Sayfadaki görseller
PDF
ePub

ad requestum principatus Cathalonie reddiens post gloriosam victoriam Marsiliam aplicuit et sanctissimi domini nostri Benedicti pape devocione devictus, quia perpenderat, quod cardinales cum predicto domino nostro non concordabant, tam pro reverencia ipsi domino nostro impendenda, quam pro concordia inter predictum dominum nostrum et cardinales pro- 5 curanda ad civitatem Avinionensem cum VII galeis aplicuit.1 Et cum alias galeas haberet, propter ipsarum magnitudinem et ponderositatem non potuerunt nisi ad Arelatum ascendere. Et intravit civitatem Avinionensem ultima die marcii anni predicti, que erat dies sabbati, - currente anno illo G pro lictera dominicali, - in qua solempniter receptus fuit. A ianua enim 10 portus Rodani, ubi aplicuit, a destris et a sinistris et in parte superiori vie civitatis expalliate fuerunt. Et prima aprilis, que fuit dominica Rose3 anni predicti, dominus noster dicto illustrissimo principi domino Martino, regi Aragon., rosam tradidit; more solito per civitatem cum rosa in manu equitavit, viis solempniter, ut in primo introitu suo, paratis. Demum die 15 sancto pasche post missarum solempnia in capella maiori palacii omagium. pro regnis Sardinie et Corsice domino nostro et ecclesie Romane prestitit. Et ulterius in factis scismatis procedens, cepit tractare dictus rex de concordia dicti domini nostri et cardinalium. Qui rex cardinales bonis. verbis admonens aliqualiter concordavit et de una alia via quam renun- 25 cionis tractatum et concordatum fuit; que fuit sub silencio detenta, quousque regi Francie et aliis et principibus et intruso esset notificata per certos nuncios sive ambaxiatores dicti regis Aragonum, videlicet dominis. Petro de Queralto ad intrusum et abbatem Sancti Cucufati et Albertum de Çatrilla militem ad regem Francie. Et post hoc dominus noster de 30 consensu cardinalium partem ligni vivifice crucis satis magnam cum multis aliis iocalibus dicto domino Martino regi tradidit, et die sabati, computata XI madii anni predicti, a civitate Avinion., congerio a domino nostro et

* ad regem Francie eingefügt.

1 Über diesen Besuch s. Martène-Durand I. c. VII, 630 ff., 591; die Chronik des Augenzeugen Bertrand Boysset im Archiv a a. O. VII, 349, 1 ff.; V, 422; VI, 261.

Nach Bertrand Boysset wäre König Martin bereits am 29. März morgens in Arles eingetroffen und nachmittags von da auf kleineren Fahrzeugen nach Avignon weiter gefahren. Genaueres in der Darstellung Bd 2, Kap. 3.

Sonntag Laetare, der vierte Fastensonntag,

4 Vgl. C. Cartari, La Rosa d'oro. Rome 1681.

5 Am 22. April, s. Archiv a. a. O. VII, 3, Anm. 2.

Aus

6 Vgl. im Anhang II, n. 2. die Instruktionen für diese Gesandtschaft. denselben ersehen wir, dafs der miles Petrus de Queralt, welcher auch sonst mehrmals für diplomatische Sendungen verwandt wurde, David de Larcario magister portulanus, und Jacobus Denti, legum doctor et iudex regie curie regni Sicilie mit derselben beauftragt waren; die beiden letzteren ohne Zweifel, weil die Gesandtschaft nicht nur nach Rom, sondern auch nach Neapel zu König Ladislaus und dessen Mutter Margarita gehen sollte.

Der von Alpartil erwähnte Abt von S. Cugat und mossen Açbert Çatrilla waren schon einige Monate früher von der Königin Maria während ihrer Regentschaft nach Avignon entsandt worden, s. unten Anhang II, n. I. Über diese Sendung derselben nach Paris s. Archiv a. a. O. VII, 14.

cardinalibus recepto recessit et in Cathalonia per mare in litore [11] plagie Barchinonensis aplicuit et more solito solempniter receptus et

festivatus fuit.

Eodem anno in regno Aragonie in civitate Cesaraugust. fluvius torrens 5 de la Guerba in tantum crevit, quod ianuam comunem civitatis, la Puerta Quemada vulgariter nuncupata, cum multis turribus et maxima parte muri civitatis funditus destruxit et quam plurima dampna in vineis et olivetis dedit. Et eodem anno in tantum eciam crevit alveus Iberi, quod pontem ligneum Cesaraugustanam et, quandam turrim de lapidibus sectis in medio 10 Iberi constructam funditus asportavit et plura loca riparie depopulavit et multa alia mala intulit. Sed licet ecclesia Virginis Marie de la Sagrada, situata in suburbio civitatis Cesaraugust., ianua ecclesie esset patens, verumtamen aqua non intravit, de cuius miraculo Virgini gloriose et eius filio Ihesu benedicto regraciandum est.

