Sayfadaki görseller
PDF
ePub
[merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small]

II. Cognatio legalis ad similitudinem cognationis naturalis ex jure romano matrimonium dirimit inter sequentes personas, scilicet:

1o Quasi in linea recta inter adoptantem et adoptatum et ejus filios, dum sunt sub paterna potestate constituti. 2o Inter adoptatum et filios adoptantis, quasi in linea collaterali, dum hujus filii sub paterna potestate versantur. 3o Inter adoptantem et uxorem adoptati, ac vicissim inter adoptatum et uxorem adoptantis, quasi in linea recta per modum affinitatis, ut constat ex declaratione S. C. C. in Hortana d. d. 25. Sept. 1734.(')

Quaesita:

2o Imperfecta, qua persona extra- 808. Quaer. 1o An cognatio nea, quae sui juris non est, adsumi- legalis matrimonium dirimat usque tur in filium vel nepotem, non tamen ad 4um gradum inter adoptantem et transit in adoptantis familiam et potestatem, ac propterea non fit hujus haeres necessarius ex testamento, licet ei succedat ab intestato. (4)

[merged small][merged small][merged small][ocr errors]

(3) Vocatur etiam adrogatio. (*) Cf. Ferraris ad v. Imped. matrim. art. 1. n. 74. et seq. Ben. XIV., de syn. l. 9. c. 10. n. 4. etc. (5) Ob casus difficilis decisionis, qui occurrere possunt, addimus:

descendentes adoptati, aut vice versa?

quaestio incidat sive in tribunali ecclesiastico, sive etiam in synodo, an in hoc vel illo casu adsit impedimentum cognationis legalis, necessario recurrendum erit ad leges civiles atque ad earumdem normam controversia decidenda." Ita Ben. XIV., de syn. l. 9. c. 10. n. 5.

2o Si vero dubium attingat_exsistentiam adoptionis, ex responso S. Poenitentiariae, quod invenies in nota ad calcem n. 809., lis ex legibus civilibus in aliquo territorio vigentibus dirimenda videtur. Orietur vero impedimentum, si adoptio per leges permissa romanae adoptioni quoad effectus essentiales congruat, quod in dubio definire S. Sedis erit. Cf. Instr. pro judiciis eccles. imperii austr. quoad causas matrimon. §. 28. 29. Knopp, Kath. Eherecht §. 24. p. 195. et seq.

3o Unio prolium ex diverso matrimonio quoad aequalem successionem in bonis paternis et maternis nullum causat impedimentum matrimonii; idem dicendum de susceptione simplici alicujus orphani ad nutriendum et educandum. Heiss, de matrim. §. 39.

1° Si adoptio legitima quidem adsit, dubium autem de exsistentia hujus impedimenti exoriatur, hoc dubium ex sta(') quam v. in Archiv für kath. Kirtutis juris canonici, resp. romani solva- chenrecht 1863. fasc. 6. p. 363. Filios tur. Cognationem enim legalem, et quoad hanc cognationem intellige legiquae ex ea ad nuptias profluunt obsta- timos. Reiffenstuel in l. 4. decret. cula, eo prorsus modo, quo a jure civili tit. 12. n. 7.

statuta fuerant, universim recepit appro- Cognatio sub 1° et 3° semper manet; bavitque Nicolaus I.... Quamobrem, si ea sub 2° vero solvitur, si filius naturalis

Resp. 1o Certo restringitur ad 1um Nota: Non videtur vigere adoptio pergradum quoad adoptatum et descen- fecta in Gallia, siquidem ex art. 348. dentes adoptantis. Ex jure canonico Sic enim statuitur: L'adopté restera cod. civ. adoptatus remanet juris sui.

constat.

Resp. 2o Controvertitur quoad adoptantem et descendentes adoptati. Probabiliter cognatio non extenditur ultra 1um gradum seu ultra adoptatum, nisi habeat descendentes (') sub potestate sua constitutos; nihil enim in jure huic decisioni oppositum reperitur. S. Lig. n. 1027.(2)

809.

[ocr errors]

dans sa famille naturelle et y conservera tous ses droits. Hinc controvertitur, utrum adoptio ista impedimentum Bouvier etc. Negant vero probabilius, dirimens constituat. Affirmant Carrière, ut videtur, alii non pauci.

Sic canonista André in opere: Cursus alphabeticus juris canonici: „Quoad dubitant, an sit impedimentum dirimens, ,,adoptionem, prout admittitur in Gallia, „cum ab adoptione perfecta satis differat Quaer. 2o An adoptio,et consequenter incertum sit, an approimperfecta dirimat matrimonium?,batio ab Ecclesia legi romanae data ad Resp. Negative probabilius cum nostras leges civiles de adoptione se S. Lig. n. 1027. et aliis communius. Ratio est, quia sola adoptio perfecta censenda est adoptio proprie dicta. (3)

[ocr errors]
[ocr errors]

,,extendat."

vel adoptivus aut filia sub patria (et respective adoptantis) potestate esse deBen. XIV., de syn. l. 9. c. 10. ". Ferraris ad v. Imped. matrim."

sinit. n. 4.

