legem, quam tulit, patiatur, sic cessit, et recessit, nec nunquam voluit amplius comparere; deinde Magistratus Florentinus omnes pedites, Guardia Papæ pedestres cum Capitano Equestri solo, Laurentius Medices cum quinquaginta pedestribus suis, Macerii Papæ sex tantum, alii discurrerunt. Hostiarii. Magister unus Ceremoniarum, Subdiaconi duo, Datarius supernumerarius a sinistris in habitu Subdiaconali, Clerus Cathedralis cum luminaribus ante Sacramentum, Clericus Cameræ, Capellæ cum lanterna, Corpus Christi sub Baldachino, quod Canonici portarunt, Cardinales omnes, idest Diaconi Presbiteri et duo Diaconi assistentes, Juvenes centum pedites; ego Episcopus Pisaurensis Magister Ceremoniarum, et assistentes; Papa sub Baldachino, quod Vexillifer, et Priores Domini portarunt per vices, et priores dicti semper pedites nudo capite antecesserunt, duo Cubicularii non caputiati cum Auditore Rotæ de Mitra, Medici duo cum Secretario, Thesaurarius, Dispensator pecuniarum in Populo, Macerius unus cum Umbella, assistentes Prælati, et alii Prælati, et Togati, et ultimo Milites Equestres, Guardia Papæ; et iste fuit ordo procedendi a Porta ad Ecclesiam S. Reparatæ, in qua via fuerunt per me ordinati cives, qui per spatia, ut dixi, custodirent, ne qua fieret pressura, aut scandalum, aut mora, ut solet quandoque a Juvenibus Mulierum inspectoribus. Pontifex primo accepit Regnum in capite, quod cum gravaretur in media via illo deposito, accepit leve Regnum, et delectabatur cum in quolibet arcu triumphali cantaretur aliquid in suam laudem, et firmabat gressum, ut omnia audiret, et intelligeret. In Ecclesia S. Reparatæ fuit suggestus altus ligneus, ut dixi;. a porta usque ad Altare elevatus fuit, sicut in S. Johanne Lateranensi in die Coronationis, super quem suggestum soli nos Papam facientes ascendimus. Populus autem remansit inferius hinc inde per Ecclesiam; ibi Papa diutius solito oravit, et tandem Cardinale de Medicis Diaconos, qui erat Archiepiscopus Florentinus in Cappa sua rubea cantante versiculos, et ora tionem, tionem, Papa benedixit cum indulgentia plenaria, et ibi exuit Pluviale, et accepit Stolam super rochetum, et delatus est in Monasterium S. M. Novellæ, ubi non est Ecclesiam ingressus, sed recta in ædes ingressus est, populo indesinenter in vitam et laudem Pontificis, et Domus suæ exclamante, et in nocte bombardis sine fine crepitantibus, quia ego in die sic ordinavi proper equos nostros, et multitudinem mularum timidarum, ne propter siliceas stratas in viis aliqui caderent. No. CXXX. (Vol. iii. p. 81.) Parid. de Grassis, ap. Fabron. vita Leon. X. in DIE Martis XI. Decembris, anno MDXV. de mane summo, Cardinales omnes numero xx. in Palatio Papæ, intra cameram Legati, quæ tunc erat interius parata, congregati sunt, et collegialiter inde ad portam Sancti Felicis iverunt, et se extra illam in plano ad sinistram exeuntium firmaverunt, ita ut senior versus esset ad Regem venturum, et erant quidem omnes vestiti rubeis cappis, hinc inde duas alas, ut moris est, facientes: ubi postquam modicum quieverunt, ecce Rex in brevibus vestibus, medius inter duos Legatos adfuit, quem Cardinalis S. Georgii Episcopus Ostiensis nudo capite, et similiter omnes alii astantes Cardinales, cum eo, semper nudo capite stantem, et sæpius orantem, ut tam ipse Cardinalis, quam etiam omnes Cardinales cooperirent, verba fecit in latino aperto, et claro, ac simplici: sic enim eum instrueram de consensu Regis, nomine Papæ, et totius sacri Senatus, congratulando de sospitate Regis, et felici adventu, et optima voluntate voluntate adversus Summum Pontificem, et Sedem Apostolicam, et Sanctum Senatum, et nomine Principis offerebat omnia, quæ in facultatibus essent suæ Sanctitatis, et Rex semper etiam ipse nudo capite stans respondit in vulgari suo Gallico, ut mihi quidem videbatur satis aperte, et convenienter, se filium sua Sanctitatis, et sancla Sedis Apostolica obsequentem amicum et filium appellans, cupidum omnium bonorum et commoditatum Dominorum Cardinalium, sicut patrum, et fratrum suorum. Facta collocatione a primo usque ad ultimum Cardinalem osculáti sunt eum in facie fraterne, quos Rex omnes intellexit a me ibi adstante, et cognovit qui essent singuli nominatim, et tandem Cardinales seniores præcesserunt, et Diaconi ultimum caput facientes, ut mos eorum est, ipsum Regem in medio duxerunt, videlicet Sanctiseverinas, et Estensis. Duo autem Legati tunc se ad partem vestiverunt, et in loco congruo incesserunt. Ordo autem venientium eorum, qui ex parte Regis erant, nullus servabatur, sed ibant omnes, ut eis placebat, nam neminem eorum ego agnoscebam, infiniti enim erant Barones, et Principes, illos tantum tres ego cognovi, de quibus supra dixi, quia Rex eos mihi monstrari fecerat, ut honorari facerem eos, et ego eos quidem ante Regem constitui, ut