur. Ac de huius quidem doctrinae veritate, quam et scripturarum testimoniis et apostolica traditione confirmatam esse sancta concilia declarant, eo diligentius et saepius parocho disserendum erit, quod in ea tempora incidimus, quibus homines sanam doctrinam non sustinent.

Ueber das Läuterungsmittel im Purgatorium hat die kathol. Kirche nichts festgesetzt. Nach Klee kathol. Dogmat. III. 8. 425. ist von Lehrern u. Gläubigen nur meinungsweise ein Feuer angenommen, Bellarmin purgat. 2, 10. aber sagt: certum est in purgatorio sicut etiam in inferno esse poenam ignis, sive iste ignis accipiatur proprie sive metaphorice, er selbst erklärt sich c. 11. für ein ignis corporeus.

Kinder, welche unmittelbar nach der Taufe sterben, kommen nicht in das Fegfeuer Bellarmin purgat. 2, 1., sondern, wie die Scholastiker lehrten, in den limbus infantum, welcher sich befindet in loco inferni altiore, ita ut ad eum ignis non perveniat; sie erleiden da eine poena damni s. Bellarmin purgat. 2, 6. Die Symbole haben darüber Nichts. Auch der limbus patrum, wo sich bis auf Christi Höllenfahrt die Frommen, die vor Christus gestorben waren, befunden haben sollen Bellarmin de Christo 4, 10., wird nur Cat. Rom. 1, 6. 3. erwähnt.

2. Griechische

Symbole.'

Conf. orthod. p. 112. Πῶς πρέπει νὰ γροικοῦμεν διὰ τὸ πῦρ τὸ καθαρτήριον; οὐδεμία γραφὴ διαλαμβάνει περὶ αὐτοῦ· νὰ εὑρίσκεται δηλαδὴ καν μία πρόςκαιρος κόλασις καθαρτικὴ τῶν ψυχῶν, ὕστερα ἀπὸ τὸν θάνατον. p. 113. Τοὺς μύθους τινῶν ἀνθρώπων, ὅπου λέγουσι περὶ ψυχῶν, πῶς ὅταν μισεύσουσιν ἀμετανόητας ἀπὸ τὸν κόσμον, κολάζονται εἰς σουβλία, εἰς νερὰ καὶ λίμναις, ποτέ δὲν τοὺς ἐδέχθηκεν ἡ ἐκκλησία.

Metroph. Critop. Conf. c. 20. p. 149. οὐκ ἐςι πῦρ καθαρτήριον παρ' ἡμῶν, ἀλλὰ θλίψις τις ἀπὸ συνειδήσεως (καὶ αὕτη μέντοι μετὰ πάνυ χρησῆς ἐλπίδος) διήκουσ ̓ ἕως ἂν ὁ θεὸς θέλῃ. S. noch Heinecc. II. 410 f.

Die positive Vorstellung von einem Mittelzustande entwickelt Metroph. Critop. Conf. c. 20. p. 147 sq. so: εἶναί τινας μὴ μετὰ θάνατον εὐθέως τῆς ἐνεργεία σωτηρίας τυγχάνειν ἀλλὰ δυνάμει καὶ ἐν ἐλπίδι

1) Auf dem Concil. Florent. 1489. vereinigten sich die Abgeordneten der griech. u. lat. Kirche zu folgender Formel (Harduin Collect. Concil. IX. p. 421.): ἐὰν οἱ ἀληθῶς μετανοήσαντες ἀποθάνωσιν ἐν τῇ τοῦ θεοῦ ἀγάπῃ, πρὶν τοῖς ἀξίοις τῆς μετανοίας καρποῖς ἱκανοποιῆσαι περὶ τῶν ἡμαρτημένων ὁμοῦ καὶ ἠμελημένων, τὰς τούτων ψυχὰς καθαρτικαῖς τιμωρίαις καθαίρεσθαι μετὰ θάνατον cet. Wie aus der ebend. p. 954. abgedruckten cedula de purgatorio Klee S. 424. schliessen mochte, die Griechen hätten das Fegfeuer im röm. Sinne anerkannt, begreife ich nicht. Vgl. indess auch Katholik 59. B. 3. Heft, S. 268 ff.

