crementa susciperent, praeter alias indulgentias ac peccatorum remissiones ipsis directe concessas, etiam generali communicatione in quibuslibet gratiis, privilegiis et indulgentiis, omnibus et singulis tam mendicantium, quam non mendicantium Ordinibus Regularibus, eorumque personis quomodocumque a Sede Apostolica indultas, eorumque omnium et singulorum ad praedictos fratres atque sorores extensione, cumularunt.

Paulus V. in- § 2. Quamquam vero felicis recordatiodulgentias regularium refor- nis praedecessor noster Paulus Papa V.,

mavit.

opus reformationis et moderationis indulgentiarum a recolendae quoque memoriae Clemente Papa VIII. altero praedecessore nostro, tunc suo, feliciter inchoatum, pari cum diligentia et studio prosequutus, apostolicis literis, quarum initium est: Romanus Pontifex, die vigesima tertia maii anni millesimi sexcentesimi sexti in forma brevis editis, omnes et singulas indulgentias et peccatorum remissiones praefatis Regularibus Ordinibus, eorumque personis, quocumque modo antea concessas, abrogaverit et revocaverit, easque, novis ex integro in ipsorum favorem indultis, ad modum et terminos in earumdem literarum tenore expressos reduxerit; cum tamen praecedentibus annis a congregatione Causae du tunc existentium Sanctae Romanae Ecclebitandi super subsistentia in- siae. Cardinalium indulgentiis et Sacris Redulgentiarum liquiis praeposita, declaratio quaedam seOrdinis conces- quentis tenoris emanaverit, videlidet: In ge

fratribus Tertii

sarum.

nerali revocatione indu'gentiarum, quae in brevi Romanus Pontifex Pauli V. habetur, non comprehendi personas, quae substantialia religionis vota non emittunt, intra vel extra claustra degentes; eaque specialibus literis in simili forma brevis a venerabilis memoriae Innocentio Papa XI. praedecessore quoque nostro die decima octobris anni millesimi sexcentesimi octogesimi sexti confirmata fuerit; cumque etiam aliae prodierint Romanorum Pontificum constitutiones, quibus indulgentiae et gratiae speciales tam praefato Tertio Ordini directe concessae, quam per communicationem cum Ordinibus Mendicantium, et non mendicantium, ad eumdem extensae, confirmari videbantur; hinc factum est, ut super subsistentia indulgentiarum et gratiarum huiusmodi, quae in duabus literarum apostolicarum collectionibus, bullariis nuncupatis, per Rodericum et per Confectium vulgatis, iuxta antiquam earum intelligentiam descriptae leguntur,

plures diversis in locis quaestiones et controversiae inter fratres eiusdem Ordinis agitari coeperint atque etiam in iudicium adduci; prout earumdem inconcussam firmitatem, vel respective abrogationem, aut etiam in pristinum statum redintegrationem, acrius sustineri aut ex contraria parte in dubium contigit revocari.

tensis indul

§ 3. Et quidem praedicta bullaria, pro Plures ex praeeo, quod pertinet ad communicationem gentiis a Conomnium indulgentiarum singulis Ordinibus gregat. Indulgentiarum exindultam, nequaquam attendenda esse, di- clusae fuerunt. ctumque Tertium Ordinem ea tuto sequi non posse, iam in acerrimo partium conflictu decretum et definitum extitit a praedicta Cardinalium Congregatione indulgentiis et Sacris Reliquiis praeposita, die quinta februarii anni millesimi septingentesimi trigesimi quarti. Quae etiam anno sequenti, in eiusdem controversiae progressu, sub die quinta octobris declaravit, per revocationem Pauli V. sublatas dici debere indulgentias illas, quae regularibus personis, ac praefato Tertio Ordini communes erant, seu promiscue antea concessae fuerant; necnon eas, quibus eiusdem Tertii Ordinis fratres per viam communicationis, ante ipsam revocationem, fruebantur. De iis autem, quae ipsis tam antea, quam post di- cile examen, atrecte concessae asserebantur, itemque de iis, quas, post saepedictam revocationem, per viam communicationis cum Ordinibus Regularibus, sive per extensionem, se obtinuisse contendebant, tam multa adhuc examinanda supererant, ut nonnisi post maturam discussionem singularem literarum et concessionum huiusmodi, iudicari posse visum fuerit, an, et quae verae, legitimae ac subsistentes, an vero aliquae revocatae, aut etiam falso praesumptae, vel per subreptionem et obreptionem obtentae dici deberent.

