divers. tit. 3. part. 1. cap. 4. nu. 1. 2. & seqq. D. 1 sita, ubi universalis communio lege stabilita est, ut Someren de jure novercarum cap. 1. nu. 2. Chop- latius dicetur tit. de ritu nuptiarum. pinus ad leges Andium libr. 3. cap. 2. tit. 3. num. 20. Non tamen ha tacitæ & præsumptæ patio9. Lovet en ses arrestes lit. D num. 17. vers., les nes se extendunt ad bona sita in illis locis, ubi beritiers. Atque adeo, (ut exemplo res innotescat) prohibitorium statutum est; cum nec expressa pafrustra fuerit Hollandus, si immobilia Trajecti sita &tione talis statuti vis tolli possit, ut ante dictum. uxori leget: frustra, si de rebus suis immobilibus Nec etiam locum inventuræ sunt, neque quisquam illic sitis, ubi reprobata in universum testamenti aliter præsumendus est sese conformare voluisse in factio, supremam ordinaverit voluntatem. Qua pic- contrahendo statutis sui domicilii, quam cum ipsum. nius suis erunt tractanda locis. Quod si nullam domicilii statutum liberam civibus potestatem inprohibitionem statuta complectantur, sed simpliciter dulget recedendi paciscendo ab iis, quæ statuto caudisponant quod videretur esse e re privatorum, non ta sunt; atque adeo sese iis non conformandi si ita dubium, quin ab hisce vel per renunciationes, vel visum esset. Sed ubi iex domicilii civibus non par per pacta ac dispositiones recedi possit. Successio- mittit a sua resilire dispositione, sed ligat & obnem scilicet ab intestato si statuta definiant, nihil stringit invitos, ut stent iis, que lege definita, uti impedit, quo minus quisque, cui testamenti conden-id in prohibitoriis obtinere statutis supra est monidi jus statutis datum, a præscripto succedendi ordi- tum, absurdum esset ab actu illo sepe invito, & ne recedat, aliumque sua constituat voluntate, sive invitis imposito, peti quandam præsumptionem taciremotiores, sive prorsus extraneos ad suam vocando ta pactionis, que esset conformis statuto domicilii, hereditatem. Communionem inter conjuges univer- & se extenderet ad bona sita in locis illis, ubi lesalem per nuptias introduci, variarum regionum sta-gibus contraria inveniuntur disposita, sed pactionem tuta ferunt, sed ab ea vel in totum, vel ex parte in contrarium admittentia; neque enim dici potrecedi per pacta dotalia, nulli vetitum: uti vice est, eum voluisse quantum ad res alibi sitas probaversa, ubi solam acquæstuum communionem intro-re sui domicilii leges, de quo dubium, an non ipsaduxerunt, nulla ulteriore proihibitione subjuncta, li- rum quoque rerum in loco domicilii statuto resiliisberum cuique erit, dotalibus instrumentis ultra quæ-set, si modo id per ipsum licuisset statutum, Menostus ad omnia bona communionem extendere. Non chius de presumpt. libr. 4. præs. 202. num. 21. Quo ergo Frisones peccaverint, si pacto antenuptiali u- inter alia fundamento nititur, quod nuptiis secunniversalem inducant communionem circa res quas- dis simpliciter sine dotali pacto contractis per Ulvis, & ipsas in Frisia sitas quamvis Frisonum leges trajectinos in solo Ultrajectino, propter probatam solam per nuptias sanciverint particularem. Nec dispositionem 1. bac edictali 6. C. de secundis nupt. vicissim Hollandi, si particulari acquastuum com- statutariam communionem respuente, tamen quanmunione contenti, statuto Hollandico renuncient tum ad immobilia in Hollandia sita, & ad conjuuniversalem stabilienti. gem binubum Ultrajectinum pertinentia, non debeat censeri communio exclusa. De quo pluribus in nuptiarum secundarum materia 19. Sed ut hæc quisque potest expressa voluntate, ita &, quominus à talium statutorum dispositione per tacitam præsumtamque voluntatem recedat, ni- 21. Similiter nec tacitam hujusmodi præsumptiohil vetat. Cumque quilibet novisse præsumatur, aut nem voluntatis, statuto domicilii conformandæ, sasaltem