-

ταύτην ἐκδέχεσθαι, ἐλπίδι λέγω βεβαίᾳ καὶ ἀναντιζήτῳ· οἱ πειραθέντες πρότερον τῆς τοῦ θεοῦ πατρικῆς ῥάβδου ἀξιοῦνται ἐν καιρῷ καὶ τῆς ἐνεργεία σωτηρίας. Λέγει ἡ ἐκκλησία τῆν ἐκείνων ποινὴν μὴ ὑλικὴν εἶναι, εἶτ ̓ οὖν ὀργανικὴν μὴ διὰ πυρὸς, μήτε δι ̓ ἄλλης ὁποιαςοῦν ὕλης, ἀλλὰ διὰ θλίψεως καὶ ἀνίας τῆς ἀπὸ συνειδήσεως, συμβαίνουσαν τούτοις ἐκ τοῦ μιμνήσκεσθαι τῶν ὅσα ἐν τῷ κόσμῳ μὴ κατὰ λόγον μηδὲ ὁσίως ἔπραξαν. Gebete der Hinterlassenen können diesen Zustand mildern oder abkürzen. Aehnlich ist dieser Lehrpunkt in der Confess. des Dositheus c. 18. erörtert: ταύτων (solcher, welche ihre Sünden nicht auf Erden zeitlich gebässt haben) τὰς ψυχὰς ἀπέρχεσθαι εἰς ᾅδου (πιςεύομεν) καὶ ὑπομένειν τὴν ἕνεκα ὧν εἰργάσαντο ἁμαρτημάτων ποινήν· εἶναι δ ̓ ἐν συναισθή σει τῆς ἐκεῖθεν ἀπαλλαγῆς· ἐλευθεροῦσθαι δὲ ὑπὸ τῆς ἄκρας ἀγαθότητος διὰ τῆς δεήσεως τῶν ἱε ρέων καὶ εὐποιῶν, ἃ τῶν ἀποιχομένων ἕνεκα οἱ ἑκάςου συγγενεῖς ἀποτελοῦσι μεγάλα δυναμένης μά λιστα τῆς ἀναιμάκτου θυσίας, ἣν ἰδίως ὑπὲρ τῶν κεκοιμημένων συγγενῶν ἕκαςος καὶ κοινῶς ὑπὲρ πάντων ἡ καθολ. ὁσημέραι ποιεῖ ἐκκλησία.

(1

Die Confess. orthod. p. 108. sagt dagegen: ἀποθνήσκουσι τάχα καὶ ἄνθρωποι ὅπου νὰ εἶναι ἀνάμεσα τῶν σωζομένων καὶ ἀπολλυμένων; τοιαύτης τάξεως ἄνθρωποι δὲν εὑρίσκονται, μὰ βέβαια πολ λοὶ ἀπὸ τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἐλευθερώνουνται ἀπὸ τῶν δεσμῶν τοῦ ᾅδου, όχι μὲ μετάνοιαν ἢ ἐξομολό γησιν ἐδικήν τους --, ἀλλὰ μὲ τὰς εὐποιΐας τῶν ζώντων καὶ προςευχὰς ὑπὲρ αὐτῶν τῆς ἐκκλησίας καὶ μὲ τὴν ἀναίμακτον μάλιςα θυσίαν, ὅπου καθ' ἡμέραν προςφέρει ἡ ἐκκλησία διὰ τοὺς ζῶντας καὶ τεθνηκότας κοινῶς ὅλους. – – p. 110. μόνον αἱ θείαι λειτουργίαι, αἱ προςευχαὶ καὶ ἐλεημοσύναι, ὅπου γίνουνται διὰ τὴν ψυχὴν ἀπὸ τοὺς ζῶντας, ἐκεῖνα τὴν ὠφελοῦσι πολλότατα καὶ ἀπὸ τὰ δεσμὰ τοῦ ᾅδου τὴν ἐλευθεροῦσιν.

Philaret n. 18. verwirft wie das Fegfeuer, so jede andere Reinigung der Seele nach dem Tode.

3. Protestantische Symbole.

A. Sm. p. 307. Purgatorium et quidquid ei solennitatis, cultus et quaestus adhaeret, mera diaboli larva est. Pugnat enim cum primo articulo, qui docet, Christum solum et non hominum opera animas liberare. S. noch Conf. Wirtemb. p. 123 sq.