§ 4. Cumque proinde multiplices adhuc incertitudines et confusiones hac in re adesse dignoscantur; novissime vero ad Congregationem venerabilium fratrum S. R. E. Cardinalium contra haereticam pravitatem generalium inquisitorum delata fuerint nonnulla folia et summaria indulgentiarum eiusdem Tertii Ordinis, typis impressa ac late vulgata, in quibus complures referuntur indulgentiae, quarum concessiones apocryphas esse, aut revocatas, aut incertas, et contra mentem Sedis Apostolicae perperam interpretatas agnitum fuit; ideoque eadem Cardinalium inquisitorum Congregatio nobis proposuerit, valde expedire

De aliis diffi

que iudicium.

Folia impres gentiis fratrum sa super indulTertii Ordinis nem Sac. Inquifuere.

ad Congregatio

sitionis delata

Votum dictae Congregationis fuit, omnes in

rogandas, a

dulgentias ab- pro praefatorum fratrum et sororum seculiasque de novo ritate ac beneficio, et ad confusiones ac concedendas. deordinationes eiusmodi penitus tollendas,

ut, iuxta id quod laudatus praedecessor Paulus V. pro omnibus Ordinibus Regularium provide ac opportune praestitit, nos etiam omnes et singulas indulgentias et peccatorum remissiones praedicto Tertio Ordini Saeculari Sancti Francisci, sive directe, sive per communicationem, sive alio quovis modo hactenus concessas, annullaremus et revocaremus, et alias particulares eidem concederemus.

Pontifex ita§ 5. Nos, matura super hoc consultatioque de novo infrascriptas in- ne praehabita, ac fratribus et sororibus dulgentias fratribus et soro- praefati Tertii Ordinis Saecularis de Poeniribus Tertii Or lentia, sub cuiuscumque Ordinis Regularis dinis concedit. Sancti Francisci directione ac regimine, tam in cuiuslibet huiusmodi Ordinis conventibus, sive alias collegialiter, quam etiam in domibus privatis seorsim viventibus, spirituale solatium et iuvamen afferre cupientes, motu proprio et certa scientia, ac de apostolicae potestatis plenitudine, infrascriptas indulgentias et peccatorum remissiones de novo duximus concedendas.

In die ingressus, plenariam.

In quatuor anni festis, etiam plenariam.

In mortis articulo, etiam plenariam.

§ 6. Omnibus igitur utriusque sexus christifidelibus, qui dictum Ordinem Saecularem Sancti Francisci, de Poenitentia nuncupatum, imposterum ingredientur, die primo eorum vel earum ingressus, si vere poenitentes et confessi, Sanctissimum Eucharistiae Sacramentum sumpserint, plenariam.

§ 7. Nec non eisdem nunc et pro tempore existentibus fratribus et sororibus, vere poenitentibus et confessis, ac Sacra Communione refectis, qui in festis Sancti Francisci Assisiensis Confessoris die Iv. 0ctobris, et Sanctae Clarae Virginis, nec non Sancti Titularis eorum ecclesiae, sive oratorii aut cappellae, et in die dedicationis Sanctae Mariae Angelorum secunda augusti, a primis vesperis usque ad occasum solis, suam ecclesiam, vel oratorium, aut cappellam huiusmodi, devote visitaverint, et ibi pro christianorum principum concordia, haeresum extirpatione, et Sanctae Matris Ecclesiae exaltatione, pias ad Deum preces effuderint, singalis diebus, quibus id egerint, etiam plenariam.

