Sayfadaki görseller
PDF
ePub

apparenter dicens, se credere vos esse verum papam et remansurum', tamen quod erat paratus predictas conclusiones collacionis causa deffendere. Hec omnia dixit presente magistro suo, et non solum tacente, sed eciam approbante in aliquibus directe et indirecte.

Circa que omnia qualem pacienciam opportuit me habere, potest vestra *5 sanctitas cogitare. Socii vero mei gallici non poterant pacienter audire. Episcopus Basatensis dixit conclusiones esse hereticas et insanas. Dominus Iunianus dixit, quod non venerat ad disputandum: utrum vos essetis papa, et quod de hoc hic [n]unquam responderet sine vestro mandato speciali, quia abhominabile erat hoc hic audire. Sed paratus erat respondere omnibus 10 conclusionibus in contrarium factis circa viam per vos oblatam pro unione ecclesie, et ad reprobandum viam cessionis. Et licet ego sim magis impaciens, [228] quam aliquis eorum et debebam esse plus in hoc casu, tamen consideravi, quod secundum materiam preiacentem et disposicionem negociorum non expediebat rumpere de presenti cum archiepiscopo, de cuius 15 reductione aliqui zelantes servicium vestrum, specialiter episcopus Segu[n]tinensis, dederat michi spem, certa prattica cum eo servata. Et quia in ista materia prefatus archiepiscopus videtur potencior omnibus, deliberavi habere pacienciam, non sine magno tormento. Et dixi sociis meis, quod tacerent et solum me permitterent loqui in materia. Et tunc facto silencio dixi 20 hec verba archiepiscopo: 'Domine, ista sunt maledicta et, si in publico dicta fuissent, vix recessimus sine scandalo. Nec vos talia deberetis tollerare nec audire. Verum tamen, si vera sunt ea, que iste dixit, vos fecistis totum istud malum in hoc regno, qui fuistis principalis promotor in declaracione regis Iohannis.' Ipse vero replicavit, quod multa de istis dubiis 25 fuerant ibi tacta, et transivit sic sico pede. Ego vero, quia hora erat iam tarda post meridiem, dissimulando dixi sibi, quod mandaret nobis dari in scriptis illa, que dicta fuerant per dictos doctores, et quod in crastinum responderemus, non tamen super iure papatus vestri, quod erat hic iam determinatum. Verumtamen cardinalis et alii dixerunt prelati, istum non 30 esse bonum modum de hiis que dicta fuerant. Et vere, pater sancte, voluit Deus michi inspirare de non audiendo in publico. Nam si fuisset. factum, scandalum irreparabile fuisset inde ortum, et forte materia tota destructa. Fuit michi responsum, quod darentur michi illo sero.

Item, pater sancte, post predicta reccessimus quilibet ad hospicium 35 nostrum, ad previdendum de agendis. Ego vero post prandium fui locutus super ista materia cum Roderico Luppi de Davalos, qui missus super hoc venit eadem die ad hospicium meum; narravi sibi gesta, dando sibi intelligi modos scandalosos archiepiscopi, per quos rex et regnum vituperabantur; et quod ego volebam scire, si ista erat intentio regis, quod possem 40

Hs. predictas collaciones et conclusiones causa defendere. b Hs. destracta.