Conf. Helv. II. cap. 26. Quod quidam tradunt de igne purgatorio, fidei christianae: credo remissionem peccatorum et vitam aeternam, purgationique plenae per Christum et Christi sententiis adversatur.

Conf. Gall, art. 24. Purgatorium arbitramur figmentum esse, ex eadem officina profectum, unde etiam manarunt vota monastica, peregrinationes, interdicta matrimonii et usus ciborum, ceremonialis certorum dierum observatio, confessio auricularis, indulgentiae, ceteraeque res omnes eiusmodi, quibus opinantur quidam, se gratiam et salutem mereri. Ea vero omnia non tantum reiicimus propter falsam meriti opinionem ipsis adiunctam, sed etiam quoniam sunt humana commenta et iugum ex hominum auctoritate conscientiis impositum.

Art. Angl. 22. Doctrina Romanensium de purgatorio, de indulgentiis cet. res est futilis, inaniter conficta, et nullis scripturarum testimoniis innititur: imo verbo dei contradicit. Vgl. Conf. Angl. p. 96. S. noch Declar. Thorun. p. 66. und, was die Arminianer anlangt Curcellaei Op. p. 655 999. Limborch theol. christ. 6, 10. 10. u. 16.

Anmerk. 3. Befreiung (gänzliche oder theilweise) von den nach Erlass der ewigen Sündenstrafen noch zu leistenden zeitlichen Büssungen, so wie (per modum suffragii) den Qualen des Fegfeuers können nach kathol. Lehrbegriff die Gläubigen aus dem Schatze überschüssigen Verdienstes erlangen, den die Kirche im Besitz hat (s. ob. Nro. 7, 2. und Nro. 11.). Eine solche Dispensation nennt man Ablass (indulgentiae). Die Pein des Fegfeuers kann aber (bittweise) auch durch Todtenmessen, durch Gebete, durch Genugthuungen (Fasten, Almosen, Wallfahrten etc.) der Lebenden abgekürzt werden. Die Griechen verwerfen allen Ablass, so wie alle stellvertretende Satisfactionen für die Todten, und glauben, dass Gebete, die Messe u. s. w. Gott nur bewegen, die Abgeschiedenen aus dem traurigen Mittelzustande (Anm. 2.) ') zu befreien. Das protestant. System leugnet mit den zeitlichen Satisfactionen das Bedürfniss u. mit dem thesaur. meritorum superabund. die Quelle des Ablasses.

1) Bezahlte Todtenmessen u. Gebete der Priester für die Abgeschiedenen verwirft die orthodoxe Kirche Metroph. Critop. Confess. cap. 20.

Ρ. 149.

Katholische Symbole.

Die Lehre vom Ablass ist in den Symbolen der kathol. Kirche nicht nach ihrem dogmatischen Zusammenhange dargestellt. Nur Missbräuche wollte die Trienter Synode beseitigen.

Conc. Trid. sess. 25. de indulgent. Cum potestas conferendi indulgentias a Christo ecclesiae concessa sit, atque huiusmodi potestate, divinitus sibi tradita, antiquissimis etiam temporibus illa usa fuérit: synodus indulgentiarum usum, christiano populo maxime salutarem et sacrorum conciliorum auctoritate probatum, in ecclesia retinendum esse docet et praecipit; eosque anathemate damnat, qui aut inutiles esse asserunt vel eas concedendi in ecclesia potestatem esse negant. In his tamen concedendis moderationem iuxta veterem et probatam in ecclesia consuetudinem adhiberi cupit, ne nimia facilitate ecclesiastica disciplina enervetur. Abusus vero, qui in his irrepserunt, quórum occasione insigne hoc indulgentiarum nomen ab haereticis blasphematur, emendatos et correctos cupiens, praesenti decreto generaliter statuit, pravos quaestus omnes pro his consequendis, unde plurima in christiano populo abusuum causa fluxit, omnino abolendos esse. Ceteros vero, qui ex superstitione, ignorantia, irreverentia aut aliunde quomodocunque provenerunt, cum ob multiplices locorum et provinciarum, apud quas hi committuntur, corruptelas commode nequeant specialiter prohiberi, mandat omnibus episcopis, ut diligenter quisque huiusmodi abusus ecclesiae suae colligat.