§ 8. In cuiuslibet vero mortis articulo, si pariter vere poenitentes et confessi, ac Sacra Communione refecti, vel, quatenus id facere nequiverint, saltem contriti sanctissimum IESU nomen ore, si potuerint, sin minus, corde devote invocaverint, ple

lur. Pont. de Prop. Fide Partis I. Vol. III.

In xvII. anni diebus, VII. annorum et totidem quadrage

§ 10. Eisdem quoque vere poenitentibus et confessis, ac Sacra Communione refectis, in festis impressionis sacrorum stig- narum. matum eiusdem Sancti Francisci, nec non Sancti Ludovici Galliarum Regis, et Sanctae Elisabeth Reginae Portugalliae, et Sanctae Elisabeth Hungariae pariter Reginae, nec non Sanctae Margaritae de Cortona, atque in duodecim aliis anni feriatis vel dominicis diebus per ipsosmet eligendis, ac a superioribus Ordinis approbandis, ut supra visitantibus et, ut praefertur, orantibus, quo die praefatorum id egerint, septem annos et totidem quadragenas.

Pro operibus piis peragen

rum.

§ 11. Quoties vero missis et aliis divinis officiis in ecclesia seu oratorio vel cappella dis, centum diehuiusmodi pro tempore celebrandis et recitandis, seu congregationibus publicis vel privatis eiusdem Tertii Ordinis ubivis faciendis, interfuerint, ac pauperes hospitio susceperint, vel pacem inter inimicos composuerint seu componi fecerint vel procuraverint, vel etiam, qui corpora defunctorum, tam fratrum et sororum huiusmodi, quam aliorum, ad sepulturam associaverint, aut quascumque processiones de licentia Ordinarii faciendas, Sanctissimumque Eucharistiae Sacramentum tam in processionibus, quam cum ad infirmos, seu alias quocumque et quandocumque pro tempore deferetur, comitati fuerint, vel impediti, campanae ad id signo dato, semel orationem dominicam et angelicam dixerint, aut quinquies orationem et salutationem eamdem pro necessitatibus Sanctae Matris Ecclesiae sive pro animabus defunctorum fratrum et sororum huiusmodi recitaverint, aut devium aliquem ad viam salutis reduxerint, et ignorantes praecepta Dei et, quae ad salutem sunt, docuerint, aut quodcumque aliud pietatis vel charitatis opus exercuerint; toties, pro quolibet praedictorum operum exercitio, centum

54

Omnes vero alias indulgentias revocat.

Clausulae.

dies de iniunctis seu alias quomodolibet debitis poenitentiis in forma Ecclesiae consueta relaxamus.

§ 12. Caeterum, omnes et singulas indulgentias, et peccatorum remissiones, fratribus et sororibus Tertii Ordinis Sancti Francisci de Poenitentia, sub directione et regimine cuiuslibet Ordinis Regularis eiusdem Sancti Francisci, tam in cuiuslibet dicti ordinis conventibus, sive alias collegialiter, quam in domibus privatis seorsim viventibus, tam directe et immediate, quam promiscue et aeque principaliter, sive alio quocumque modo per communicationem cum omnibus et singulis Ordinibus Regularibus mendicantium et non mendicantium, tam vigore privilegiorum et literarum apostolicarum, quam vivae vocis oraculo, aut alias quovis modo per quoscumque Romanos Pontifices praedecessores nostros, ac nos et Apostolicam Sedem hactenus concessas, confirmatas, approbatas et innovatas, praedictis motu, scientia, auctoritate et tenore, revocamus, cassamus, annullamus et abrogamus, et ad praesentium nostrarum literarum praescriptum reducimus et moderamur.

