Sayfadaki görseller
PDF
ePub

personis aliter quam, ut praefertur, qualificatis etiam per dictos praedecessores nostros et sedem praedictam aut legatos huismodi factas ullius roboris vel momenti existere nullumque per eas ius alicui quaeri vel etiam coloratum titulum possidendi tribui posse, sicque per quoscunque iudices ordinarios et delegatos etiam causarum palatii apostolici auditores sublata eis et eorum cuilibet quavis aliter interpretandi, diffiniendi et iudicandi facultate et auctoritate interpretari, diffiniri et iudicari debere. necnon iritum et inane, si secus super his a quoquam quavis auctoritate etiam praedictos praedecessores nostros et sedem praedictam et eius legatos etiam de latere ac nuncios scienter vel ignoranter contigisset attentari et subinde eisdem episcopis Herbipolensibus, ut succedente praedictorum trium canonicatuum et praebendarum vacatione praedicti episcopi Herbipolensis illos non solum magistris in theologia sed etiam doctoribus in iure canonico, catholicis tamen, conferre et de illis providere valerent, auctoritate apostolica praedicta indulserint, prout in dictis praedecessorum praedic torum literis continetur. Nos eorundem Romanorum pontificium, praedecessorum nostrorum, vestigiis inhaerentes ac fraternitatem tuam ob eius eximia in nos et sedem apostolicam fidei et devotionis merita specialibus favoribus et gratiis prosequi volentes et a quibusvis excommunicationis, suspensionis et interdicti aliisque ecclesiasticis sententiis, censuris et poenis a iure vel ab homine quavis occasione vel causa latis, si quibus quomodolibet innodata existit, ad istarum praesentium duntaxat consequentiam harum serie absolventes et absolutam fore censentes, supplicationibus tuo nomine nobis super hoc humiliter porrectis inclinati, tibi, ut succedente praedictorum trium canonicatuum et praebendarum vacatione, illos tamen magistris in theologia, quam doctoribus in iure canonico catholicis tamen servata in reliquis eorundem praedecessorum nostrorum literarum forma conferre et de illis. etiam providere libere et licite valeas, eadem auctoritate, tenore praesentium concedimus et indulgemus atque collationes et provisiones de dictis canonicatibus et praebendis pro tempore vacantibus per te, ut praefertur, faciendas a quoquam quovis praetextu impugnari aut invalidas censeri vel allegari nullatenus posse, sicque et non aliter per quoscunque iudices ordinarios et delegatos etiam causarum palatii apostolici auditores, sublata eis et eorum cuilibet quavis aliter iudicandi et interpretandi facultate et auctoritate indicari et diffinire debere ac irritum et inane, si secus super his a quoquam quavis auctoritate scienter vel ignoranter contigerit attentari, non obstantibus quibusvis constitutionibus et ordinationibus apostolicis necnon omnibus illis, quae iidem Romani pontifices praedecessores nostri in suis literis huiusmodi voluerunt non obstare caeterisque contrariis

quibuscunque. Datum Romae apud s. Mariam maiorem sub annulo piscatoris, die XVII. Februarii MDCXVIII, pontificatus nostri anno decimo tertio.

Das Original in der k. Univ.-Verwalt.-Registratur, ein Perg. Fol. Pat. Bl, bezeichnet Arch. lad. A. lit. b. Eine Abschrift im Kopeibuche lit. D. 1668. CCXLVI. Nr. 4— dann im Kopeibuch nr. 9. CCXLVI. 220 ff.

Nr. 96.

Revers des Rectors des Jesuitencollegiums über das zum Zwecke des Unterrichts ihm zeitweise eingeräumte sogenannte Juristenhaus.

1623, 11. April. Wirzburg.

Ego Andreas Kirchberg, collegii societatis Jesu Herbipoli pro tempore rector, fateor, me cum reverendissimi et illustrissimi principis ac domini, domini Philippi Adolphi, Wurceburgensis episcopi, Franciae orientalis ducis etc., et primariorum dominorum capitularium clementissimo et clementi concensu, assentientibus clarissimis et consultissimis dominis juridicae facultatis, doctoribus et professoribus, domum, quam vocant juridicam, ad usum scolarum accepisse, donec aliter vel necessitati scholarum vel facultati praedictae de alia domo provideatur. Quod si autem ea necessitas aliquando incideret, ex qua reverendissimus et illustrissimus princeps ac praedicti domini capitulares iudicarent, eam domum praedictae facultati a nobis restituendam, eam in rem paratissimi erimus.

In cuius rei fidem has manu propria subscriptas et consueto collegii sigillo munitas dedimus. Herbipoli, 11. April anno domini 1623. Andreas à Kirchberg.