[ocr errors]
[ocr errors]

[ocr errors]

-

Die dogmatischen Sätze, worauf der Ablass ruht, fassen wir mit Bellarmins Worten zusammen: de indulg. 1, 1. Ecclesia et scholae theologorum indulgentias vocant remissiones poenarum, quae saepe remanent eluendae post remissionem culparum et reconciliationem in sacramento poenitentiae adeptam, quas remissiones summi pontifices ex paterna lenitate certis temporibus et non sine justà aliqua et rationabili causa concedere solent. cap. 2. Opus bonum, qua parte meritorium est, non potest exstat in ecclesia thesaurus satisfactionum ex alii applicari, potest tamen, qua satisfactorium est; Christi passionibus infinitus, qui nunquam exhauriri poterit. Ad hunc thesaurum superfluentium satisfactionum pertinent etiam passiones b. Mariae virginis et omnium aliorum sanctorum, qui plus passi sunt, quam eorum peccata requirerent. cap. 3. Satisfactiones Christo et sanctis supervacaneae applicari possunt aliis, qui rei sunt poenae temporalis. Docemur enim in Symbolo apostolico, fideles omnes esse invicem membra et quasi vivum quoddam corpus et, sicut membra viva se invicem iuvant, ita fideles inter se bona sua communicare, praesertim cum ea, quae uni superflua sunt, alteri necessaria vel valde utilia esse possunt. Ueber Art u. Kraft des Ablasses stellt B. folgende Sätze auf: c. 5. indulgentia proprie est absolutio iudiciaria annexam habens solutionem ex thesauro. Dat (pontifex) vere indulgentiam subditis suis -; contra autem defunctis non dicitur dare simpliciter indulgentiam sed per modum suffragii, quia non ipse sed deus acceptat compensationem pro defunctis et eosdem defunctos absolvit, pontifex autem solum offert ex thesauro iustam compensationem. c. 7. Per indulg. non absolvimur nec solvimur a reatu culpae ullius i. e. nec lethalis nec venialis ; per indulg. non tollitur nisi reatus poenae temporalis, qui remanet culpa dimissa. Indulgentiae liberant homines a reatu poenae non solum coram ecclesia sed etiam coram deo. cap. 14. Res certissima est et ap. Catholicos indubitata, indulgentiis iuvari posse animas, quae in purgatorio poenas luunt, - Vera sententia est, indulgentias prodesse (defunctis) per modum suffragii, quia non prosunt per modum absolutionis iuridicae, sed per modum solutionis, quo modo prosunt suffragia, quae pro defunctis fieri solent. Sed cum suffragia tribus modis defunctos iuvent, per modum meriti de congruo, per mod. impetrationis et per mod. satisfactionis, indulgentiae autem non sint nisi satisfactoriae, intelligendum est, indulgentias dari defunctis per modum suffragii tantum satisfactorii. Vgl. Bellarmin. purgat. c. 16.

-

Bellarmin gesteht übrigens selbst, dass über die Wirkung der Indulgenzen unter den kathol. Theologen nicht einerlei Meinung herrsche, namentl, leugneten Manche schon damals, dass durch die J. Erlass der zeitlichen Sündenstrafen selbst (welche Gott verhängt) gewährt werde oder doch, dass die Kraft der J. sich bis ins Fegfeuer erstrecke. Wir haben oben die umfassendere Ansicht, welche B. überall mit Gründen unterstützt u. auch neuere Theologen auszusprechen kein Bedenken getragen haben, aufgestellt. Sonst s. im Allgemeinen Eck loci c. 23. exposit. p. 20 sq. Möbler neue Untersuch. §. 65 f. thol. Lehre vom Abl. Tübing. 1829. 8., auch über (Schmid Liturgik II. 383. schränkt die Ablässe auf

Bossii institutt. theol. III. p. 226 sqq. Bossuet
Klee Dogmat. III. S. 280 f. Hirscher die ka-
das Geschichtliche Planck Lehrbegr. I. 36 ff.
Remission der öffentlichen Kirchenstrafen ein.).