§ 13. Praesentes autem literas, et tam revocationem huiusmodi, quam concessiones superius expressas, etiamsi dicti Tertii Ordinis fratres aut sorores, seu alii quicumque in praemissis interesse habentes, vel habere quomodolibet praetendentes, eisdem non consenserint, nec ad ea vocati aut auditi fuerint, nullo umquam tempore impugnari, seu de voluntatis nostrae defectu aut subreptionis aliove quolibet vitio notari, vel adversus eas aperitionis oris, restitutionis in integrum, aliudve iuris vel facti remedium impetrari posse, sed semper et perpetuo firmas et efficaces existere et fore, suosque plenarios effectus sortiri et obtinere, et ab iisdem fratribus atque sororibus, aliisque, ad quos pertinet, in omnibus et per omnia observari, sicque et non aliter per quoscumque iudices ordinarios et delegatos, etiam S. R. E. Cardinales Indulgentiis et sacris Reliquiis praepositos, aliosque, etiam de latere Legatos, et Apostolicae Sedis Nuntios, de praemissis iudicari, interpretari ac definiri debere decernimus; atque irritum et inane, si secus a quoquam, cuiuslibet auctoritatis praesidio, scienter vel ignoranter contigerit attentari. Mandatum Or§ 14. Quocirca venerabilibus fratribus dinis super præmissorum ob- ecclesiarum Episcopis, aliisque locorum Orservantia. dinariis, nec non praedictis Apostolicae Se

dis Nuntiis, et Sancti Officii inquisitoribus, harum serie, et dicta auctoritate committimus et mandamus, ut nullas alias indulgentias seu peccatorum remissiones, praeter praemissas, per eosdem fratres atque sorores seu alios quoscumque, tamquam praedicto Tertio Ordini Saeculari specialiter et intuitu eorum instituti competentes, vulgari, nunciari aut proponi permittant; sed ipsarum praesentium tenorem per ipsos fideliter, ut par est, observari faciant; contumaces atque rebelles, si qui forte adversus eas venire praesumpserint, omnibus iuris remediis, appellatione postposita, compescendo.

trariis.

§ 15. Non obstantibus praedictis Pauli V. Derogatio conet Innocentii XI., aliisque quibuslibet constitutionibus et ordinationibus apostolicis, nec non de iure quaesito non tollendo, aliisque nostris et cancellariae apostolicae regulis, ac eiusdem Tertii Ordinis Saecularis, etiam confirmatione apostolica vel quavis firmitate alia roboratis, statutis et consuetudinibus, privilegiis quoque, indultis et literis apostolicis praefato Tertio Ordini, eiusque domibus, collegiis, superioribus et personis, atque etiam cuilibet Ordini Regulari Sancti Francisci, eiusque superioribus, in contrarium praemissorum quomodolibet, etiam post praedictam Pauli V. revocationem, concessis, confirmatis et innovatis. Quibus omnibus et singulis, etiamsi pro illorum sufficienti derogatione de illis eorumque totis tenoribus specialis, specifica et expressa, ac de verbo ad verbum, non autem per clausulas generales idem importantes, mentio seu quaevis alia expressio habenda foret, tenores huiusmodi praesentibus pro expressis habentes, pro praemissorum effectu dumtaxat, illis alias in suo robore permansuris, specialiter et expresse derogamus, caeterisque contrariis quibuscumque.

Fides prae

sumptis.

§ 16. Volumus autem, ut praesentium transumptis, etiam impressis, et manu ali- standa cuius notarii publici subscriptis, et sigillo alicuius personae in dignitate ecclesiastica constitutae munitis, eadem prorsus fides habeatur, quae praesentibus ipsis originalibus literis haberetur, si forent ostensae.

§ 17. Nulli ergo omnino hominum liceat paginam hanc nostrarum concessionis, impertitionis, indulti, relaxationis, revocationis, moderationis, decreti, derogationis et voluntatis infringere, vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attentare praesumpserit, indignationem Om

tran

Sanctio poe

nalis.

riculo confringendi easdem tabulas et calices, secum deferre non valeant; idcirco, nisi facultas ipsis concederetur celebrandi sacrosanctum missae sacrificium super dictórum Ruthenorum antimensiis, ut vo cant, et calices eorumdem e stanno, ut moris apud illos est, confectos adhibendi, necesse ipsis erit ab eiusdem sacrificii celebratione plerumque abstinere: multique praeterea latini ritus fideles, qui ab ecclesiis eiusdem ritus longe degunt, sacerdotis latini praesentia, a quo sacra mysteria peragantur eisque distribuantur, omnino carebunt; prout reipsa saepe, gravissimo cum. animarum detrimento, per plures annos carere dignoscuntur. Proindeque demissis precibus postularunt, ut sibi concederetur huiusmodi facultas, sacrosanctum nempe missae sacrificium, etiam sine lapidea sacrata tabula, celebrandi super antimensiis Ruthenorum unitorum, atque in missarum celebratione eorumdem Ruthenorum stanneos calices adhibendi.