Das Original auf Papier im Archive der Univ.-Verw.-Registr. lad. C. lit. c.
Eine Abschrift in d. Kopeibuche Nr. 7 CCXLVI, 93.

Nr. 97.

Hieronymus von Wirzburg, Domherr von Bamberg und Wirzburg, 2. Z. Rector der Universität, erneuert die Verordnung gegen jene Studirende, die innerhalb 4 Wochen sich bei ihrer Facultät nicht anmelden werden.

[1626, 12. März, Wirzburg.]

Nos Hieronymus à Würzburg, ecclesiarum cathedralium Bambergensis decanus et Herbipolensis canonicus capitularis. Cujuscunque tandem hominum multitudinis rectori vel conservatori id unicum incumbit, ut pacis unitatem in suis sibi subjectis procuret et conservet, quâ remotâ tota socialis vitae periret utilitas, nec quidquam boni ageretur. Nam

sicuti homo inhabilis est ad quidpiam bene agendum, nisi suarum partium unitate sit constitutus, ita hominum multitudo, pacis unitate carens, dum impugnat sese, ab omnibus bonis actionibus impeditur. Cum vero in quacunque communitate hoc vinculum pacis nec constitui nec conservari neque violencia seu malicia coërceri seu justitia conservari aut quaecunque disponi possint, quae sunt de bono communi, nisi constet, qui in hanc vel illam communitatem censendi et numerandi sint, hinc leges academicae, ut certior notitia habeatur eorum, qui de universitatis sunt corpore et communitatis tantoque facilius pax, unitas et quodvis bonum universitatis procurari possit, sapientissime statuunt, qui studiis adhuc addicti in facultate suâ per integrum continuum mensem absque rationabili causâ sese non praesentabant, illos tamquam paci universitatis noxios a corpore academiae rescindendos esse atque privilegiis academicis exuendos, insuper neque in urbe hac tolerandos, nisi civium Herbipolensinm sint filii. Quod statutum in posterum serio observabitur, idque omnibus hoc decreto nostro communicatum voluimus.*)

Ein Eintrag in Acta universitatis Herbipol. fol. 42 b/43 a.

Nr. 98.

Hieronymus von Wirzburg, z. Z. Rector der Universität, fordert sämmtliche Studirende zum Erscheinen bei dem vorgeschriebenen Acte der öffentlichen Verlesung der Universitäts-Statuten auf.

1626, 14. August. [Wirzburg.]

Nos Hieronymus à Würtzburg, ecclesiarum cathedralium Bambergensis decanus, Herbipolensis canonicus capitularis. Cum sine legum nervis nec domus ulla nec civitas nec gens nec hominum universum genus stare nec rerum natura omnis nec ipse mundus possit, quocirca ut studiosae iuventutis in omne vitiorum genus pro aetatis lubricitate alias plus aequo proclivis morum dissolutio disciplinaeque neglectus legibus quasi quibusdam frenis coerceantur, innocentia morum vigeat, honesta studia liberalesque artes tanto diligentius colantur feliciusque floreant, denique inter membra academica et purum coelum pax et tranquillitas conservetur: sapientissime fundator hujus academiae constitutiones quasdam et leges statutarias conscribi, proponi, coli ac publicari curavit, mandans jubensque, ut singulis annis ad minimum semel publice praesen

*) Die Handschrift fügt hinzu: Decretum hoc senatui academico est praelatum atque approbatum, verum ob discessum m. d. rectoris tunc temporis affixum non est, sed dilatum usque ad renovationem studiorum.

tibus omnibus academiae capitibus et membris praelegantur ac omnes academici iis constringantur. Quae leges et statuta proxima die lunae. 17. Augusti antemeridiano tempore ex consilio et decreto senatus academici praeleguntur. Omnes ergo et singulos academicos serio monemus, ut praedictâ die circa horam octavam primo ad sacrum in templo academico, quo finito ad aulam academicam compareant, in quâ statuta academiae publice praelegenda fideliter excipiant atque ad illa observanda quam diligentissime sese accomodent; quod academicis omnibus communicatum et serio demandatum voluimus. Datum sub sigillo universitatis Herbipolensis, anno 1626, mensis Augusti die 14.

Ein Eintrag in Acta universitatis Herbipolensis fol. 43 b/44 a.

Nr. 99.

Privileg des Bischofs Philipp Adolf für den Universitäts-Buchdrucker Johann Volmar zu Wirzburg gegen Nachdruck.

1626, 3. November. Wirzburg.