Die Suffragia fidelium pro defunctis werden Conc. Trid. sess. 25. purg. kurz erwähnt und darunter das acceptabile altaris sacrificium besonders hervorgehoben. Ueber letzteres (die Todtenmessen) s. auch Cat. Rom. 2, 4. 78., im Allgemeinen aber Bellarmin, purgator, c. 15 sqq. Er sagt unter anderm: tria sunt genera suffragiorum, sacrific. missae, oratio et opera quaelibet poenalia et satisfactoria, ut eleemosyna, ieiunia, peregrinationes et similia.

Protestantische Gegensätze.

A. Sm. p. 310. (Draconis cauda ista, missam intelligo, peperit multiplices abominationes et idololatrias). Huc pertinent indulgentiae vivis et defunctis pro pecunia attributae, quibus sacrilegus et damnatus ille Iudas seu papa meritum Christi et merita superflua omnium sanctorum et totius ecclesiae vendidit, quae omnia et singula nequaquam ferenda sunt, quia carent verbo dei, non sunt mandata, non sunt necessaria, sed pugnant cum articulo primo. Meritum enim Christi non nostris operibus aut nummis, sed per fidem ex gratia apprehenditur et obtinetur, sine pecunia et merito, non per papae potestatem sed per praedicationem verbi dei oblatum et propositum.

Die ref. Confessionen verwerfen den Ablass nur mit einfachen Worten (der Gegenstand war schon hinlänglich durchgesprochen worden!) Helv. II. c. 14. Gall, art. 24. Art. Angl. 22. Conf. Scot, neg. p. 128. Eine starke Opposition der Quäker gegen den kathol. Ablass spricht sich aus Barclaii Apol, 7, 2.

18. Firmelung, Ehe, letzte Oelung, Priesterweihe.

Die vier Sacramente, welche in der Ueberschrift genannt sind, verwirft als solche die protestantische Kirche, weil ihr die aus der Bibel hergenommenen Beweise nicht haltbar erscheinen, und zwar hat sie die letzte Oelung ganz abgeschafft, die Ordination u. Confirmation blos als nützliche, auf moralische Weise wirkende Handlungen beibehalten; endlich den abgeschlossenen ehelichen Verbindungen, deren Zusammenhang mit dem relig. Leben anerkannt wird, ertheilt sie durch die sogenannte Copulation die kirchliche Weihe. Was die kathol, und griech. Kirche von obigen 4 Sacramenten nach Materie und Form lehren, wird sich am besten aus den folgenden Stellen ihrer Symbole abnehmen lassen.

1. Firmelung, Confirmatio.

Der Unterschied zwischen der röm, und griech. Firmelung betrifft nicht das Innere, Sacramentliche, sondern das Aeussere; denn a) in der griech. Kirche kann die F. von jedem Priester gültig verrichtet werden b) fügen die Griechen die F. der Taufe unmittelbar an, wogegen die röm. Kirche für die Firmelung wenigstens das siebente Lebensjahr fordert (vgl. a. Bossii institutt, theol. III. P. 43 sq).

Conc. Trid. sess. 7. confirmat. can. 1. Si quis dixerit, confirmationem baptizatorum otiosam esse ceremoniam et non potius verum et proprium sacramentum, aut olim nihil aliud fuisse, quam catechesin quandam, qua adolescentiae proximi fidei suae rationem coram ecclesia exponebant: anathema sit. can. 3. Si quis dixerit, sanctae confirmationis ordinarium ministrum non esse solum episcopum, sed quemvis simplicem sacerdotem, anathema sit, Vgl. sess. 23. can. 7.

Cat. Rom. 2, 3. 2. Confirmationem ab ecclesia hoc sacramentum idcirco vocari docendum est, quoniam, qui baptizatus est, cum ab episcopo sacro chrismate unguitur, additis solemnibus illis verbis: Signo te signo crucis et confirmo te chrismate salutis, in nomine patris et filii et spiritus sancti, nisi aliud efficientiam impediat, novae virtutis robore firmior atque adeo perfectus Christi miles esse incipit.

Ib. 2, 3. 5. Cum baptismi gratia homines in novam vitam gignantur, confirmationis autem sacramento, qui iam geniti sunt, viri evadant, evacuatis quae erant parvuli: satis intelligitur, quantum in naturali vita generatio ab incremento distat, tantundem inter se differre baptismum, qui regenerandi vim habet, et confirmationem, cuius virtute fideles augescunt et perfectum animi robur assumunt.

« ÖncekiDevam »