scire facile possit domicilii sui jura, non tis recte conceperis, ubi nihil omnino gestum, actum, item leges omnium regionum, per quas forte locu-aut contractum est a rerum alibi sitarum domino, pletioris alicujus dispersa inveniuntur immobilia; sed is in universum ab omni abstinuit dispositione, consequens est, ut & præsumamus, unumquemque quam ei rerum sitarum permittebant leges. Qua racontrahentem circa res suas in dubio voluisse id a- tione evenit, ut, quotquot intestati moriuntur, pro gere, id inducere, ac constituere, quod dictat nota vario rerum immobilium situ alios atque alios soripsi domicilii lex; eo quod si aliud voluisset in con- tiantur hæredes, quasi tot hæreditatibus dividendis trahendo, potuisset aliud nominatim pacisci. Unde quot locis variis, diverso jure succedendi utentibus, vulgatum illud profluit, quod quisque in dubio cen- defuncti prædia inveniuntur constituta. Pacta scili seatur se conformare voluisse in contrahendo & ad- cet tacita tum jure Romano nota, tum gentium usiaptasse sui domicilii statutis: quod & nititur jure bus haud infrequentia, facile concipi possunt, ac ex Romano; quo obtinuit, in dubio videri contractum probabilibus circumstantiis præsumi. "At tacitæ disecundum morem & jus regionis, in qua contractum spositiones testamentaria, uti a jure Romano, sic & est, arg. 1. semper 34. ff. de reg. juris l. quod si moribus hodiernis prorsus aliena; ut proinde dici nolit 51. 1. quia assidua 20. ff. de adil. edict. Mx- nequeat, intestatum morientem tacite vocasse cognavius de arresiis cap. 12. n. 6. 9. 10. 11. Deckherus tos ad successionem ordine per domicilii legem dilibr. 1. dissert. 11. num. 20. 21. Jul. Clarus . te-tato. Quamvis enim Paulus in l. conficiuntur 8. §. stamen um quæst. 76. n. 12. Paulus Voet de natu-sed ideo 1. ff. de jure codicill. dicat, patremfamilias ra mobil. & immobil. cap. 18. n. ult. in fine, eo- intestatum morientem credi bis (hæredibus ab inteque fundamento nititur, quod bonorum communio, stato) sponte sua relinquere legitimam bæreditatem s que in loco domicilii contrahentium nuptias ex sta- non tamen ideo tacitum est testamentum, nec hatuto viget, ad omnia bona sese porriget, etiam in reditas testamento, sed lege delata ; ideo & legitima iis sita locis, ubi statutaria bonorum omnium com- a Paulo ibidem dicta, etiam tunc, cum non plane munio ignota est; quodque vice versa ea non obti solemnitate delata est; quamvis naturaliter constat net, ubi matrimonium ineuntes domicilium fovent de morientis voluntate, 1. bac consultissima 21. §. in loco, ex cujus statuto sola acquestuum commu-si quis autem 3. de testamentis. Ne dicam, absurBio recepta est, licet conjuges bona possideant illic de quandam concipi tacitæ voluntatis determinatio 4. Homines ve! liberi, vel servi sunt, de quibus plus ra remissive; & quousque servitus nostris moribus in usu sit: quid item nunc sint bomines proprii. Homines liberi apud Romanos erant vel senatorii, vel equestris, vel plebeii Ordinis. Alii optimates, alii populares . Hodie alii nobiles, alii ignobiles; quod ex patris, non matris conditione astimandum regulariter. Novæ nobilitatis peregrina bominibus non competunt privilegia nobi lium. Sunt denique vel jam nati, vel adbuc in utero; quando bi pro jam natis habeantur, quan do non. STa nem, statutis domicilil conformem, circa delationem 13. successionis intestatæ ; cum & eorum noverimus deferri ab intestato hæreditates, qui per ætatem, animive vitium nullam possunt facere voluntatis manifestationem: cujus tamen contrarium semper in contrahentibus reperiri, res ipsa loquitur; in quantum nemo tacite creditur pactus esse, aut ex tacito pacto obligatur, nisi qui ejus conditionis est, ut expressam quoque potuisset conventionem inire. Uti id ex pactorum