1 Ioannes Serrani 1389-1402.

2 Kardinal de Frias, s. unten S. 525.

deliberare, quomodo habebam procedere in hac causa. Prefatus vero Rodericus, qui est bene prudens et bone condicionis et fuit deceptus in hac materia per archiepiscopum, qui est deus suus et econtra, doluit valde et reprobavit modum archiepiscopi in hac materia, offerens se facturum 5 pro servicio vestro quidquid posset; narrans michi multa circa preterita, que ad sua[m] et aliorum excusacionem tendere videbantur, que esset longum scribere, et conclusit, quod nullo modo rex de cetero pateretur, quod talis [229] modus in hac materia servaretur, nec de similibus dictis fieret mencio. Et ivit statim ad archiepiscopum ad increpandum eum et c., qui, 10 antequam dictus Rodericus Luppi loqueretur secum, significavit michi per collectorem, quod fuerat valde reprehensus per aliquos, quia expullerat litteratos et alios, qui convenerant ad audiendum et c., dicentes quod audiverant partem nostram et non potuerant audire partem aliam nec super hoc informari; ideo quod rogabat me, quod responsio fieret in publico 15 ad ea, que dicta fuerant per suos doctores. Ego vero dixi collectori, quod diceret sibi, quod ego met responderem sibi in propria persona. Et statim in crastinum, que fuit dies martis, ego et socii mei ivimus ad ecclesiam, ubi in capitulo erant iam cardinalis, archiepiscopus et alii prelati et aliqui alii de consilio, intendentes circa negocia regis. Tunc Rodericus Luppi 20 videns me recepit archiepiscopum et me per manus et segregavit nos ad partem, et sedimus simul per magnam pausam, colloquendo de materia, in qua locucione ego primus locutus sum et dixi sibi multa pacifice et amicabiliter et admirando reprehendens de hiis, que actenus facta fuerant et modis hic servatis et de conclusionibus per suos doctores positis, spe25 cialiter de indifferencia, que hic, prout fama fuerat, procurabatur, que omnia sibi imponebantur, ex quibus non unio ecclesie, sed destructio sequeretur et magna infamia et particulariter huius regni. Conclusi sibi adulatorie aliqua ad personam, que libenter audit, dando sibi intelligi, quod per eum poterant preterita reparari, secundum quod vos esse confidebatis 30 de eo. Nichilominus tetigi sibi aliqua pungitiva et periculosa.

Ipse vero regracians michi de dictis sibi, locutus est mecum multa pacifice. Inter que premisit duo, que non credo vera, primo coniurando se, quod quidquid faciebat in ista materia, faciebat bona intencione pro unione ecclesie, quam videbat proditam ex prolixo scismate quod videbat perpetuari. 53 Secundo, quod ipse non desiderabat alium videre papam preter quam vos in sede Petri. Et si ipse contrarium desiderabat, quod utinam moreretur sine archiepiscopatu. Et ad probandum intentionem suam dixit, se per duos notarios obtulisse se renunciaturum ecclesie Tolletane casu, quo vos et adversarius renunciaretis. Ulterius in hac collocucione dixit michi 40 conclusiones sequentes. Primo, quod ipse bene sciebat, quod via renunciacionis non erat petenda a vero et indubitato [229] papa, sed erat

a Hs. impurgebantur.

intrusus vi armorum expellendus; sed quod in hoc casu, licet crederet vos esse verum papam, tamen dubitabat in aliquibus, non obstante declaracione regis Iohannis, in qua interfuerat, in qua dixit eciam tunc multa dubia intervenisse, et quod illa declaracio non fuit facta ex deposicione testium receptorum per deputatos per regem in Metina, sed ex informa- 5 cionibus seu deposicionibus quorundam testium Romanorum, quas portaverant frater Ferdinandus et Rodericus Bernardi, que alias non faciebant magnam fidem. Dixit insuper michi prefatus archiepiscopus, quod ipse consensiit in dicta declaracione principaliter propter dicta cardinalium antiquorum, qui omnes erant pro parte domini Clementis, sperans insuper, 10 quod per declaracionem regis finis scismati imponeretur paulative. Nunc vero tempore vestro inceperat titubare et dubitare in materia ex eo, quia cardinales illi nunc superstites, qui interfuerant in electione domini Clementis, in vestra elegerunt viam cessionis ad sedacionem scismatis. Ex quibus esse presumitur, quod ipsi cardinales dubitant de iure vestro et 15 predecessoris vestri; quia alias via cessionis non erat per eos eligenda nec adprobanda. Adiecit insuper, quod, licet actenus in canone misse nomen vestrum exprimerent, scilicet 'pro papa nostro Benedicto', a tempore tamen, quo cepit istud scrupulum, nullum nomen exprimebat, sed in genere dicebat: pro illo, qui est verus papa'. Conclusit, quod utinam sanctitas 20 vestra viam cessionis obtulisset, quia per hunc modum vos remaneretis papa, et alius expelleretur.