Remittuntur ad Congr. S. officii, ibique exa

Exquiritur tevotum Episcopi

stimonium et

§ 2. Cum autem huiusmodi missionariorum preces, a dicta Cardinalium Congregatione Propagandae Fidei negotiis prae- minantur. posita alterius congregationis venerabilium quoque fratrum nostrorum eiusdem S.R.E. Cardinalium, adversus haereticam pravitatem generalium inquisitorum, examini et iudicio, de more, remissae fuerint; et consequenter de iis actum fuerit in consessu coram nobis habito die XXII. ianuarii elapsi anni MDCCL.; nos tunc, ut ad generale rescriptum super his edendum mature procederemus, quidquid olim in hac material ab hac eadem Apostolica Sede decretum fuisset, in unum colligi iussimus; ac praeterea venerabili fratri Episcopo Zenopolitano, qui tunc opportune in curia praesens aderat, quique et antea diu in Polonici re- Zenopolit. tunc in Curia praegni ditionibus, atque in ecclesiasticis ca- sentis quem Pont. laudat. tholicorum latinorum graecorumque unitorum negotiis, Apostolicae Sedi egregiam operam navando, versatus fuerat; et deinde ad easdem regiones, et ad eosdem labores laudabiliter prosequendos, non obstantibus itinerum difficultatibus expensisque, redire non dubitavit, mandavimus, ut nos super expositorum veritate instructos redderet, suamque nobis sententiam super huiusmodi postulatis, tam voce, quam scripto, aperiret. Nunc vero, exhibitis nobis praecedentium decretorum monumentis, iisque per nos accurate perpensis; atque omnibus, quae in dictis precibus narrata fuerant, praefati Episcopi Zenopolitani te

rum veritatem

Is exposito stimonio comprobatis; quum is praeterea testatur, et pre- nobis retulerit, complures esse in iis regiocibus annuen- nibus presbyteros latini ritus, et quidem

dum suadet.

Deum timentes, qui, in supradictis necessitatibus constituti, minime dubitant super antimensiis Graecorum unitorum absque lapidea tabula missarum sacra facere; eiusdemque consilium fuerit, quod, sicuti Graecorum unitorum presbyteri, quoties id rerum opportunitas suadet, propriis antimensiis relictis, missarum sacrificia offerunt super lapideis latinorum tabulis, ita ad constitutam feliciter unionem magis magisque stabiliendam non parum conduceret, latinis presbyteris liberam facultatem concedere, ut, ubi necessitas sic exigere dignoscatur, deficiente nimirum lapidea altaris tabula, missas celebrare valeant super eorumdem Graecorum unitorum antimensiis; Pontifex an- his omnibus attente perpensis, in hanc de

nuit.

nei nulla Eccle

certis in casi

nique sententiam devenimus, ut praedictis sacerdotibus latini ritus in Russia Polonica degentibus permitteremus in Ruthenorum unitorum Ecclesiis, deficientibus lapideis tabulis de more consecratis, et calicibus aureis sive argenteis, missarum sacrificia super eorumdem Ruthenorum antimensiis, et cum calicibus e stanno, qui apud illos in usu sunt, sine ullo conscientiae scrupulo celebrare.