tacitorum exemplis, in tit. de pactis recensendis, manifestum est. Nec est, quod regeratur, quasi contractus esse tacitas conventiones ex 5. aliquo orientes facto vel gestione ; ex quibus & furiosos & alios similes, expresse contrahere non valentes, sine curatoris aut tutoris consensu obligari constat, l. furiosus 46. ff. de oblig. & act. Etenim | 1. Tatus, seu conditio personarum varius est præsumpta magis, quam tacita in quasi contractibus atque inde varia hominum divisiones. Nam,; conventio est, ut alibi latius dicetur; atque insuper ut sileam, alios esse imperantes, alios parentes; ainter pacta tacita, & quasi contractus illos, ex qui-lios ætate majores, minores alios, que suis locis bus furiosi similesque sine curatore obligari possunt, usum invenient; notabilis quantum ad varios in illud interest, qucd pacta tacita factum requirunt il- jure effectus distinctio est in masculos & fœminas, lius, qui inde obligatur, aut obligationem sibi qua- hermaphrodito ei sexui annumerando, qui in eo præsitam remittit, sic ut facto suo consensum declaret. valet, 1. quæritur 10. ff. b. t. I. repetundarum 15. At in quasi contractibus intervenit factum aut ge- ff. de testibus, 1. sed est quæsitum 6. §. ult. ff. de stio ejus, qui tali facto non tam ipse obligari vult, liberis & posíbum. Quamvis enim plerumque, & in quam potius alium sibi obligatum reddere primario longe maximis juris nostri partibus eodem utantur intendit, aut intendisse fingitur, gerendo negotia, jure masculi & fœminæ, sic ut de maribus disposiindebitum solvendo. Unde & ex uno quasi contra-ta, & in sexum concepta masculinum, ad fœminas tu, ubi obligatio nascitur ex facto proprio ejus, qui quoque producenda sint, si non aliud inveniatur leobligandus erat, puta, ex aditione hereditatis, oblige dispositum, I. I. pronunciatio 195. f.de ver gatio non nascitur ex solo impuberis, furiosi, author. signif. I. ait prætor 3. pr. & S. 1. ff. de negot. prodigi facto, sed tutoris aut curatoris auctoritate gestis, l. quod & lex 3. S. bac verba 1. ff. de boopus est, §. 1. Instit. de auctor. tut. 1. si infanti 18. pr. & S. seqq. C. de jure deliberandi. Quæ omnia a me adducta ad id proficiunt, ut evincatur, ubi nullum factum est, ibi nec tacitam pactionem esse, & ex rationis similitudine nec tacitur testamentum: cum æque in testamentis ac conventionibus necessaria sit voluntatis declaratio, vel verbis literisve significanda, vel rebus ipsis & factis. Quo utroque deficiente consensus interponendi modo, consequens est, ut inepte vel pactio tacita quæratur, vel concipiatur tacitum testamentum. mine libero exhib. I. si quis ita 16. in pr. ff. de testam. tutela, 1. patroni 52. 1. quisquis mibi 116. 1. Servius ait 122. ff. de verb. signif.; in nonnullis tamen melior, pejorve fœminarum, quam virorum reperitur conditio, 1. in multis 9. ff. h. t. Melior quidem, in quantum Vellejani Senatusconsulti gau dent beneficio; in plurimis impune juris laborant ignorantia ; & mitius subinde ex delicto coercen¬ tur, quam viri. Deterior vero, dum nec magistratus esse possunt, nec publicis aliis & civilibus fungi muneribus, . famine 2. ff. de regul. juris ; etsi 22. Ceterum de statutorum interpretatione, eo- non desint, quæ jure remote, re ipsa tamen publirundem condendorum potestate, abrogatione, & aliis, ca qucque tractare amant, filiorum maritorumque quæ his sunt affinia, plura hoc loco congerere su- potestate abutentes. Viderint (inquit Seneca de conpersedeo; cum pleraque ex iis, que supra de legi-sol. ad Helviam cap. 14.) ille matres, que poten◄ bus, earumque interpretatione tractavi, sint satis evi- tiam liberorum muliebri, impotentia exercent; que, dentia: & quid in singularibus de statutorum va- quia faminis benores non licet gerere, per illos ambirietate ac potestate controversiis obtinere debeat tiosa sunt: que eloquentiam commodando aliis, fajuxta principia generalia, hic a me pro virili ad- tigant. Ad hæc juxta gentium variarum mores in structa, suis tractare decreverim locis propriis, & successione non modo feudalium, sed & allodialium, genuina materia_cujusque sede .. viris postpositæ: uti suis hæc aliaque pluta locis plenius. TITULUS. V. De Statu Hominum. SUMMARIA. 