[ocr errors]

art. 1. n. 63. et seq.

-

() tempore adoptionis Instr. pro judiciis ecclesiasticis imperii austr. etc. §. 28.

(2) Sat claram regulam habes, si cum Sanchezii (de matr. 1.7. disp. 63. n. 34.) communiori sententia statuas, ex romano jure impedimentum se ad eos extendere, qui simul cum patrefamilias adoptato transeunt in potestatem adoptantis.

[ocr errors]

Sic iterum alius canonista gallus Corbière in opere: Jus privatum, administrativum et publicum etc.:.. Nostra "adoptio essentialiter ab adoptione per"fecta Romanorum differt ac proinde hujus effectus producere nequit. Frustra objiceretur, nostram adoptionem, quamvis non sit eadem ac adoptio perfecta Romanorum quoad rem, tamen congruere saltem quoad motiva, ob quae constituta est; minus enim ad motiva alicujus "legis attendendum est, quam ad ea, quae „statuit, et ad auctoritatem, qua gaudet: legi porro romanae lex canonica vim ,facit annullandi coram Ecclesia matrimonium inter adoptantem et adoptatum, non vero alteri, quae ab illa differt causa, ,effectibus et formis."

Haec confirmantur sequente S. Officii Facilius autem indicari possunt per- est, ut patresfamilias aliquando sibi in decisione: „In Bulgariae provincia mos sonae, inter quas, constante adoptione, filios adoptent, absque tamen ulla juris consistere matrimonium potest. Durante itaque adoptione potest matrimonium consolemnitate, aliquos pueros et puellas. sistere: 1 Inter adoptantem et matrem tholicos ibi commorantes veluti filii legiHujusmodi adoptati communiter inter caadoptati. S. Thom. in 4. dist. 42. q. 1. art. 2. ad 5. 2o Inter adoptantem et timi reputantur, adeo ut in haereditate filiam adoptivae, quia haec non est in po- ranus missionarius.... Sacram Congreg. etiam succedant. Rev. D. Joseph Rovetestate matris, ideoque non transit in de Propoganda Fide humiliter supplicapotestatem adoptantis. 3° Inter adoptantem et filiam illegitimam adoptati, vit, ut declarare dignaretur, an talis adquia scilicet filii illegitimi non sunt in patris potestate, atque adeo filia adoptati in casu in potestatem adoptantis non 4 Eadem de causa consistet matrimonium inter filium illegitimum adoptantis, et hujus filiam adoptivam. 5 Inter filium et filiam duorum fratrum adoptivorum, quia isti nullo cognationis vinculo inter se vinciuntur. 6° Denique inter duos adoptivos unius Archiv für kath. Kirchenrecht 1863. adoptantis; nam nullo id jure vetitum fasc. 6. p. 364. n. 3. Instructio pro Schmalzgrueber l. 4. tit. 12. n. judiciis eccles. imperii austr. vero in §§. 28. 29. et in adnotationibus absolute partem negantem sequitur.

transit.

est.
31. et seq. (Not. edit. rom.)

(3) Plures quum vetustiores, tum recen

[merged small][ocr errors][ocr errors][merged small]

Principia:

811. I. Affinitas ex copula li

optio impedimentum pareret cognationis legalis. Eadem S. Congr. instantiam remisit ad S. Congr. S. Officii. Deinde in Congregatione generali habita coram SS. cita dirimit matrimonium usque ad DD. N. feria V. die 16. Apr. 1761. San- 4um gradum inclusive; ex copula ctissimus.. declaravit, praefato in casu autem illicita usque ad 2um gradum nullum exstare impedimentum.“ inclusive. Constat ex concilio LaApud Ferraris, Pr. Bibl. ad v. Matrimonium art. 2., additio ex novissima ter. IV. et ex conc. Trid. sess. 24. romana editione. c. 4. de ref. matr.(1) II. Affinitas non contrahitur, nisi

[ocr errors]

Plures ad adstruendum impedimentum dirimens innituntur in responsione S. Poenit. ad D. Lasserre, vicarium ge- per copulam perfectam et consumneralem Petrocorensem. Sed illa respon-matam seu talem, ex qua per se gesio rem dirimere minime videtur. Sic neratio sequi possit, quia secus vir et enim interrogaverat orator: „Cum in eo- mulier non fiunt stricte una caro, ne,dem regno (Galliae) adoptionis jus modo legaliter sit receptum, quaeritur, an canonicum impedimentum adoptionis dirimens locum etiam habere debeat? Resp.: Affirmative, si res sit de adoptione "legitime inita." Porro non fuit propositum ab oratore, de quali adoptione ageretur. Insuper adoptio imperfecta, ut in usu est in Gallia, in jure non dicitur adoptio simpliciter, sed adrogatio. (')

PUNCTUM IV.

