pante, per LXXI. electores via scrutinii electus et postulatus. Et fuerunt deputati tres scrutatores, videlicet reverendi et venerabiles domini, Philibertus Naturelli majoris praepositus et archivarius, dominus Hermannus de Lochorst S. Salvatoris, et dominus Georgius de Zolmiis S. Petri ecclesiarum Trajectensium decani, prout hic et omnes alii actus ante et post hanc diem celebrati et facti ipsam electionem seu postulationem concernentes in quodam processu electionis seu postulationis hujusmodi per me notarium confecto; signis et subscriptionibus mei et magistri Johannis Pels de Rechinchuesen et domini Johannis de Amerongen, notariorum etiam publicorum in scrutinio mihi adjunctorum subscripto et signato in archivis ecclesiae Trajectensis conservato, plenius continetur.

CONSTITUTIO SYNDICORUM.

Die lunae, mensis Maji nona, praelati et capitula quinque ecclesiarum Trajectensium capitulariter congregati, capitulo ad hoc spectaliter indicto, hora capitulari consueta, constituerunt, ordinarunt et deputarunt eorum syndicos et commissarios, videlicet, venerabiles et egregios dominos, Jacobum de Appelteren majoris, Georgium de Zolmiis S. Petri decanos, Thomam de Nyekercke, chorepiscopum, Gerardum Zuggerode S. Salvatoris, Theodoricum Lyeverjan S. Johannis, et Adam Wynandi B. Mariae ecclesiarum Trajectensium canonicos, praesentes et acceptantes ad exhibendum et praesentandum illustri domino, domino Henrico, ex comitibus Palatinis Rheni, et duci Bavariae, electo et postulato, Coloniae apud ecclesiam Coloniensem residenti, electionem et postulationem hujusmodi; ac ad petendum et requirendum ejus consensum in forma. Actum in domo capitulari minore ecclesiae Trajectensis, praesentibus ibidem venerabilibus et discretis viris, domino Wilhelmo de Palude, canonico B. Mariae Trajectensis et magistro Theodorico de Malsen, praebendato prebenda dormitorii in ecclesia Trajectensi testibus. INSINUATIO DECRETI ELECTIONIS.

Die mercurii, mensis Maji decima octava, venerabiles viri et domini, dominus Jacobus de Appelteren majoris, Georgius de Zolmiis S. Petri decani, Thomas de Nyekercke, chorepiscopus, Gerardus Zuggerode S. Salvatoris, Theodoricus Lyewerjan S. Johannis, et Adam Wynandi B. Mariae ecclesiarum canonici, deputati et commissarii, comparuerunt Coloniae in domo habitationis illustrissimi domini Henrici, ex comitibus Palatinis Rheni, ducis Bavariae, canonici ecclesiae metropolitanae Coloniensis, Coloniae in die Dranckgasse sita, et ibidem exhibuerunt literas commissoriales, sigillis quinque ecclesiarum sigillatas per me Joannem de Goch lectas. Quibus lectis, exhibuerunt instrumentum decreti electionis et postulationis, petentes et requirentes in forma per os domini decani Trajectensis; et idem dominus electus habens hujusmodi instrumentum pro lecto, dixit, ex quo causa sit ardua, quod velit se cum doctis et amicis deliberare usque ad crastinum. Actum, ut supra, hora quasi decima ante meridiem, praesentibus ibidem illustribus et nobilibus viris et dominis in notula infrascripta descriptis.

ACCEPTATIO ELECTIONIS.