Ad que omnia ego replicavi melius quo potui. Ad primum de deposicione testium etc. quod ego nesciebam vigore quarum deposicionum fuerat facta declaracio, sed credebam et sciebam notoriam impressionem 25 in electione B[artholomei]. Ad illud quod dicebat de reelectione, non erat, sicut ponebatur. Et posito quod esset ita, fuerat totum durante impressione; et mirabar de eo valde, quod sequebatur casum illum datum per adversarium, et non illum cardinalium,1 quod fuit disputatum in Metina. Ipse autem asserebat, esse cardinalium, quod sibi negavi, sicuti est ne- 30 gandum. Ad aliud de opinione cardinalium respondi, quod mirabar de eo, unde talem consequenciam faciebat, quod propter hoc cardinales elegissent viam cessionis et dubitarent de iure vestro, tamen quod super hoc interrogarentur omnes cardinales; et quod, qui peior esset in hac materia, tale quid non diceret aut responderet. Ad illud vero, quod dicebat de 35 canone misse, respondi quod faciebat pessime et contra conscienciam. Replicavit, quod nobis non nocebat. Ad illud vero, quod dicebat de oblacione renunciacionis, respondi: ad quid proderat, si non sequeretur unio, altero [230] contradicente. Replicavit, quod omnes ivissent ad expellendum intrusum vi armorum. Replicavi, quod ita erat fiendum, sed 40

Hs. intrusus vacat vi armorum. 1 S. oben S. 516.

[blocks in formation]

non videbam regem nec alios principes ad hoc dispositos. Tamen concludendo dixi sibi, quod ex quo dicebat, quod faciebat ea, que faciebat, pro unione ecclesie, qualiter prosequebatur viam cessionis per utramque partem denegatam, quia irracionalis et violenta nec erat iam circa hoc 5 remedium. Ad istud replicavit, quod faciebatis male in denegando. Respondi quod ymo bene. Nam si permisissent vos libere prosequi viam, quam iam a principio obtulistis, iam esset ecclesia unita; et quod si ipse passus fuisset, que vos passus fuistis, ipse non diceret ea, que dicebat, quorum aliqua declaravi. Ulterius adieci: 'Quid habetis ulterius facere. ex 10 quo denegatur et in perpetuum nunquam concedetur? Et vultis dicere, quod facietis violenciam per subtractionem obediencie et c.; quero a vobis, utrum subtracta obediencia sit unio sequta, quia propter hoc non faceretis. vos plus neque minus, ymo essetis rigorosior; et quod procederetis, secundum quod bonus papa debet procedere; et quod bene sibi caverent 15 talia attemptantes, ymo tunc esset ecclesia totaliter tribulata et unio impedita. Ad ista respondit, quod posito quod per substractionem obediencie non sequeretur unio, sufficeret eis fecisse istud, quod iura mandant. Replicavi, ubi reperiebat talia iura quod pape esset obediencia substraenda. Retulit se ad dicta per suum doctorem. Tandem concludendo dixi sibi, 20 quod per istos modos nollet impedire ecclesiam et destruere eam, et saltem computaretur sibi et fame sue. Et quod faceret melius et ipsi, quod dimitterent omnia ista, ex quo videbant, locum non habere; et acceptarent viam vestram et dimitterent totum onus in libertate vestra et consciencia vestra et iuvarent vos, in quibus possent, sicut tenebantur; et tunc ipsi 25 viderent sanctam intencionem vestram, et sperabam, quod per istum modum unio breviter sequeretur. Replicavit michi, quod istud non poterant.

9. Die Gefangennahme von drei Kardinälen Peters durch
Geoffroy Boucicaut am 24. Oktober 1398.

Sehr bezeichnend für die Schärfe, mit welcher zu Anfang der ersten · Belagerung des päpstlichen Palastes von Avignon gekämpft wurde, und sehr geeignet für die Charakteristik des von den abtrünnigen Kardinälen und den Städtern bestellten Befehlshabers ist die ehrlose Gefangennahme und brutale Behandlung dreier Kardinäle, welche treu an der Seite Peters ausharrten. Ich habe schon früher1 die Tat als einen Akt vulgären Raubrittertums bezeichnet. Es war Boucicaut nur um ein reiches Lösegeld zu tun.