De impedimento affinitatis.

810. Affinitas est propinquitas, quam quis contrahit cum consanguineis personae, quacum carnale commercium habet, seu est propinquitas orta ex copula carnali inter alterutrum copulatorum et consanguineos alterius. Sic exsistit affinitas inter virum et consanguineos mulieris, quam cognovit, et vice versa. (2)

Hinc: 1° Affinitas oriri potest tum ex copula licita h. e. ex legitimo matrimonio, tum ex copula illicita, nempe ex fornicatione vel adulterio.

2o Affinitas etiam contrahi potest inter ipsos conjuges, si alteruter rem cum consanguineis alterius habeat.

(') Sed v. n. 807. 1o. not.

Potest affinitas multiplex contingere cum eadem persona in eodem gradu, v. g. si quis commercium carnale haberet cum pluribus sororibus suae sponsae. Scav.

Oritur etiam ex copula inter senes et steriles, item cum muliere coacta, sui non compote, amente etc., nec per mortem alterutrius dissolvitur. - Heiss, de matr. §. 40. I.

que possunt consanguinei unius fieri propinqui alterius. S. Lig. n. 1075. (2)

III. Affinitas a conjugibus contracta ipsorum matrimonium dirimere nequit, cum huic indissolubiliter jam contracto superveniat, ejusdem tamen usum impedit (3) in poenam conjugis adulteri

(') Ita in linea collaterali; in linea recta autem affinitas dirimit in indefinitum. Scav. Heiss. Knopp

(2) Nullum dubium, copulam imperfectam esse, si sola foemina seminaverit. Utrum idem dici debeat, si quoad solum virum id contigerit, dissentiunt vetustiores auctores. - V. S. Lig. 1. c. Recentiores autem copulam perfectam habent, etsi seminatio mulieris deficiat; imo ex hujus parte ne quidem seminationem proprie dictam contingere advertunt. V. v. g. Debreyne apud Scav., de sacram. matr. adnot. Y. n. 1037. (edit. 10.). Quae sententia an omnino indubia sit, si non verbo „seminatio" quis insistat, nescio.

Pro praxi has fere regulas editor romanus ad mentem S. Alphonsi ib. staconstat, in foro externo praesumitur pertuit: 1° Quando de copula (proprie dicta) fecta. 2o Idem praesumitur etiam in foro interno, quando de opposito non constat, quia judicium prudenter fit ex communiter contingentibus, praesertim si foemina magnum voluptatis sensum experta sit. 3° Si constet, seminationem mulieris non esse secutam, in foro conscientiae impedimentum erit dubium.

(3) et quidem ipso facto, ita ut reus debitum petere nequeat, donec a legitimo superiore (episcopo scil., cui haec potestas ex consuetudine generali competit quique ea etiam per delegatum uti potest

cf. quoque facultates trienn. episcopis

[merged small][ocr errors][merged small][merged small]

locis juris canonici, praesertim ex c. duas personas, quarum neutra copuSi quis (1.) De eo, qui cognovit (IV. 13.) etc.

[merged small][ocr errors]

812.

Resolves:

[ocr errors]
[ocr errors]

lam habuit cum consanguinea alterius; idcirco consanguinei unius conjugis nullam habent affinitatem cum consanguineis alterius.

30 Duo fratres ducere possunt duas sorores; pater et filius ducere possunt matrem et filiam; imo, filius potest ducere matrem et pater ejusdem filiam. Hinc axioma: Affinitas non parit affinitatem.

4° Gradus affinitatis eodem modo computantur, ac gradus consanguini

1o Personae, quae carna- tatis: imo, affinitas per se gradus non liter conjunguntur, non sunt proprie habet, sed tantum ratione consanguiinter se affines, sed sunt principium nitatis: qualis igitur est gradus conaffinitatis et quasi stipitis locum te- sanguinitatis cum una persona, talis est gradus affinitatis cum altera.

nent.

[merged small][graphic][ocr errors][subsumed][subsumed][subsumed][ocr errors][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][ocr errors][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed]

Nota 1° Haec tabella refert consanguineos viri et mulieris in linea recta usque ad quartum gradum. Lineas collaterales, puta fratres, consobrinos etc., facile adjicies. 2o Lineae ab uno centro ad opposita quadratula ductae affinitatem unius exhibent cum consanguineis alterius, et vice versa.