15

Anno eciam predicto a civitate Barchinon. usque ad civitatem Avinion. erant maxime mortalitates.8

Eodem eciam anno pro parte christianissimi Martini regis Aragon. et regni et civitatis Valent. Franciscus de Fluviano, civis Valent., ad dominum nostrum venit cum ambaxiata, videlicet ut cum Saraceni Affri a 20 duobus locis sitis in litore maris, videlicet de Turri Alba et de Orpesa,5 locis diocesis Dertusensis, ostiliter invasissent estragesque et cedes miserandas hominum in eisdem locis feeissent, domos et ecclesias incendissent, res mobiles dirupuissent, santuaria profanassent et quod gravissimum est ac quibuslibet fidelibus audientibus visceralibus amaritudinis et doloris ascer25 bitate[m] ingerit, sacratissimum Christi corpus sub diversis ostiis consecratis in ecclesiis ipsorum inventum secum exportasse ipsumque frequenter pollutis cont[r]actasse manibus ac sue supersticionis ostendisse consortibus inortodoxe religionis in fidei christiane querimonium" [?] et derisum ipsius salutiferi sacramenti dedecus ac vilipendium, embaxator predictus ad tantam 30 iniuriarum debitam ulcionem classem armare et ad ipsorum infidelium partes mitere proponebant. Quapropter suplicabatur, quatinus ut Christi fideles ad proficiscendum cum classe predicta contra infideles eosdem et ad elargiendum eciam de bonis suis ad opus et utilitatem classis ipsius

aqtimiu (?).

Er hielt am 27. Mai 1397 seinen Einzug in Barcelona, s. Dietari del antich consell Barceloni. Barcelona 1892, I, 66.

2 Die Huerva, welche durch den südöstlichen Teil der Stadt in den Ebro einströmt.

3 Auch diese Angabe wird von Boysset (1. c. p. 352) vollauf bestätigt. Sehr bezeichnend für den lebendigen Glauben jener Zeit ist diese ganze Aktion, zu der sich König und Volk vereinen, um die geraubten hl. Hostien wiederzuerlangen; über sie s. im Anhang II, n. 5.

5 Torreblanca und Oropesa am Meeresufer zwischen Tortosa und Castellon de la Plana.

[11] per amplius moverentur, verbum crucis in regnis et terris ipsius regis contra dictos infideles publice predicari et crucem ipsam eam petentibus et sumere volentibus dari mandare cum privilegiis, sentenciis et indulgenciis cruce signatis dari solitis, auctoritate apostolica dignaretur; et tandem cum maximis difficultatibus predictus ambaxator obtinuit ad III annos, 5 videlicet kalendis marcii, pontificatus domini nostri B[enedicti] pape XIII predicti quarto; quarum litterarum tenores, concessiones causa brevitatis hic inseri obmictuntur.1

Anno eciam predicto de mense agusti universitas Parisiensis misit certos procuratores ad curiam Avinion. ad affigendam in valvis palacii 10 cartam quandam continentem, qualiter appellabat a domino nostro ad futurum indubitatum pontificem a graviminibus illatis et cominatis et inferendis per ipsum dominum nostrum vel suos officiales universitati vel singulis de universitate Parisiensi. Et quia scriptum est: Quia male agit, odit lucem, quadam die dicti mensis et anni predictam appellacionem ianuis 15 sive valvis palacii noctis quieto tempore afixerunt, et procurator Parisiensis predictus de continenti fugit. Sed in Villanova, Vivariensis diocesis, captus fuit et Avinionem minime permissus fuit deportari. Tamen notarius et testes, qui remanserant in civitate, capti fuerunt et in castro Pontis Sorgie detenti, a quo eciam recesserunt et carceres fregerunt. Et post 20 hoc dominus noster declaravit in concistorio publico de consensu cardinalium, a papa non posse appellari. Sed predictis non obstantibus, quia bucellam intintam Iude deglutiverant, quod conceperant, execucioni demandarunt, ut in sequentibus patefiet.