2. Divisi & olim in cives & peregrinos, multisque supra peregrinos excellebant modis civitatis Romana jure gaudentes: quas inter cives atque peregrinos ex veteri instituto differentias_prolixe recenset Brissonius antiquit. libr. 1. cap. 13. Unde & le1. Homines vel masculi, vel fœminæ, & aliquando gibus variis a populo Romano. communicatas legideterior, aliquando melior burum, quam illorum mus gentibus aliis, velut insigne beneficium, has conditio. ipsas civitatis suæ prærogativas; quas leges apud 2. Sunt & vel cives, vel peregrini, qui jure Ro-Rosinum collectas vide antiquit. lib. 8. part. 2. cap. mano, hodiernis moribus varie inter se di-2. Et quamvis Augustus ( Suetonio teste in vita ejus. cap. 40.) mugni existimans, sincerum, atque ab o stant.. mni colluvione peregrini ac servilis sanguinis incor- | damnosam. Ceterum quo modo servi ratione offi ruptum servare populum, civitatem Romanam par- ciorum & ministeriorum distincti fuerint, alii ordicissime dederit, Tiberio pro cliente Græco petenti re- narii, alii vicarii & mediastini appellati, Rævardus. scripserit, non aliter se daturum, quam si presens docet 5. variorum cap. 20. Amplius qua ratione sibi persuasisset, quam justas petendi causas babe- servi facti fuerint, quo modo pro nullis jure civili ret ; Livie pro quodam tribunario Gallo regani habiti (licet non ita in iis, quæ juris naturalis escivitatem negaverit; tamen successu temporis ex An- sent) ac tota ipsorum vita, libertas, & omnia olim tonini Imperatoris constitutione omnes, qui in orbe ex domini pependerint arbítrio ac voluntate, qui. Romano erant ingenui, cives Romani effecti sunt, deinceps mitigata paulatim fuerit illa potestas domi1. in orbe 17. ff. b. t. Quam constitutionem licet nica, & intra medica castigationis cancellos coarAntonino Caracalla velut auctori tribuendam putet &tata; qui insuper omnia suis acquisiverint dominis, Cl. Rykius in notis ad Tacitum pag. 534. & seqq. nihil sibi: quales fuerint adscriptitii, prædiorum nem& ancipitis plane disquisitionis in universum vi- pe magis, quam personarum servi, simul tamen cum. deatur, quis hic Antoninus fuerit, dum Imperatores pradio, cui adscripti, in dominio dominorum fundi varii verum Antonini nomen habuerunt; alii illud constituti, sine fundo nec alienandi nec legandi: aque, ac Casaris & Flavii assumserunt uti ex hi- quibus dein modis ex conditione servili ad libertastoria augusta scriptoribus aliisque constat, ac ple- tem perducti, libertini facti fuerint, ab ingenuis nane docet Rævardus lib. 3. varior. cap. 10. Magis tis distincti, & quæ hujus generis plura sunt, petamen est, ut adscribamus Antonino Pio, vel Mar- tenda si cui libet, latius ex interpretibus ad tit. co Antonino philosopho : quippe quo imperante instit. de jure personarum, & tit. de bis, qui sui conditum quoque fuit Senatusconsultum Apronia- vel alien. juris, consulto prætermitto; cum minorem num, ab Aproniano tunc consule (ut ex fast is pa- hæc apud nos usum inveniant, inter Christianos. tet) denominatum, quo cautum, ut omnes civitates fere abolita in universum servitute; usque adeo, ut, in orbe Romano fideicommissa capere possent, & si servus regionum nostrarum, ac plurium gentium. ipsi quoque municipes; sic ut actiones quoque ex aliarum fines intraverit, etiam invito domino posTrebelliano in municipes transirent, 1. omnibus 26. sit confestim ad libertatem proclamare, ut multis a ff. ad Senatusconsul. Trebell. I. cum senatus 20. ff. Groenevvegio id firmatum DD. auctoritatibus ad de reb. dub. Ulpianus in fragmentis tit. qui bæred. tit. Inst. de his, qui sui vel alien, juris, & Parente institut. possunt 22. . 