Die jovis, mensis Maji decima nona, ad petitionem deputatorum, illustris et reverendus dominus Henricus Electus, facta oratione per dominum doctorem Lucam, tandem acceptanda electione, pronunciavit haec verba: quia placuit venerabilibus dominis praelatis, et canonicis quinque ecclesiarum Trajectensium, me in locum recolendae memoriae domini Philippi, dum vixit, episcopi Trajectensis, concorditer in futurum episcopum eligere et postulare, li

set me ad tantum onus minus sufficientem recognoscam; ne tamen divinae videar velle contraire voluntati, auxilio Dei ac dictorum dominorum confratrum confisus, in electionem de persona mea factam et mihi praesentatam, ut electus consentio, et eam electionem in nomine Patris, Filii et Spiritus Sancti accepto. Quo facto, dicti domini deputati egerunt eidem infinitas gratias, recognoscendo eundem tanquam dominum principem electum; ac idem dominus electus et deputati praedicti petierunt a nobis notariis, ibidem praesentibus instrumentum et instrumenta desuper fieri. Actum in domo ejusdem domini electi, hora quasi decima ante meridiem, praesentibus ibidem illustribus et generosis dominis, domino Friderico, comite de Bychelen, chorepiscopo, domino Johanne, comite de Eppensteyn, scholastico, domino Georgio, comite de Wytkensteyn, capellano ac perpetuo cancellario archiepiscopi Coloniensis, praelatis, domino Theodorico, comite de Waldeck, Deghenardo Witten, cancellario, Bernhairdo van Haghen, sigillifero, Theodorico de Meynershaeghen, canonicis majoris ecclesiae Coloniensis, et magistris Judoco de Wyltenborch de Empach, Petro Kleppis, doctoribus.

CASTELLANUS IN DUERSTEDEN PRAESTITIT JURAMENTUM.

Die vicesima mensis Maji, anno, etc., XXIIII. validus vir Bernhardus Vreys, castellanus in Duersteden, in vim literae patriae Trajectensis, praestitit juramentum fidelitatis et de conservando castrum in Duersteden et bona inibi existentia, coram venerabilibus viris et dominis, domino Henrico Zoudenbalch majoris, et magistro Johanne Vosch S. Salvatoris ecclesiarum ad hoc deputatis, per tres status patriae Trajectensis, in praesentia magistri Theodorici de Malsen, notarii, eisdem deputatis adjuncti, prout idem hoc ipsum in scriptis redegit.

DEPUTATIO ORATORUM AD INSINUANDUM PAPAE ELECTIONEM.

Die martis, mensis Maji ultima, mane, hora terciarum et capitulari cousueta, praelati et capitula quinque ecclesiarum Trajectensium in domo capitulari minori capitulariter congregati deputarunt et constituerunt suos oratores et syndicos, reverendissimos patres et dominos, Wilhelmum de Enckevoirt, sacrosanctae Romanae ecclesiae cardinalem, dominum Johannem Matheum, datarium, Johannem Inghenwynckel S. Victoris Xanctensis, dominum Johannem Slacheck B. Mariae Trajectensis praepositos, dominum Georgium de Zolmiis S. Petri decanum, dominum Thomam de Nyekercke, chorepiscopum, majoris, Gerardum Zuggerode S. Salvatoris, Theodoricum Lyeverjan S. Johannis, et Adam Wynandi B. Mariae ecclesiarum Trajectensium canonicos, nec non magistros Christoforum Scarentingher, Georgiam Goeler et Cornelium Knyff, in Romana curia causarum procuratores, absentes tanquam praesentes et eorum quemlibet in solidum ad praesentandum et insinuandum sanctissimo domino nostro, Papae coetuique cardinalium electionem praedictam, eamque prosequendam cum potestate substituendi et clausulis consuetis, praesentibus ibidem Wilhelmo de Palude et Luyffrido de Hair, canonicis non capitularibus B. Mariae Trajectensis testibus, etc.

PROTESTATIO ECCLESIARUM.