[ocr errors]

Anno eciam supra proximo dominus noster predictus in quatuor 25 temporibus in Sancti Mathei vigilia 5 computata, videlicet anni a nativitate

Dieser Abschnitt: Anno eciam bis Z. 24 sequentibus patefiet angefügt.

1 S. dieses Schreiben im Anhang II, n. 5.

2 Bulaeus, Historia univ. Paris. IV, 803-820, 821-827 teilt zwei Appellationen der Pariser Universität mit, von denen er die erste vom Jahre 1396, das zweite Begleitschreiben dagegen vom 10. Juli 1396 datiert. Ferner bietet er (1. c. 820) eine Antwort Peters mit dem Datum des 30. Mai 1396. Die zweite Appellation konnte also im August am avignonesischen Palast angeschlagen werden, jedoch im Jahre 1396, nicht 1397, wie Alpartil hier will. Dafs es sich hier um die Anschlagung der ersten handelt und dafs diese am 8. Februar 1396 und wenigstens auch am Stadtthor von Villeneuve am Ende der Rhonebrücke erfolgte, ersehen wir aus der zeitgenössischen Chronik Bertrand Boyssets, s. Archiv a. a. O. VII, 346.

Villeneuve-de-Berg, nördlich von Villeneuves-les-Avignon bei Avignon, das nur durch die Rhone getrennt, auch bereits auf französischem Gebiet.

Sorgues eine Stunde Wegs von Avignon, ehemals Sommeraufenthalt der Päpste, s. Faucon in den Mélanges d'histoire et d'archéologie, IV (1884), 81 ff. u. E. Müntz, Le palais pontifical de Sorgues in den Mémoires de la Société nationale des Antiquaires de France XLV (1885).

Der Quatembermittwoch war im Jahre 1397 der 19. September, die Vigil des hl. Matthäus der 20.; doch setzt der offizielle Liber solutionum (im Vatikanischen Archiv, Collectoriae n. 305) die Kreierung auf den 22., einen Samstag, den Tag nach dem Feste des hl. Matthäus, an. Es heifst daselbst Bl. 109: 'Eodem anno [1397] et die sabbati IIIIor temporum, die XXII mensis septembris sanctissimus dominus noster dominus Benedictus papa XIII nominavit et promovit in concistorio in sancte romane ecclesie

MCCCXCVII] creavit III cardinales, videlicet dominos Ferdinandum Petri de Calivello, anticum doctorem in decretis Bononiensem, nacione Aragonigenam, de civitate Tirasonensi oriundum, tunc episcopum predicte civitatis et cubicularium principalem et referendarium predicti domini 5 nostri, et Petrum Serra, decretorum doctorem, episcopum tunc Cathaniensem, in presbiteros, et Gaufridum de Boil, licenciatum in decretis, nacione Valentinos, in diaconum cardinalem.

3

Sexta novembris anni predicti dominus noster Benedictus papa memoratus, cum mortalitates essent in civitate Avinion., non ut fugeret 10 adversum tempus mortalitatum, ut in consistorio publico proposuit, sed pro utilitate unionis ecclesie et ad providendum negociis, pro quibus supplicabat rex Francie, cum cardinalibus, pro duplo maiori parte, propter mortalitates, ut asserebant, absentibus, a civitate Avinion., quod tamen rei eventus, ut infra patebit, contrarium comprobabit, causa habendi delibe15 racionem cum ipsis super predictis negociis, accessit ad Pontem Sorgie.5

Anno eciam predicto in quatuor temporibus Sancte Lucie dominus noster predictus creavit tres cardinales, quos die iovis XX decembris in Ponte Sorgie publicavit, videlicet dominos Berengarium de Angluria,8 licenciatum in decretis, episcopum Gerundensem, nacione Cathalanum, in 20 presbiterum, et Ludovicum de Bar, filium ducis Barensis, consanguineum

[ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

cardinales tres, duos scilicet presentes et unum absentem, videlicet reverendum dominum Ferdinandum episcopum. . . [eine Lücke] presbiterum cardinalem et [quendam cancellarium regis insule Sicilie et loffredum procuratorem regis Aragonie in curia]'. — Dies von derselben Hand am Rand; vgl. Archiv a. a. O. VI, 262.

1 S. oben S. 7, Anm. 2.

Eine der Hauptstützen der aragonesischen Herrschaft in Sicilien, s. Anhang II, n. 3. Joffre de Boil, aus einer angesehenen Familie, deren Namen uns in Zuritas Annalen häufig begegnet.