præcederent, sed ipsi subsequi voluerunt, et sic continuo subsecuti sunt, ac post eos duo Camerarii Regis, omnes Officiales Curiæ, quos Papa ab urbe Roma venire jusserat, hac de causa, ut Curiam Romanam repræsentarent. Adfuerunt quidem, sed nullus comparuit in ordine tali, ut Collegia viderentur esse, prout erant Araldi tres Regis, quos posui suprą Mazerios nostros, idest viciniores Collegiis Cardinalium: sed quia alii erant tres Araldi trium Ducum, quos jam præmisi, posui illos ultra unam coppiam Mazeriorum nostrorum, sicut Mazerii nostri essent medii inter hos et illos. Campanæ omnes Civitatis, et inter eundum tubæ indesinenter infinitæ, et omne genus sonantium, populus infinitus processit ut videret, etiam Papa in fenestris superioribus stetit, et vidit, ac postea postea modum meum, et ordinem commendavit, quod omnia quiete, et ordinate fecerim. Rex tandem ductus est a Collegio ad cameras suas, quæ erant inferius ubi solent Vexilliferi Justitiæ commorari, et ibi festiviter dimissus est a Collegio toto, præterquam a quatuor Cardinalibus, videlicet duobus ultimis Presbyteris, et duobus ultimis Diaconis, qui continue manserunt societatem Regi facientes, ac etiam prandentes simul cum eo in eadem mensa. Interea alii Cardinales ascenderunt ad Papam, et illico prandium fecerunt in una Aula, ubi Papa non voluit quicquam comedere; quo facto ego accessi de mandato ad Regem, et inhibui ne veniret ad Consistorium, donec scirem an Papa in eo jam desideret, et sic ascendi, et vestiri feci Papam, et venire in Aulam ad Consistorium. Aula erat plenissima populo tam Bononiensi, et Curiali, quam etiam Gallico, intantum ut sæpe a pluribus dubitatum fuit de ruina, et ruptura ejus. Cardinales præstiterunt reverentiam Papæ solitam, et incepta Advocati propositione, qui fuit Dominus Julius Stephanutius Romanus, ego vocavi Sanseverinum, et Estensem, et duxi eos ad cameras Regis, unde dimisi duos Diaconos juniores ad Papam. Rex veniebat medius inter duos seniores, quem duo Presbyteri præcedebant, et sex Prælati assistentes Papæ sequebantur tantus autem populus utriusque partis aderat, ut vix procedere possemus, et fuit opus quod Rex plures de suis disponeret ad valvas, et repagula, ut custodirent ingressum, quem nos vix attingere poteramus. Unde Rex, ut erat placidus, sæpe risit quod sic detineretur, nec posset ulterius progredi. Tandem, cum quasi per mediam horam detenti fuissemus, ascendimus, et duo. Presbyteri, qui nobiscum erant, præcesserunt ad reverentiam Papæ, et vix illuc adire potuerunt, et firmaverunt sese ante Papam, hinc inde super gradibus summis solii, et non erant tanti aditus, ut vix ire posset Rex, quem primo præcedebat Sanseverinas, deinde ego simul coæqualis cum Rege, quem nunquam dimisi, semper eum per manum ducens, sic enim ipse volebat, nec me me demittere volebat. Itaque ter, cum æquali, ante Papam in medio quadraturæ distantiæ genufleximus, Rex et ego ascendimus ad osculum pedis, et ridens ac jubilans pedem, et manum, et faciem osculatus, et dicens aliqua pauca verba in vulgari Gallico, per quæ demonstrabatur lætissimus, quod videret facie ad faciem Pontificem Vicarium Jesu Christi Domini Nostri, cujus filium, et servitorem præ se ferebat, deditissimumque ad omnia ejus mandata: adversum quem etiam Papa benignissime, et humanissime respondit, omnia hæc in Deum transferens, et Deo omnia attribuens, et in veritate Papa optime locutus est Regi, ut sui moris est semper bene loqui, tunc optime locutus est Regi: post quorum mutuam, licet non multam locutionem Rex, qui a facie ad faciem Pontificis erat, firmavit se in Pontificis dextera, me indicante, et tunc ego vocavi Reverendissimos Dominos Cardinales, ut ad solium venirent si possent, et vix pauci venire potuerunt: quibus ante Pontificem stantibus, Cancellarius Regis veste aurea longa indutus, et primo quidem genuflexus, per modum longæ, et ornatæ orationis obedientiam in forma solita, nomine Regis præsentis, qui primo voluit se detegere, quando præcisè verba obedientiæ recitabantur, sic enim ego eum instruxeram, sed Papa inhibuit ne detegeretur, et sic omnino recooperuit, et finito sermone Rex approbavit cum humiliatione capitis et humerorum, omne quod dictum fuerat per Cancellarium ejus, et Papa elegantissime, et commodissime repondit, commendans publice et multipliciter regiam fidem. Tunc vocavit tres illos Duces, qui venerunt ad osculum pedis, manus, et oris, et Papa eos benigne admisit. Rex interim cum Pontifice confabulabatur de ipsis Principibus, narrans eorum virtutes, et conditiones. Post istos Papa statuit nullos alios admittere ad osculum pedis, ne detineret Regem inanem, sed Rex vocabat hunc, et illum, et Pontifici commendabat; sic usque xv. vel xx. venerunt, quos omnes Papa osculatus est, ut priores illos tres, et tandem Papa surrexit, et vix de solio suo, |