5. quod fieri non potuisset, p. mem. Paulo Voet ad §. 5. Instit. de jure personar. nisi simul cives fuissent effecti. Nec multum ab hinum.. 4. nec cuiquam mortalium nunc liceat sese vesce Romanorum institutis ablusere per Hollandiam, nundare, aut alia ratione servitutis jure semet alte& plures alias provincias, ac regiones, antiquis tem- ri addicere. Bugnon de leg. abregat. lib. 1. cap. 5. poribus in peregrinos præjudicia, quibus erant a ci- Vid. Imp. Leonis constit. 59. Si tamen Christiani vibus distincti: cum nec testes olim fuerint idonei cum barbaris bello commissi fuerint, ut ipsis capti contra cives, nec potuerint honore fungi, & levius barbarorum servituti addicuntur, ita talionis jure vindicata fuerint illatæ ipsis injuria, ac denique fi- captos a se barbaros eodem servitutis jugo pressos scus iis succederet. Sed ex quo mercaturæ occasio- tenent; sic ut aliquando ab Ordinibus Federati ne plurimi in hasce regiones cœperunt peregrini con- Belgii cautum inveniamus, in talibus etiam vigere fuere, par qucque in plerisque cœpit esse peregrino- debere latas de servis leges civiles; addita tantum rum ac civium conditio, exceptis per urbes & mu- exhortatione, ne domini eos durius habeant, neve nicipia magistratus honoribus, quos solis civitatis diebus dominicis, aliisque temporibus ad publica piecujusque civibus deferri, peregrinis exclusis, passim tatis exercitia destinatis, eos labore gravent Instru municipales leges cavent: nec difficile peregrino est Etie van de Staten Generaal, voor de geconquesteerde vel prece vel pretio modico, in publicum illato, con- plaatsen in Brazil, 25. Augusti 1656. art. 85. 56.. cessionem jurium civitatis ab urbis cujusque magi- vol. 2. placitorum pag. 1261. Quid, quod & multis stratu nancisci. Hugo Grotius Manuduct. ad Ju- in locis, ac ipsis vicinis Geltie Zutphaniæque parrisprud. Holl. lib. 1. cap. 13. per tot. tibus, ubi sublatum est servitutis jus, inveniuntur etiamnum homines proprii, aut ab iis haud longe diversi, adscriptitiis Romancrum in plerisque similes, nec omni carentes macula servitutis; quippe quibus defunctis pro usu regionis cujusque vario succedit dominus in quandam mobilium partem, imponit certis temporibus operas manu aut jumentis præstandas, muletas illiciti conjugii ab illis exigit, quo ties cum non ejusdem conditionis hominibus matrimonium iniverint, pecuniam in redemtionem juris primi concubitus accipit, in alios alienas, judiciis possessoriis ac petitoriis petit, nec invitus pati tenetur, prædia per tales possessa alienari, dividi, op pignorari, multisque modis aliis ex hoc jure sibi competente gravis hisce videri potest, ac quodam premere servitutis jugo. Atque hi non uno veniunt nomine, antiquitus dicti, Germanis leibeigene, no stratibus, laten, lassen, beurmoedige, schotbare, bef borige mannen, Wastinische luyden. De quibus ar 3. Quamvis autem omnes homines natura libertari studere, & conditionem servitutis odisse, Julius Cæsar lib. 3. fere in med. vers. itaque quum de bello Gallico testetur, & experientia dictet; jure tamen gentium inducta fuit inter liberos & servos distinctio; prout vel alieno dominio contra naturam subjecti fuerint, vel salvam sibi reservaverint facultatem faciendi qued libet, nisi si quid vi aut jure impediantur, 1. libertas 4. ff. b. t. vi enim illicita non minui libertatem, qualis est prædonum similiumque violenta detentio, patet ex . qui a latronibus 13. ff. qui testam. fac. poss. 1. hostes 24. f. de captiv. & postlimin. non magis quam juris