4 S. oben S. 28.

5 S. oben S. 2, Anm. 2.

6 Den 19. Dezember, Quatembermittwoch.

Im Vatikanischen Archiv, Obligationes n. 49 (ob. 305), f. 114 am Rand: 'Creatio trium dominorum cardinalium in Pontesorgie'; im lückenhaften Text: 'Eodem anno [1397] die veneris IIIIor temporum, XXI decembris dominus noster Benedictus papa XIII nominavit et creavit in sancte Romane ecclesie cardinales, videlicet dominum ... [eine Lücke] episcopum Gerundensem, presbiterum, dominum . . . de Barro electum Lingonensem et Bonifatium de Anmanatis germanum domini cardinalis Neapolitani condam, dyaconos cardinales; quorum primus habuit titulum . . ., secundus. . ., tertius Sancti Adriani [zuerst sancti Eustachii] dyaconus cardinalis, et recessit incontinenti a curia dominus cardinalis de Baro'; vgl. Archiv a. a. O. VI, 462.

8 Berengarius de Anglesola, Bischof von Huesca 1383-84, Bischof von Gerona 1384 bis zu seiner Erhebung zur Kardinalswürde, dann Administrator bis zu seinem Tode 1408.

Ludwig de Bar, Bischof von Poitiers (?), von Langres 1395 bis zu seiner Erhebung, dann Administrator bis 1413.

germanum ex parte matris regis Francie, et Bonifacium de Amanatis,1 prothonotarium domini nostri, legum eximium prophesorem, natum Avinione sed de civitate Pisthorio in Tuscia originem ducens, in diaconos cardinales.

F. 12. Et cum conspirare, iam diu erat, incepissent cardinales ab- 5 sentes contra dominum nostrum B[enedictum papam XIII, anno predicto, licet posciorem causam absencie mortalitates Avinione vigentes allegassent, potissima tamen fuit causa a predicto domino nostro vel eius obediencia se subtrahere, ex quo vie renunciacionis nolebat iuxta eorum vota da[m]pnata consentire et eorum pravis suplicacionibus et ambiciosis peticionibus 10 beneficiorum et aliorum nolebat condescendere; et idcirco cardinales predicti, dubitantes, ne in Marsiliam vel Cathaloniam dominus noster recederet, per medios vicarium et sindicos civitatis Avinion. suplicarunt sue sanctitati, ut Avinionem reverti dignaretur, alias civitas propter suam absenciam depopularetur, super quo pluries fuit infestatus. Sed licet dominus 15 noster predictus per multos de predictis cercioratus esset, potissime per reges Martinum Aragonum et Karolum Navarre, qui tunc temporis erat Parisius, per certum enbaxatorem predicta de causa ad eum specialiter missum, cognominatum Didacus de Vaquedano, magister uxerius regis Navarre predicti, videlicet ut Marsiliam vel ad alium locum sibi et suis 20 gentibus tutum se transferet; consilio tamen predictorum noluit obtemperare, licet de gentibus armorum mitendis contra ipsum per cardinales ageretur, et super hiis fama crebra laboraret.

2

Ut michi videtur in hoc error non impingendus domino nostro pape. Quia, ut dicit Ovidius epistolarum: Si fuerit errandum, causas habet 25 error honestas, Adde fidem nullam per te pingendus eris. Et Clemens papa 4 in quadam epistola ad propositum sic ayt:

Maris mirabilia fluctibus elatis

nec vertigo concutit orbem tempestatis ;

sed nisi deficiat fides in prelatis,

collo Christo principes subdent vi vel gratis.

⚫ dapnata angefügt.

"predictus per multos bis Z. 20 Navarre predicti angefügt.

• Dieser Abschnitt Ut mihi videtur bis S. 32, Z. 13 aliqua precesserunt angefügt.

1 Vgl. über ihn und seinen Bruder Kardinal Thomas de Amanatis Baluze, Vitae pap. Avenion. I, 1339. Ausserdem ist die Rolle zu beachten, welche Bonifaz bei den Verhandlungen mit den drei königlichen Gesandtschaften 1397 spielte, der er seine Erhebung verdankt haben soll; s. Martène-Durand, Amplissima collectio VII, 557 und Archiv a. a. O. VI, 263.

Die beiden letzten Kardinals ernennungen waren ohne Beratung des hl. Kollegs,

ja gegen dessen Willen erfolgt; s. Archiv a, a. O. VI, 262.

? In den Registerbänden Martins fand ich hievon keine Spur.

S. Moret, Anales del Reino de Navarra 1. 31, c. 4, § 1; ed. cit. VI, 164.

7. Heroid. 109.

« ÖncekiDevam »