Die lunae, mensis Septembris decima nona, mané hora terciarum et capitulari consueta, dieti domini praelati et capitula quinque ecclesiarum Trajectensium, in dicta domo capitulari minori capitulariter congregati allegarunt per os venerabilis viri Jacobi de Appelteren, decum reverendissimus et illustrissimus princeps et dominus noster,

cani Trajectensis, quus Rheni comes, dux Bavariae, electus Trajectensis, die mercurii

in festo S. Matthaei apostoli et evangelistae sit venturus et civitatem suam Trajectensem intraturus, proposuerunt, eum honorifice et reverenter, ut decet, acceptare, ac eidem debitum honorem et reverentiam impendere; et in eventum, quo confirmationem sanctae sedis apostolicae obtinuerit, omnes solempnitates debitas juxta librum camerae et consuetudines antiquas facere et juramentum recipere illique possessionem tradere, etc. In eventum vero, quo confirmationem praedictam nondum receperit, ex quo concorditer et unanimiter electus sit ipsamque electionem acceptaverit, eidemque, ut praefertur, consenserit et per talem consensum praestitum, verum matrimonium inter ipsum et sponsam suam, ecclesiam Trajectensem, contractum sit, proposuerunt motu proprio et non ad illius aut alicujus alterius requisitionem seu petitionem cum crucibus et vexillis ob singulares honores et reverentiam, sibi exhibendum, processionaliter eidem occurrere et obviare, ac eundem ad ecclesiam suam et chorum Trajectensem locumque capitularem ducere, eundemque rogare ut administrationem ecclesiae suae Trajectensis, tam in spiritualibus quam temporalibus acceptet, propter pericula et tribulationes, quotidie in patria hac vigentes et quae in dies vigeri formidantur, evitandum; ab eodem quoque juramentum de fideliter et debite administrando usque confirmationem sedis apostolicae obtentam, et possessionem veram et actualem ipsius ecclesiae Trajectensis ei tradendum exigere et recipere, ac eundem in possessionem aulae episcopalis inducere, protestando solempniter et expresse, quod haec omnia per ipsos sic factura non cedant in praejudicium juris sui ad ipsam ecclesiam Trajectensem, nec etiam in contemptum sedis apostoli cae fient, sed solum pro defensione et tuitione ecclesiae et patriae Trajectensis, etc. Super quibus, etc., praesentibus magistro Theodorico de Malsen, nuntio, et Wilhelmo Johannis testibus.

DOMINI INVITANTUR AD PRANDIUM CUM ELECTO.

Die martis, mensis Septembris vicesima, hora capitulari consueta, de mane, comparuerunt in domo capitulari minori ecclesiae Trajectensis, coram dominis trium statuum patriae inferioris Trajectensis capitulariter congregatis venerabiles et circumspecti viri, dominus Wolffgangus de Åffensteyn, doctor et miles, Jacobus de Mynden magister curiae, et Adrianus de Rede, ex parte reverendissimi domini electi, deputati ad ipsos tres status, qui per os dicti domini Wolffgangi rogarunt et invitarunt dictos dominos trium statuum, ut feria quinta proxime ventura in die sancti Mauritii compareant ad prandendum cum praefato domino nostro electo ad prandium in ecclesia sancti Salvatoris.

INTROITUS REVERENDISSIMI DOMINI ELECTI PRIMUS.

Deinde die mercurii, mensis Septembris vicesima prima, ipsa die sancti Matthaei apostoli et evangelistae, intravit civitatem Trajectensem reverendissimus et illustrissimus princeps et dominus, dominus Henricus, Palatinus Rheni comes, dux Bavariae, electus Trajectensis, cum magnifico domino, domino Johanne Hannairt, oratore caesareae Majestatis, domino Gangulpho, comite Palatino, duce Bavariae, fratre suo juniore, domino de Eysenborch, domino comite de Nova Aquila, domino Wilhelmo, domino de Rennenberch, ac quam pluribus aliis comitibus, baronibus, militibus, militaribus et aliis nobilibus in magna multitudine cum pulcherrima comitativa et dioecesis et patriis Trevirensis, Coloniensis, Juliacensis, Clivensis, et aliis locis per portam tollesteghe, et descendit de equo suo ante domum consulatus Trajectensis; quam una cum dictis principibus ascendit pariter et nobilibus majoribus; et statim descendendo intravit cum eisdem ecclesiam parochialem ci