dispositione; quippe quæ vetans, ne, verbi gratia, prodigi sua dissipent, minores immobilia sine decreto alienent, filiif. testamenta condant, nullis horum videri potest libertatem sustulisse, sed tantum restrinxisse licentiam nimiam ipsis pariter, & reipublicæ, Lisque similibus ex nostrarum vicinarumque regio-guunt. In utero constitutos quod attinet, licet pronum antiquo & obscuro usu petitis, huc spectanti prie necdum hominis appellatione venire possint ob bus plura vide sis apud Fredericum a Sande de incertum nativitatis, sed magis tales velut spem afeudis Geltrie tract. preliminar. cap. num. 28. nimantis lex regia consideraverit, . negat. 2. ff. de seqq. ad finem, & cap. 2. in pr. Lambert. Goris mortu inferendo; fictione tamen juris pro jam naadversar. tract. 3. part. 1. cap. 13. num. 4. seg. tis habentur, quoties de ipsorum commodo agitur, ad fin. Ant. Matthæum paremia 2. num. 45. 1. qui in utero est 7. & l. qui in utero sunt 26. ff. seqq. Simon a Leeuwen cens. sor. part. 1. libr. 1. b. t. Qua ratione post conceptionem superveniens cap. 2. num. 2. 3. 4. 5. 6. Mævium ad jus labe-parentibus calamitas nocere non solet ei, qui in cense libr. 1. tit. 5. art. 3. Burgundum ad consuetud. Flandria tract. 15. Struvium ad Fand. b. t. num. 23. 24. Justum Meyerum collegio Argentorat. b. t. num. 17. 18. 19. Parent. p. mem. Paulum Voet ad princip. Instit. de jure person. num. 8. & ad S. 5. d. tit. num. 4. Placitum Ordinum Zelandix 15. Novemb. 1678. vol. 3. placit. pag. 556. ventre est: sive enim prægnans mater in servilem deducatur statum, vel ultimo damnetur supplicio aut deportetur, partus liber erit & ingenuus, pr. Instit. de ingen., I. Imperator 18. ff. b. t. sive ab hostibus capta ibidem pariat, partus postliminii jure gaudebit; cum alioquin ad eos, qui penes hostes & concepti & nati sunt, jus postliminii se non ex4. Porro nec liberi homines ejusdem omnes fue- tendat, parentibus apud hostes extin&tis, l. qui in runt conditionis ac dignitatis, dum alii senatorio utero sunt 26. ff. b. t. junct. 1. 1. C. de postlimin. Ordini fuerunt adscripti, alii equestri, pars longe & licet concepti natique ex patre, qui Senatu momaxima plebejum Ordinem constituebant. Alii in- tus est, senatorum filiis haud accensendi sint ; consuper optimates dicebantur, populares alii. De qui- cepti tamen antequam pater ordine moveretur, libus omnibus prolixe Carolus Sigonius_de antiquo cet post demum nati, quasi senatoris filii eader jure civ. Romanor. lib. 2. cap. 1. 2. 3. 4 5. 6. ratione intelliguntur, emancipatum 7. §. 1. ff. Rosinus antiq. Roman. lib. 1. cap. 15. 17. 18. ibi- de Senatoribus. Hæreditates quoque legitimæ ut ja que Demsterus in notis. Quibus proxime accedit ea, natis deferri solent, ita & nascituris in utero conquæ apud nos, & passim obtinet, hominum in no-stitutis, d. 1. qui in utero sunt 26. ff. b. t. quibus biles, & ignobiles seu plebejos distinctio; de quorum & donec nati fuerint portiones reservantur, 1. anNobilium origine, juribus, ac differentiis qui plura tiqui 3. & 1. 4. ff. si par hæred. petatur. Quod si novisse cupit, videat Hugonem Grotium Manuduct. non ipsorum in utero existentium, sed tertii tanad Jurisprud. Holl. lib. I. cap. 14. Simon van Lee- tum vertatur commodum, cessat illa juris fictio, wen censura forens. part. 1. lib. 1. cap. 2. num. 7. qua pro jam natis haberentur, nec aliis prosunt, 8. 9. 10. 11. Clariss. D. Ant. Matthæum Collegam nisi natis, d. 1. qui in utero est 7. ff. b. t. quod di honorandum tractatu luculento, de nobilitate, Andr. cimus 231. ff. de verb. signif. Hinc, quæ ipsis nec Tyraquellum de nobilitate. Hac enim aliaque simi- dum natis prodesse nequeunt, etiam ex tempore nalia prolixius excutere, licet sua non careat utilitate; tivitatis suspensa manent; qua de causa nec posta nostro tamen instituto alienum est. Illud expedi-humi præteriti a patre, dum sunt in utero testatum, quoties de nobilitatis aut civitatis jure qua- mentum rumpunt, sed demum agnatione sua, testio est, non tam maternæ, quam paternæ stirpis stamento manente rato, si abortus fiat, aut monconditionem spectandam esse, ut liberi nobilibus strum producatur, I. uxoris 2. 