in Ius Eccl. univ. part. 1 Tit. 1 Sect. 1 num. 264 iuxta quam ad matrimonii validitatem requiritur consensus utriusque contrahentis, non modo externus, sed internus etiam, et ita per verba expressus, ut dignoscatur contrahentes habere veram, firmam, ac sinceram voluntatem sese vinculo obligandi indissolubili, atque obligationes exinde manantes suscipiendi. Ex quo deducit autem, simulato consensu, licet verbis et signis expresso, minime consistere posse matrimonium: Eidem subiungit concinere Sanchez De Matrim. lib. 2 Disp. 25 num. 2 et 3.

Nullitatis pariter vitio addit matrimonium infici ubi fuerit contractum sub expressa conditione uni ex tribus matrimonii bonis repugnante, prolis nempe, fidei, et Sacramenti; imo sufficere intentionem bono Sacramenti contrariam, non deductam in conditionem expressam, sed simpliciter in mente retentam ab uno ex contrahentibus, ad tradita per Gonzalez Comm. in Lib. 4 Decret. Tit. 5 cap. 7 num. 3 et 9. Posita hinc quaestione utrum intentio contra bona matrimonii, quando non deducitur in conditionem expressam sed tantum mente retinetur, vitiet matrimonium, affirmative cum tertia sententia Auctor respondet: « Tertiam sententiam, » quam probabiliorem credo, tuentur Petrus de Ledesma etc.

qui discrimen constituunt inter casum, quo quis contrahat » matrimonium intentione implicita mente retenta adversus > bonum sacramenti, ut si quis matrimonium nisi ad tem> pus contrahere intendat, et inter casum, quo quis cum in> tentione interna non in pactum deducta, contraria bono » prolis seu fidei, celebrat matrimonium veluti si intende> ret contrahere, prolem tamen vitare seu adulterium com» mittere. Primo casu docent matrimonium esse invalidum, » quia repugnat eius substantiae talis intentio. Secundo » autem vim atque effectum obtinere. Cui sententiae (prout > prosequitur Gonzalez loco citato) favent etiam Divi Tho» mas et Bonaventura in 4 art. 1 quaest. 3 qui docent » sine bono Sacramenti nunquam matrimonium dari, con» sistere tamen posse sine fide et prole.

Hanc pariter sententiam veluti probabiliorem protueri Sanchez De Matr. Lib. 2, Disp. 29, num. 11 « Tertia > Sententia, cui adhaereo, docet contractum matrimonii de» bere saltem implicite intendere bonum Sacramenti, quod > evenit quando contrahens non habet intentionem contra> riam non tamen esse opus ut implicite intendat alia duo matrimonii bona. Quare si haberet animum et corde > retentum adversus bonum Sacramenti, quia scilicet inten> deret non contrahere matrimonium nisi ad tempus, non > esset verum matrimonium. Si tamen haberet intentionem > adversam aliis duobus matrimonii bonis corde solo reten> tam, nec non in pactum deductam, valeret utique, ut si › intenderet vitare prolem et habitam non educare, debitum > negare et adulterari. Probatur prior pars quia de matri> monii ratione est vinculum esse perpetuum, ut constat > ex eius definitione. Ergo qui intendit matrimonium inire » dissolubile et ad tempus, vere non intendit matrimonium, » cum intentio adversetur essentiae. Haec sententia vide> retur expressa a Divo Thoma 4, Dist. 81, art. 3 et Divo › Bonaventura ibi art. 4, quaest. 3, ubi haec dicunt: » Sine bono Sacramenti nunquam est matrimonium, at pot» est esse sine fide et prole; non tamen et esset matri> monium si in consensu exprimeretur aliquid contrarium > fidei et proli. »

Ad probandam itaque matrimonii nullitatem ex dicto capite, cum agatur de re intimo hominis corde abscondita, sufficere, ait, probationes, quae moralem certitudinem gignant ex adiunctis matrimonium antecedentibus, concomitantibus, et subsequentibus, quae prudentem virum suadere valent: ut docet Sanchez in lib. 2, dist. 42, §. 4 « Ea certitudo > requiritur et satis est, ut possit credere mulier et aliud > inire matrimonium, quae virum prudentem certum, mo> raliter redderet ficti consensus alterius; quia certitudo metaphysica haberi nequit, cum ea, quae ab hominis corde pendent şoli Deo nota sint. Ergo sufficit certitudo mo> ralis. Haec autem cum iure definita non sit, nulla cerAeta Tom. XVIII. fase. COV

» tior regula praescribi potest, quam ut si ea, quae virum » prudentem, attentis circumstantiis occurrentibus, certum > redderet. Sic Silvester De. matrim. 4 Quaest. 9 Dist. » 3, Navarr. cap. 22, Covarruvias 4 Decret. 2 part. Cap. » 2 n. 4, Petrus De Ledesma De Matrim. Quaest. 15 » Art. 4 etc. »

Horum adiunctorum vero argumenta non singillatim perpendenda subdit, sed insimul conflata cum maiorem sibi ad invicem vim tribuant aestimanda esse, ut maiora qualibet exceptione evadant, atque ad moralem certitudinem constituendam idonea fiant, iuxta vulgatissimam regulam, singula quae non prosunt, unita iuvant; Rota coram Molines decis. 978 §. 15.

Hisce in iure praemissis, Orator tria in capita allegationem suam divisit, et tum ex matrimonium praecedentibus, tum ex concomitantibus, tum ex subsequentibus, consensus deficientiam in viro demonstrare studuit.