vilem, vulgariter dictam: die bucrkerck; in cujus sacristia armis se exuit et indutus fuit veste longa et superpellicio; et accesserunt ibidem domini decani majoris et sancti Salvatoris Trajectensis, tanquam duo seniores praelati ad sacristiam; qui eundem ibi cum debitis honore et reverentia receperunt; a, qua exeuntes occurrerunt eidem ceteri praelati, canonici, vicarii, chorisocii ac singuli beneficiati, officiati, chorales clerici et scholares dictarum quinque ecclesiarum Trajectensium super pontem urbis, dicti decani majoris et S. Salvatoris introduxerunt eundem dominum electum, processione praedicta praecedente, in ecclesiam Trajec teusem, in cujus medio altare quoddam praeparatum erat, cum reliquiis sanctorum suprapositis; ante quod altare idem dominus electus in loco ad hoc adaptato ad genua se prostravit et ibidem decantabantur reverendiss. Martinus Abrahae, cum prosa euphonias et antephonia: Dominus Deus noster, etc., cum prosa et collecta de sancto Martino, quam cantavit dominus decanus Trajectensis. Quo facto, duxerunt ulterius praelati et capitula dictarum quinque ecclesiarum eundem dominum electum cum dictis principibus et certis comitibus armis adhuc semper indutis, dempto domino Wolfgango, comite Palatino, qui armis se exuit in sacristia ecclesiae civilis una cum fratre suo, domino electo, ad domum capitularem majorem dictae ecclesiae Trajectensis, et ibidem singulis aliis, demptis oratore imperiali, fratre suo, nec non comitibus de Eysenboi ch, Nova Aquila, de Rennenborch, Empach, cancellario et certis aliis majoribus nobilibus, praefati domini praelati et capitula per os domini Jacobi de Appelteren, decani Trajectensis, petierunt humiliter a dicto domino electo, ut dignaretur suscipere et acceptare administrationem ecclesiae suae Trajectensis in spiritualibus et temporalibus, propter varia pericula ipsi ecclesiae et toti patriae Trajectensi evenientia, ac juramentum desuper praestare. Ex tunc idem dominus electus, praevia aliquali deliberatione cum fratre et aliis suis consiliariis habita, tandem respondit per os domini doctoris Wolffgangi de Affensteyn in armis mile, quod ipse dominus electus jam dudum debitam in curia Romana fieri fecit et procuravit diligentiam pro confirmatione obtinenda, quodque desuper satis...... receperat responsum, sperans, eandem in brevi sine aliquo impedimento recepturum; et ipse reverendissimus dominus electus, attendens et considerans pericula praedicta allegata, etc., contentus erat acceptare dictam administrationem ob rogatum et petitionem ipsorum dominorum praelatorum et capitulorum quinque ecclesiarum Trajectensium in vim concordis electionis per eos de persona sua, ut praemittitur, factae, et non alias aliter, neque alio modo, de quo protestabatur expresse, praestitoque juramento solito, dictam administrationem modo praemisso acceptavit; super quibus, etc., praesentibus ibidem dictis dominis principibus et nobilibus, nec non domino Adriano de Renesse majoris, domino Goes vino de Hatthem S. Salvatoris, domino Jacobo de Medenblick S. Joannis, dominis Wilhelmo de Palude, Anthonio de Amerongen, Andrea de Vinea et Luy ffrido de Haer beatae Mariae ecclesiarum Trajectensium canonicis non capitularibus, Theodorico de Malsen et Wilhelmo Johannis testibus. Illico etiam dicti domini praelati et capitula per os saepedicti domini decani Trajectensis protestationem eorum alias die decima nona hujus mensis desuper factam renovantes, etiam denuo protestati sunt, et fuerunt, quod honores et reverentias dicto domino electo impensas et impendendas, ac quos et quas, eidem jam impenderunt et adhuc impendent, motu corum proprio, etc., tanquam vero eorum sponso concorditer electo, et non alias impenderunt et impendent; et quod etiam in vim dictae concordis electionis, propter pericula, etc., eundem dominum electum rogarunt, ut administrationem ecclesiae suae suscipere dignaretur; super quibus etc., praesentibus eisdem testibus. Quo facto, dicti domini praelati et capitula duxerunt dictum dominum electum processionaliter ad chorum ecclesiae Trajectensis, cantantes et psallentes cum organis et vocis jubilo canticum laetitiae: Te Deum laudamus, cum prosa: Dominus conservet eum et vivificet eum, et collecta de pace. Quibus peractis, praelati praedicti as

sociarunt eundem dominum clectum cum commitativa sua praedicta ad palatium episcopale ipsum ibidem dimittentes etc., clavesque dicti palatii eidem assignantes.