Wie berechtigt diese Auffassung ist, zeigt unter anderem auch das hier folgende Aktenstück. Durch dasselbe suchen die abtrünnigen Kardinäle sofort nach dem empörenden Vorkommnis möglichst weit von dem von ihnen bestellten

[blocks in formation]

Befehlshaber abzurücken. Es war also ihr Verhältnis zu Boucicaut in der Tat ein derartiges, dafs sie voraussetzen mussten, die öffentliche Meinung werde ohne weiteres ihr Mitwissen und Mitwollen annehmen. Anderseits zeigt das Aktenstück auch, dafs Boucicaut den Kardinälen gegenüber eine gewisse Unabhängigkeit besafs. Er gab auf ihre Forderung hin seine Gefangenen nicht frei. Vom Pariser Hof zum Schutze der abtrünnigen Kardinäle entsandt,' trat er zunächst in ihren Dienst. Nachdem er bald auch die Stadt durch mannigfache Belästigung zum Abfall gebracht hatte, trat er auch in den Dienst der Stadt. Demgemäss pflanzte er auf den eroberten Brückenturm seine eigene Fahne, die der Kardinäle und die der Stadt oder wenigstens die beiden letzteren auf. Bei dieser Vielheit an Auftraggebern musste es für Boucicaut ein leichtes sein, sich zum Nutzen seiner Börse ein gutes Mass Freiheit zu wahren.

Übrigens trug ohne Zweifel dieser böse Streich nicht wenig dazu bei, dafs Boucicaut durch die Kardinäle und die Bürger bereits vor dem 23. November seines Postens enthoben wurde.

6

Was den Vorfall' selbst angeht, so hätte nach Alpartil an dem für die drei Kardinäle so verhängnisvollen 24. Oktober denselben nicht Boucicaut selbst, sondern einer seiner Hauptleute, Guichard de Jaille, das nötige sichere Geleit gegeben und hätte Boucicaut diesen Umstand ausgenützt. Anders lautet der Bericht einer zeitgenössischen Denkschrift. 10 Nach ihr hätte Boucicaut aus seinem Palast einige Pfeile auf seine eigenen Leute abschiefsen, die Verwundeten vorführen lassen und beteuert, dieselben seien vom päpstlichen Palast aus gegen das getroffene Abkommen verräterischerweise verwundet worden, und deshalb habe er die drei Kardinäle gefangen genommen.

Noch am selben Abend sandte er die Kardinäle von Pamplona und Amanati als Unterhändler zu Peter in den päpstlichen Palast, während er den Kardinal Boil als Geisel bei sich behielt.11 Es handelte sich wohl um eine Unsumme, die als Lösegeld bezahlt werden sollte, oder um eine andere majslose Forderung. Als die beiden Kardinäle die Ablehnung meldeten, sandte sie Boucicaut erbost noch am selben Tage,12 im Dunkel des frühen Herbstabends, in einem elenden Kahne durch die Rhone nach Boulbon, etwas oberhalb Tarascon.13 Dem Kardinal Boil gelang es, sich nach kurzer Zeit

1 Archiv V, 475; VII, 67, 71.

6

3 Archiv VII, 180 und oben S. 68.

5 Archiv VII, 69.

2 Archiv V, 425 f., 428.

S. oben S. 48 und Archiv V, 427.

S. oben S. 69, 70, wo am 23. November bereits Balayson als Stellvertreter Georgs de Marle auftritt.

7 Vgl. über denselben oben S. 55, Archiv V, 428; VII, 70; Chronographia regum Francorum ed. H. Moranvillé III, 157 und Valois 1. c. III, 200.

8 S. oben S. 55.

9 S. dessen vollen Namen oben S. 38.

10 Archiv VII, 70; vgl. Chronographia regum Francorum III, 157 f.

11 S. oben S. 55.

12 Dies erfahren wir nun erst hier unten S. 523, Z. 40.

13 Alparti (oben S. 56) läfst irrtümlicherweise alle drei Kardinäle nach Boulbon

schicken; s. hingegen Archiv V, 428, Anm. 7, 429.

« ÖncekiDevam »