1. 5. C. de postbumis vel plebejis, civibus aut peregrinis accensendi sint, hæred. instit. nec ipsis ad spem successionis vocatis b. 1. §. 2. pr. ff. ad municipalem 1. cum legitime 19.una cum aliis collatio per reliquos facienda, nisi ff. b. t. nisi privilegio munita inveniatur origo ma-postquam fuerint editi; cum nec ante reipsa hæreterna, ut vel civitatis, vel nobilitatis jura per eam des sint, lege ultim. ff. de collation. junct. lege postpropagentur, d. 1. 1. §. ult. post pr. ff. ad munici- bumo 1. Cod. eod. Plane, si vel læsionem evitare palem, Paulus Voet de statuiis sect. 5. & ad princ. neque t, vel commodum sentire is, qui in utero Instit. de ingenuis num. 5. Zoesius ad Fand. tit. de est, nisi & tertio pro tempore prosit, patiuntur lebis, qui sui vel alien. jur. sunt num. ult. obser-ges, tertium quoque usque ad editionem partus redvandum tamen, privilegiis, que nobilibus inveniun- di commodorum participem. Cum ergo partus saltur concessa in dubio illos gavisuros, qui vetere vus esse nequeat, dum mater prægnans supplicio nobilitate conspicui sunt, aut nova quidem, sed ab afficitur; ac summopere periclitetur, si vel quæstioeo data, qui & privilegium indulsit; nequaquam nibus illa subjiciatur; & pœnam & tormenta difillos, qui nobilitatis nova peregrina. titulis splen- ferri obtinuit, donec pepererit, quæ nocens est dent; ne alioquin privilegia extendantur ultra men- aut accusata, l. pregnantis 3. ff. de pænis, 1. Impetem concedentium, arbitrio Principis extranei. et- rator_18. ff. b. t. Paulus prcept. sent. lib. 1. tit. iam ad eos quos indignos judicaret privilegit au- 12. f. 5. Cumque nutriri fœtus nequeat, nisi ma&tor, vide Paulum Voet de statutis sect. 4. cap. 3. tre nutrita; consequens fuit, ipsi uterum gestanti numer. 16. Ant. Matthæum paremta 5. num. 11. alimenta, conditioni congrua, præstanda esse ex in med. quod & nominatim dictant edicta Philippi hæreditate, in cujus possessionem illa ventris nomiII. & Alberti, ac Isabellæ, ibidem allegata; uti & ne missa fuerit, licet aliunde habeat, unde sustennovissime placitum Ordinum Hollandiæ anno 1666. tare se possit; cum ista præstari videantur ei, qui vol. 3. pag. 6os. 6o9. quo cautum, jura venationis, in ventre est, lib. 1. S. mulier. autem 19. lib. cur nobilibus per Hollandiam competentia, talibus ta-rator 5. ff. de ventre in posses, mitt. men non censeri indulta. 5. Ad hæc inter homines jam natos, & nascituros, seu in utero etiamnum constitutos leges distin TITULUS VI. De his, qui sui vel alieni juris sunt. SUMMARIA. 1. Homines vel sui, vel alieni juris sunt. 5. Qui olim, qui postea, qui moribus hodiernis sint 4. Variis modis constituitur potestas hæc, pracipue justis nuptiis, si modo tempore legitimo liberi nati sint; quodnam sit illud tempus legitimum, tum jure Romano, tum bodierno. 5. Natus mense quinto vel sexto a nuptiis contraEtis legitimus non est, si maritus ante nuptias cum uxore non consueverit. 6. In dubio præsumendum est, filium non ex alio, red marito conceptum esse. 7. Si mulier profiteatur, se ex alio quam marito suo gravidam esse, nec partui, nec sibi nocet, si alia probatio desit. 8. Si mulier probetur adultera, tamen partus in dubio magis ex marito, quam adultero conceptus videri debet. Icet enim in lis, in quibus patria potestatis effectus 5. Cum vero potestas hæc quandam quasi proprietatis speciem patri avoque paterno in liberos tribuerit, . 