PRANDIUM REVERENDISSIMI DOMINI NOSTRI TRAJECTENSIS.

Die vero jovís, mensis Septembris vicesima prima, idem reverendissimus et illustrissimus dominus electus, habuit tres status patriae inferioris Trajectensis, nec non quamplures depufatos nobilium et oppidorum patriae in prandio in ecclesia S. Salvatoris Trajectensis, et tractavit eos magnificentissime ad numerum quadringentorum et sexaginta octo; et non fuit alius potus quam vini; et in eodem prandio fuerunt omnes vicarii et chorisocii quinque ecclesiarum ac pastores vicecurati capitulornm et beneficiati aliarum parochialium ecclesiarum Trajectensium; et chorales quinque ecclesiarum successive cantarunt respective eorum carmina.

PROTESTATIO DOMINI ELECTI.

Die insuper veneris, mensis Septembris vicesima secunda, comparuit dictus reverendissimus et illustrissimus dominus noster electus, de mane, hora quasi decima ante meridiem, in domo capitulari ecclesiae Trajectensis majoris capitulo trium statuum ad hoc indicto, et proponi fecit coram eisdem dominis praelatis et capitulis quinque ecclesiarum, nobilibus et militaribus patriae Trajectensis inferioris ac consulatu Trajectensi, ibidem capitulariter congregatis, per os domini Wolffgangi, militis et doctoris, quod, cum reverendissimus in Christo pater et dominus, dominus Philippus, episcopus Trajectensis, felicis recordationis defunctus tempore vitae suae diversis involutus fuerit debitis, quodque executores per eum deputati executionem testamenti ipsius domini Philippi acceptare denegarunt, non intenderet se de bonis per eum relictis intromittere, neque debitoribus satisfacere in aliquo, sed de debitis cum consilio, consensu et ordinatione suorum statuum pro conservatione et utilitate patriae contractis, libenter velit facere juxta consilium et ordinationem statuum suorum, de quo protestatus fuit ac protestabatur expresse; super quibus, etc., praesentibus ibidem in praesentia illustris domini Wolffgangi, fratris sui, domini de Empach, domini de Rennenberch, et aliorum multorum nobilium, magistro Theodorico de Malsen et Wilhelmo testibus, etc., aliisque canonicis non capitularibus.

TRADITIO SIGILLORUM DOMINO ELECTO FACTA.

Die sabbati, mensis Septembris vicesima tertia, venerabilis dominus Jacobus de Appelteren, decanus Trajectensis, coram reverendissimo domino electo Trajectensi in palatio episcopali as signavit eidem sigilla, per eum post mortem dicti domini Philippi, episcopi, recepta; quae idem dominus electus benigne recepit, agendo eidem gratias de administratione desuper habiet post deliberationem praehabitam idem dominus electus tradidit dicta sigilla venerabili viro, domino Thomae de Nyekercke, chorepiscopo, committens sibi dispositionem eorundem, nec non sigilla vicariatus, officiolatus et ad ordines, per eundem dominum Thomam, chorepiscopum et vicarium recepta et acceptata.

ta;

ACCEPTATIO JURISDICTIONIS TEMPORALIS IN ZEYST PER PULSUM CAMPANAE.

Eodem die, hora vesperorum, reverendissimus et illustrissimus dominus noster, electus comparens cum oratore caesareae Majestatis, domino Johanne Hannart et domino Wolffgango, fratre, domino cancellario, doctore Affensteyn, in ecclesia parochiali in Zeyst, ac, facta oratione