Wir Philips Adolph, von Gottes Gnaden Bischof zu Wirtzburg und Herzog zu Franckhen. Nachdem uns der ersam, unser lieber getreuer Johann Volmar, unser Universitet und hohen Schuel allhie verordneter und bestellter Buchtrucker, unterthenig zu erkennen geben, wasmassen er etliche nutzbare und zu Auferbauung der heilsamen catholischen Religion, auch gedeilicher Befürderung der lieben Jugent erspriessliche Bücher und Tractatus auf seinen Verlag und Costen ufzulegen und zu trucken entschlossen, dabey aber in disen geschwinden Lauften und Zeiten allerhand Verfortheilung im Nachtrucken und Distrahiren zu unwiderbringlichem seinem Schaden beschehenen Verlags und spendirten Uncosten besorgen thete, als hat er uns umb Abwendung solcher bevorstehenden Gefahr unterthenig anzurufen und zu bitten nicht unterlassen sollen wir geruheten gnedig, ihme überall und jede Bücher und Tractatus und was er sonsten auf unser Vorwissen, Consens und eigenhandlicher Subscription auflegen und trucken würde, ein Privilegium oder Freiheitsbrief, solches alles in fünf Jahren nicht nachzutrucken, und da es an anderen Örtern ufgelegt, gleichwohln in unserm Stift Wirtzburg und Herzogthumb Franckhen in besagter Zeit nicht distrahirt und verkauft werden möchte, aus sonderbaren Gnaden mitzutheilen und zu Statten kommen zu lassen. Bekennen demnach, dass wir solch sein unterthenig Ansuchen und Pitten vor nit unzimblich ermessen und ihm nicht allein zu Abkehrung besorgender Gefahr im Nachtrucken und Verkaufen,

sondern auch zu besserer seiner Wohlfahrt und gedeihlichem Aufnehmen nachfolgende Freiheit aus wohlbedachtem Muth, gutem Rath und rechtem Wissen gegeben und verliehen haben, geben und verleihen ihm dieselbe hiemit und in craft dises Briefs, dass alle und jede Bücher und Tractatus oder was sonsten aus unserer austrucklichen und mit eigener Hand underzeichneten Zulassung und Bewilligung von ihme getruckt werden möchte, (davon er uns allzeit ein corrigirtes Exemplar zu unsern Handen zuzustellen hiermit verbunden sein soll) innerhalb fünf Jahren in unserm Stift Wirtzburg und Herzogthumb zu Franckhen nicht nachgetruckt noch dieselbe, so sie an einem anderen Ort ufgelegt und in besagt unser Stift und Fürstenthumb geführt, darinnen doch nicht distrahirt noch verkauft werden sollen, alles bei Poen der Confiscation solcher Bücher und ein hundert Reichsthaler Straf, halb unsers Stifts Fisco und den andern Theil besagtem unserer Universitet bestelltem Buchtrucker Johann Volmarn unnachlesslich zu bezahlen. Dessen zu wahrem Urkund haben wir unser Secret-Insiegel an diesen Freiheitsbrief wissentlich hangen lassen. So geben und geschehen in unserer Statt Wirtzburg den dritten Monatstag Novembris nach Christi unsers lieben Herrn und Seeligmachers Geburt im sechszehenhundert sechs und zweinzigsten Jahre.

Eine Abschrift in dem im k. Kreisarchive zu Wirzburg befindlichen liber I. divers. form. et contract. Philippi Adolphi (nr. 37) fol. 171r 172.

Nr. 100.

Votum des Wirzburger Domcapitels über das Ansuchen des JesuitenProvinzials, betreffend die Gründung eines Novizenhauses S. J. im Lande zu Franken.

1627, 3. August. [Wirzburg.]

P. Joannes Biegeysen, Soc. Jesu Rector allhier, bringt underthenig vor, wasgestalt unlangsten, als ihr P. Provincialis hie gewesen, bei ihrer fürstlichen Gnaden sie die unterthenige Erinnerung wegen Anstellung eines Novitiats in dieser oberrheinischen Provinz und sonderlich im Land zu Franckhen, inmassen solches auch bei weiland H. Bischofs Julii und Bischofs Johann Gottfrieds fürstlichen Gnaden auch vorgangen sei, gehorsamblich erinnert, mit zu Gemüthführung, dass solche Fortstellung zu dieser zeit zum höchsten von nöthen sein woll, weilen nach getheilter rheinischer Provinz der Novitiatus zu Trier in diesen obern Lendern zu einem Seminario nit mehr könte gebraucht werden und uff solchen Abgang die Personen hieroben nit ersetzt würden, dahero man in einer

« ÖncekiDevam »