Calices stan- § 3. Porro, quod attinet ad calices stansiae lege prohi- neos, omissis iis, quae repeti possent ex biti sunt; immo priorum ecclesiae saeculorum memoria, bus expresse quum scilicet et lignei et vitrei calices in permissi. altaris ministerio adhibebantur, ut ostensum a nobis est in tractatu De sacrificio missae, sess. 1, § 26 et seq., latinae editionis Patavinae, nullum generale decretum proferri potest, quo vel hodie vetitum sit huiusmodi calicibus e stanno confectis in missa uti, si ecclesiarum vel sacerdotum paupertas tanta sit, ut maioris pretii vasa comparari nequeant; quin immo in can. Ut calix, de consecrat., distinct. 1, haec expressa verba leguntur: Si quis autem tam pauper est, saltem vel stanneum calicem habeat. Et quidem ad comprobandam asserendamque huiusmodi Ecclesiae indulgentiam plura leguntur apud Sanctum Thomam, 3 part., quaest. 83, art. 3 ad sextum, aliosque scriptores de hoc disciplinae capite agentes: Quart. ad rubricas missalis, part. 2, tit. 1, sect. 1, dub. 1, § Colligitur, Pasqualig. De sacrificio novae legis, tom. 2, quaest. 764 et quaest. 765, Biss. Hierurgia sacra in verb. calix, § 1.

Missae apud latinos celebra

Graeci celebrant etiam su

§ 4. Quod vero spectat ad alteram optati indulti partem, satis quidem constat in Ec- ri nequeunt, niclesia Latina nequaquam celebrari posse crato altari lasi super conseincruentum missae sacrificium, nisi super pideo, vel fixo, vel portatili. altari, quod vel totum rite consecratum fuerit, vel saltem superimpositum habeat consecratum lapidem, et qui tabula altaris nuncupatur; qua etiam de re egimus in dicto tractatu De sacrificio missae, cit. sect. 1, § 2 et seq. In graeca autem ecclesia huiusmodi sacrati lapides minime sunt in usu; sed ibi a pluribus iam saeculis in more positum est, ut, ubi altare so- per Linteo conlemni consecratione totum dedicatum non secrato, quod vocant Antifuerit, loco lapideae huiusmodi tabulae, su- mension. per altaris mensa aptetur linteum quoddam episcopali benedictione consecratum, in cuius angulis Sanctorum Reliquiae reconditae sunt, quodque vocatur Antimension, et super ipso sacra mysteria conficiantur; ut apud auctores de rebus liturgicis tractantes videre licet, Goar. in notis ad Eucholog. Graecor. pag. 521, Venetae editionis, Christianus Lupus in synodos general. et provincial. in dissert. de S. Leonis IX. actis, cap. 13, Bruxellen. editionis part. 3, Renaudot in collectione liturgicarum oriental., tom. 1, pag. 182, edit. Parisiens., Magri in notitia vocabulor. ecclesiasticor. in verba, Antimensia, Card. Bona rer. liturgicar. lib. 1, cap. 20, § 2, eiusque commentator Robert. Sala tom. 2, pag. 70, num. 4, Taurinen. editionis.

§ 5. Quum vero nunquam Ecclesiae LaHorum continae mens fuerit, ut Graecorum ritus de- suetudo non improbatur. strueret, quin potius eorum semper conservationi, quantum fas esset, nec non eorumdem apud Graecos fideles observantiae prospexerit; nunquam proinde missarum. celebrationem, quae super huiusmodi antimensiis a Graecis catholicis fit, improbavit; sed eam, et quidem non in partibus Orientis dumtaxat, verum etiam inter Italo-Graecos, permitti expresse declaravit; ut videre licet tum in institutione per fel. rec. praedecessorem nostrum Clementem Papam VIII. edita, tum in nostra constitutione, quae incipit: Etsi pastoralis, bullarii nostri tom. 1, constitut. 57, § 6, пит. 17.

§ 6. Quum vero in iis regionibus, in quibus Italo-Graeci sunt, Latini quoque frequentes habitent, atque ibidem tam unius quam alterius ritus ecclesiae adsint, ita ut absque ullo impedimento et sine gravi incommodo unusquisque presbyter proprii

Sed ea probibetur Latinis, ecclesiae latini

ubi non desunt

ritus, et altaria

lapidea.