Primum itaque suae defensionis caput aggrediens contendit a duobus circiter annis ante matrimonium, Augustum inhonesta consuetudine cum Maria Balot devinctum fuisse, cui se nupturum promiserat; quodque peregisset, si pater haud renueret. Cum vero matris donatione seu dote francorum biscentum quinquaginta millia, quae nuptiarum occasione ipsi promissa fuerunt, potiri haud posset, deficiente patris consensu, cumque alia media haud ipsi praesto essent ut Mariae posset copulari, in id devenit consilii ut matrimonium cum consanguinea Magdalena simularet ad illam donationem a matre carpendam. Hac vero obtenta, quacumque cum supposita uxore relatione remota, immo ea e medio sublata. si opus fuisset, etiam veneni ope, cura Maria Americam petens ibidem matrimonium contraheret.

Istiusmodi facta ex testium fide dignissimorum depositionibus erui, in Parisiensi Curia exceptis. Haec eadem a Magdalenae parentibus enarrari accepta ab ipsa Maria Balot, tum cum ista Augusti epistolas ipsis tradidit.

Hoc animi propositum nuptias cum Magdalena simulandi,

et postea hac relicta Americam fugiendi, non modo verbis sed etiam scriptis Augustus ipsi Mariae significavit. Quandoquidem inter epistolas, quas viderat Advocatus Le Faure, unam adesse, biduo ante matrimonium conscriptam, in qua Augustus Mariae exprimebat sensum perpetuae affectionis. Omnia haec vero apprime cohaerere dicit Defensor agendi rationi Augusti, ceteroquin inexplicabili per illud temporis. Ex una parte enim, post tractatus matrimonii cum Magdalena initos, cum Maria Balot relationes continuo fovere, eique amoris sensus promere, donaria et pecuniam suppeditare, eiusque propinquis affatim et libenter conversari. Ex altera parte vero non prius qnam sex ante matrimonii hebdomadas Magdalenam invisere Augustum coepisse, idque admodum raro. In hisce porro conventibus taciturnum, praeoccupatum alienisque cogitationibus intentum Augustum sese ostendisse; ergaque sponsam tam parum studiosum, ut ipsa a parentibus postulaverit paulo ante matrimonium contrahendum, ut a proposito desisterent nuptiarumque tractatus abrumpere vellent; nec nisi matris hortatibus ac pressionibus ipsam cessisse, ut nuptiis annueret. Hisce accedere, Augustum numquam monilia et donaria sponsae obtulisse, si annulum nuptialem demas: aegre tulisse librum matrimonialem, ceu Parisiis moris est, puellae debere offerre nec pertulisse nuptialem domum necessariis et suppellectilibus instrui: neque tandem propinquos et amicos sponsae invisere voluisse. Unicum siquidem ab Augusto finem intentum fuisse, ut nullum instrumentum dotale conficeretur, atque in manus suas dos a matre sibi promissa continuo traderetur. Haec omnia apertissime, tum matrem, tum patrem Magdalenae Parisiensi iudici testari: quorum depositiones ex integro defensor retulit.

In secundo capite suae allegationis ex matrimonium concomitantibus deficientiam consensus probare Orator studuit. Ipso siquidem die celebrationis contractus civilis cum hora adventasset, actui civili omnibus paratis, unum defuisse Augustum; quem anxium, agitatum, et reluctantem ante

Palatii fores deambulantem, impulsum fuisse ad ingrediendum asseruit Advocatus Le Faure ex relatione unius testis modo defuncti, qui actu interfuit. In actu vero celebrationis ritus Augustum fuisse tristem, agitatum, extraneis cogitationibus implexum, oculos ad dexteram partem Ecclesiae, in qua inter ceteras, mulier aderat sponsos irridens, defixos habentem deposuit testis sacramentalis Le Faure, qui in muliere illa Mariam Balot recognovit, quum litterarum cessionem cum eadem pertractavit.

Expleto sacro ritu, testantur Magdalenae parentes, Augustum ab Ecclesia subito evasisse, et in platea deambulantem nicotianis foliis fumo absumendis intentum reperiisse tum sponsam tum propinquos et amicos qui caeremoniae interfuerunt. Quin imo tam inurbanum ac tam parum sollicitum de sua uxore se praebuisse, ut neque manum eidem obtulerit cum in rhedam ascenderet.

Neque hanc Augusti agendi rationem miram esse debere, subdit Orator, cum ille unice intenderet ad amasiam tranquillam reddendam, promissiones eidem factas servandas, animique sui sensus intentionemque habitam in simulato coniugio peracto se perpetuo non ligandi eidem pandendos. Hac de causa secreto se recondens in cellario Comitis, furtive ad amasiam epistolam conscripsit, quam quidem licet inter illas Tribunali Neo-Aurelianensi exhibitas minime reperiri, coniuges tamen D' Auvilliers pluresque alii testes vidisse et perlegisse testantur, cum de omnium epistolarum traditione ageretur cum Maria, quae noluit omnes tradere, etiam soluto pretio, ne forsan veneficii correa insimularetur.

Ad tertium tandem suae orationis caput Defensor adveniens, demonstrare aggressus est, simulatam Augusti voluntatem et intentionem in matrimonio contracto ex subsequenti facto, quod inter sponsos plurimos per dies nullum intercesserit carnale commercium: et si qua fuit postea relatio, minime affectu maritali fuit habita et completa, sed explendae potius libidinis causa ex parte viri, ceu Magdalena in epistola ad iudicem testatur.