Germaniae concessas) hoc jus ipsi resti- | restitutionem innocenti jura, quibus gautuatur. Non adimuntur tamen per hanc det contra conjugem adulterum, nec au

5o Qui peccavit cum duabus soro- clesia autem licet pluries enixe rogata ribus aut consobrinis germanis aut fuerit, numquam voluit dispensare pro cum matre et filia, nullam harum du- affinitate orta ex legitimo matrimonio, cere potest, modo tamen copulam ut etiam testatur Bened. XIV., de synod. l. 9. c. 13. n. 4., licet non

consummaverit.

6o Vir, qui peccavit cum sorore raro dispensaverit in hujusmodi affivel consobrina vel amita compartis nitate orta ex commercio illicito, salsuae, debitum petenti reddere tenetur, tem ut vir duceret mulierem, cujus maquamvis petere nequeat. Ratio est, trem cognovit. (1) quia, cum agatur de lege mere prohibente, innocens ex culpa alterius pati non debet.

7o Non privatur jure petendi debitum, qui cum propriis consanguineis peccat, quia nullam affinitatem inde cum uxore contrahit.

-

tiva irritentur, quod pronum est, quia fatentibus doctoribus ejusmodi nuptiae etiam inter gentiles habebantur turpes et aboV. Schmalzgrueber l. 4. tit. 14. n. 101-105.

minabiles.

[ocr errors]

Verumtamen, ut Lugo (Resp. moral. l. 1. dub. 40. n. 29.) advertit, cum af8° Si uterque conjux per incestum finitas ex matrimonio, sive sit impedimentum dirimens de jure naturae, sive affinitatem cum altero contraxerit, non, certissime tamen sit affinitas natuneuter potest debitum petere, quia ralis: proinde non posset quis post bauterque jus suum amisit; et proinde ptismum contrahere cum filia aut matre neuter tenetur, imo nec potest debi- illius uxoris, quam ipse legitime habuisset tempore infidelitatis. Imo doctores ex tum alteri reddere. S. Lig. n. cap. fin. de divortiis (IV. 19.) id exten1069. et seq. dunt usque ad affines in quarto gradu. Ratio est, quia, cum affinitas ex legitimo matrimonio juxta dicta sit vinculum naturale (v. etiam S. Thom. in 4. dist. 41. Q. 1. art. 1. q. 1.), oritur etiam inter infideles, et manet etiam post baptismum; post baptismum autem jam subjacent legi Ecclesiae irritantis conjugia usque ad quartum gradum. - V. Schmalzgrueber l. c. n. 86. et seq.

Quaesita:

-

813. Quaer. 1° Quo jure dirimat affinitas?

Resp. 1o Certo dirimit solo Ecclesiae jure in linea collaterali juxta omnes, et multo probabilius etiam in linea recta, si forte primum gradum excipias.

Resp. 2o Controvertitur quoad primum gradum lineae rectae. (1) Ec

fertur impedimentum affinitatis ex copula illicita quoad matrimonium defuncto conjuge forte celebrandum. Requiritur tamen, ut incestus sit culpabilis et completus (cf. II.).

Excusat autem coactio per metum gravem (cf. n. 815. Q. 4°.) et ignorantia crassa (non tamen crassissima et affectata) juris (probabilius), facti, imo, ut multi volunt, etiam ignorantia poenae, cum de poena extraordinaria agatur. S. Lig. n. 1070-1076. Heiss, de matr. §. 40. Cf. etiam infra n. 910.

(1) Quia gravissimi doctores negant, matrimonium cum ejusmodi affini irritum esse jure naturae, propterea, si duo infideles tali matrimonio contracto ad fidem venirent, tutum non esset eos separare sine Pontificis dispensatione, nisi forte haec conjugia inter infideles lege posi

Imo juxta illos doctores, qui cum S. Thoma l. c. q. 3. et 4. docent, hoc naturale affinitatis vinculum oriri etiam ex copula illicita, quippe ex Paulo etiam tunc fiunt una caro, dicendum insuper esset, quod si quis tempore infidelitatis aliquam fornicarie cognoverit, post baptismum non posset ducere illius matrem aut filiam aut sororem, quia cum his contraxit affinitatem, quae licet matrimonio ejus non obstet, dum infidelis est et Ecclesiae legibus non ligatur, cum tamen post baptismum perseveret, etiam rationem impedimenti sumit. Schmalzgrueber l. c. n. 90. et seq. Verum cum hanc naturalem ex copula illicita affinitatem negent Sanchez, de matr. l. 7. disp. 65. n. 9., et cum eo De Lugo l. c., Gonzalez, Navarrus aliique, hoc foret impedimentum dubium. (Not. edit. rom.)

(') Dispensatur etiam gravi de causa, ut vir, mortua saltem filia, quam illicite cognovit, ducat ejus matrem.

Addit editor romanus: Quando de eo agitur, qui filiam ducere velit, postquam cum matre fornicatus fuerit, in dispensa

« ÖncekiDevam »