2. S. 2. ff. de interdictis sive extraord. act. sic ut & vindicatio liberorum ex jure Quiritium, & interdictum de liberis exhibendis, & actio 9. Si mulier mox a morte mariti prioris ad alias furti, & utilis de servo corrupto, & legis Aquilia, muptias transeat, & partum edat, qui natura-similesque inde competerent, d. 1. 2. §. 2. ff. de liter poterat vel ex primo, vel ex secundo mari-interdictis sive extraord. act. tot. tit. ff. de liberis to conceptus esse, præsumendum est, eum ex exhibend. §. 9. Instit. de oblig. quæ ex delicto, 1. sed si 5. in fine, 1. qua actione 7. in pr. & D. marito secundo esse genitum. 10. Natus ex sponsa imprægnata, nuptiis non secu-si quis in collučtatione 4. ff. ad leg. Aquil. 1. 1. S. tis, an legitimus? 11. An legitimus sit, qui post solemne divortium conceptus, editus est ex conjugibus, privata auEtoritate ac pænitentia conjugium redintegran tibus? 12. Quibus modis probetur, aliquem esse filium aut esse legitimum remissive. 15. An monstra liberorum numero censeantur? Est St & alia personarum divisio, qua alii sui juris sunt, dum nec patriæ, nec dominica subsunt potestati, & patres familias appellantur, sive puberes sint, sive impuberes; cum & impubes in tutela constitutus sui juris sit, pr. Instit. de tutelis. Etsi me non lateat, alio alioque sensu & patris familias denominationem apud probatos scriptores reperiri. Vide Ravardum 1. 4. variorum c. 12. in med. Alii alieni juris, qui dominicæ, vel patriæ potestati subsunt. De dominica potestate satis pro instituti ratione tit. præced. actum. 2. de rei vindic. non mirum fuit, quod & olim ejusdem potestatis jure pater filiumfamilias noxe dare potuerit ex ejus delicto noxali conventus judicio, . ult. Instit. de noxal. action. ac in eum habuerit jus vitæ necisque, 1. ult. C. de patria potest. 1. in suis 2. in fine ff. de liber. & posthum. I. divus 5. ff. de leg. Pomp. de parricid. Adde Revardum ad leg. 12. tabul. cap. 3. quamvis vendere non potuerit, atque ita libertatem eripere, aut abdicare, nisi liberos sanguinolentos, urgere egestate & necessitate famis; sic ut plus incolumitati libertatis, quam vita liberorum olim a Romanis prospectum fuerit, d. 1. ult. C. de patria potest. 1. abdicatio 6. C. eod. tit. 1. 1. 2. C. de patrib. qui filios distraxer. Jure tamen posteriori non ita in immensum extensa fuit auctoritas paterna, ac ne in corrigendis quidem liberorum erratis animadversio privata quæcunque permissa patri; sed vel damni pœna muletare potuit, ob ingratitudinem alimenta denegans, ab hæreditate secludens 1. si quis a 5. §. idem judex 2. Patria potestas est jus', quod cives Romani 11. ff. de agnosc. & alend. liber. nov. 115. cap. 5. masculi, non fœminæ, habebant in suos liberos ex vel pœna sensus, vel modicam coercere castigatiojustis nuptiis, legitimatione, vel adoptione quasi- nem; ut, quos ad vite decora non provocabant dotum, sive ingenui essent, sive libertini, 1. libertos 8. mesticæ laudis exempla, saltem correctionis medioC. de patria potestate, sive scirent, prolem sibi na-cris medicina impelleret: nam ut Seneca lib. 1. de tam esse, sive non, l. uxorem 29. ff. de manumiss. testamento. Etiamsi furore vel amentia, aliove animi vitio laborantes re ipsa non potuissent hanc potestatem exercere; sive ante furorem sive in ipso furore ex uxore sana, vel simili amentia specie vexata, liberi proponantur concepti, 1. patre furioso 8. €. b. t. l. qui farere 20. ff. de statu homin. Li ira cap. 5. castigatio, que sincera est, & cum_ratione, non nocet, sed medetur specie nocendi. Quod si atrocitas facti domestica emendationis jus excederet, liberos enormium delictorum reos placuit judicio tradi notioni, l. un. in fin. C. de emendat. propinquor. Quæ tamen hactenus nec ad singulare jus patriæ potestatis reducenda sunt, nec solius pa |