Sayfadaki görseller
PDF
ePub

IV

(Pag. 36, 39)

Documenti fiorentini militari del 1285, attinenti alla interpretazione d'un luogo (SS Ix-x) della Vita Nuova.

I

(Pag. 36)

Spedizione contro Pisa

Dei molti Consigli tenutisi nella primavera del 1285 circa il muovere l'esercito contro Pisa, aveva dato un riassunto, assai insufficiente, fra i Documenti alla sua Histoire de Florence 1) il signor F. T. Perrens, narratore anche di quei fatti accurato e sottile. Uno di detti Consigli (de'5 giugno) pubblicai per disteso io stesso, insieme con gli altri a' quali partecipò ser Brunetto Latini 2). Oggi

1) Paris, 1877; II, 474 e segg.

2) Appendice prima alla Monografia dei signori SUNDBY e RENIER su Brunetto Latini; Firenze, 1884: a pag. 230-233.

le Consulte della Repubblica Fiorentina si vanno testualmente e integralmente restituendo alla storia de' secoli XIII e XIV, per opera e benemerenza insigne di Alessandro Gherardi; 1) e gli atti che rimangono del 1285 sono già tutti di ragione pubblica, e da poterli, chi voglia, leggere con tanta agevolezza, quanta sino ad ora fu la difficoltà, per molti insuperabile del decifrarli sugli originali. Rimandando adunque a quella pubblicazione, basti qui addurre, da essa (pag. 239-42) il testo del documento principale da me accennato a pag. 3536: cioè una « provisio per mercatores quosdam <«< de Florentia facta super facto exercitus », e discussa con altre proposte in un Consiglio degli 8 giugno.

In Dei nomine, amen. Hic est modus faciendi exercitum per Comune Florentie, contra Pisanos, inventus per mercatores florentinos, pro meliori et utiliori statu et comodo civitatis Florentie et artificum et Artium ac totius Mercantie civitatis predicte Florentie.

In primis videlicet, quod placeat vobis facere firmari omnes et singulas apothecas et fundacos mercatorum et omnium artificum civitatis Florentie, sine mora,

1) Le Consulte della Repubblica fiorentina per la prima volta pubblicate da ALESSANDRO GHERARDI; Firenze, Sansoni, 1887 e segg.; vol. I, pag. 175 e segg.: Consigli tra il marzo e l'agosto del 1285.

donec moveat exercitus; et facere rimari, per familiares Regiminum civitatis predicte, pro apothecis apertis.

Item, quod pulsetur cotidie campana Comunis pro exercitu, secundum morem actenus observatum.

Item, quod cotidie banniatur per civitatem, ut quilibet de civitate et comitatu Florentie generaliter se preparet de oportunis ad exercitum suprascriptum. Item, quod eligantur iiijor homines in qualibet canonica, et duo in qualibet cappella civitatis Florentie, qui faciant cinquantinas hominum, a xv annis supra et a LXX annis infra, civitatis, burgorum et suburgorum Florentie; in quibus non mictant absentes, sed eos divisim ab aliis reducant in scriptis.

Item, quod factis et habitis cinquantinis predictis, cernantur ex qualibet L qui de ipsis L remanere debeant in civitate pro custodibus sive custodia facienda, et qui ire debeant in exercitum suprascriptum; et illis qui remanere debuerint pro custodibus imponatur illa quantitas pecunie que vobis fore decens videbitur imponenda. Et etiam absentibus imponatur illa summa pecunie que vobis videbitur convenire.

Item, quod illi qui ire debuerint seu electi fuerint ex ipsis L ad eundum in exercitum vadant et ire debeant et morari in eo sumptibus et expensis eorum, sine aliquibus stipendiis Comunis predicti.

Item, quod in comitatu Florentie remaneant pro custodibus in quolibet plebatu, castro, villa et populo illa quantitas hominum que vobis videbitur convenire, et reliqui generaliter vadant et morentur in dicto exercitu, expensis et soldo illorum qui remanebunt ad custodiam comitatus.

Item, quod d. Potestas Florentie moveat ad eundum in dictum exercitum die xiij huius mensis iunii, cum omnibus soldatis civitatis predicte, et cum cc militibus civibus florentinis, per vos eligendis, et omnibus vexillis et insignis militum et peditum civitatis predicte, ad hoc ut sint in terris inimicorum in medio dicti mensis.

Item placeat vobis sine mora, quod impositio suprascripta fiat et exigatur a custodibus et absentibus suprascriptis, et perveniat in Comuni, pro expensis exercitus faciendis.

Item placeat vobis cogere Capitaneos et alios officiales exercitus, ut cotidie et continue supersint officiis eorumdem.

Item placeat vobis tenere Consilia oportuna super predictis et aliis celeriter, de illis personis que vobis videbuntur magis utiles, pro predictis sine dilatione aliqua exequendis.

Soggiungo, da altri Consigli (de' 20 giugno: GHERARDI, pag. 250-253), il testo di proposte o deliberazioni, alle quali m'è altresì occorso fare (pag. 38-39) qualche speciale accenno.

....

quod nullo modo exercitus fiat generalis contra Pisanos; sed si per andatam particularem militum et peditum fiendam, vel per monetam, seu alio modo, potest provideri taliter quod Comune Florentie remanere debeat in amore Comunis Ianue, fiat omnino.

....

quod ad Portum Pisanum non debeat iri aliquo modo; sed si omnino expedit quod exercitus fieri debeat, fiat in comitatu pisano, in loco ydoneo

et securo.

....

quod firmetur de exercitu faciendo ad Portum. Pisanum, hoc modo: scilicet, quod cccc milites pro Comuni mittantur, et milites tallie, et ijm pedites.... Et eligantur hoc modo predicti milites: scilicet quod eligantur ccti milites, quorum quilibet habeat unum socium bonum et ydoneum, bene armatum, cum equo coperto; et habeat quilibet dictorum cctorum militum pro se et socio soldos L florenorum parvorum, et quilibet predictorum peditum habeat ve soldos, pro die.

quod firmetur de eundo ad Portum Pisanum per Comune Florentie, cum minori quantitate gentium qua potuerit, cum salvamento et securitate euntium. Item, quod mittatur bannum per civitatem Florentie, quod volentes ire in dicto exercitu faciant se scribi ad stipendia Comunis Florentie. . . . .

quod xxm libre expendantur et dentur mercatoribus florentinis, pro ipsis expendendis in stipendiis militum et peditum qui ire debeant ad Portum Pisanum; absque eo quod aliquis cogatur ire. Et si per hanc viam potest satisfieri Ianuensibus, bene quidem; et si hoc facere non posset, predicta reducantur ad parlamentum....

« ÖncekiDevam »