Regular. Theologia Bellica, Augustæ, et Dilingæ 1707. Schild. Ludovicus de Schildere, Belga, Soc. Jesu. De principiis formandæ conscientiæ. Obiit 1667. Scot. Joannes Duns, natione Scotus, Franciscanus, Alexandri Alensis discipulus, Doctor subtilis. Obiit 1308. Silv. Silvester Mazolini, et Prierate Dominicanus, Magister S. Palatii. Summa Silvestrina. Obiit 4520. Sot. Dominicus Sotus, Dominicanus. In libros sententiarum. De jure, et justitia. Obiit 1560. P. Sot. Petrus Sotus, Dominicanus. De institutione Sacerdotum etc. Obiit 1563. Spe, Fridericus Spe, Germanus, Soc. Jesu. Cautio Criminalis, seu de processibus circa fagas. Obiit 1635, Sperel. Alexander Sperellus, Episcopus Eugubinus. Decisiones Fori Ecclesiastici 4638. Sporer. Patricius Sporer, Franciscanus. Recollecta Theologia moralis in Decalogum. Tyrocinium Sacramentale. Theologia Sacramentalis. 1681., et Venetiis 1714. Steph. Stephanus a S. Paullo, Carmelita, Theologia Moralis 1664. Steph. Stephanus Gratianus J. U. D. Romanus. Discrepationes Forenses. Stoz. Matthæus Stoz, Germanus, Soc. Jesu. Tribunal Pœnitentiale. Dilingæ 4684. Stryck. Samuel Stryckius Jurisc. De cautelis contractuum. De successione hæreditaria. De actionibus, et præscriptione etc. Suar. Franciscus Suarez, Hispanus, Soc. Jesu. Doctor eximius. Obiit 1617. Sylv. Franciscus Sylvius, Duacensis Professor, et Decanus. Variæ resolutiones casuum etc. Obiit 1649. Sylv. Apud Busembaum. V. Sylv. T Tabern. Joannes Baptista Taberna Belga, Soc. Jesu, Synopsis Theologiæ pratica 1698. Tabien. Joannes Cognatius de Tabia, seu Tabiena, Dominicanus. Summa Tabiena, seu Summa Summarum Circa 1525. A Tamb. Ascanius Tamburinus, Congregationis Vallis umbroso, Abbas Passinianensis. De jure Abbatum. Tamb. Thomas Tamburinus, Siculus, Soc. Jesu. In Decalogum. De Confessione, Communione, Sacrificio, Sacramentis, Matrimonio, Contractibus etc. Obiit 1675. Tancred. Vicentius Tancredus, Soc. Jesu, Siculus. Quæstiones morales. De matrimonio. De virtute religionis, Obiit 1659. Tann. Adamus Tannerus, Germanus, Soc. Jesu. Obiit 1632. Tapia. Petrus de Tapia, Dominicanus, Archi-Episcopus Segobiensis. Obiit 1657. Teril. Antonius Terillus. Anglus, Soc. Jesu. De conscientia probabili. Regula morom. Leodii 1668. S. Thom. Sanctus Thomas Aquinas, Dominicanus, Doctor Angelicus. Obiit 1274. (Novam S. Thomæ editionem P. Bernardus de de Rubeis Dominicanus, Venetiis emittit.) Thomass. V. Tomassinus. Tiburt, vel Navar. Tiburtis Nav. Ordinis S. Francisci de observantia. Manuductio ad Praxim Executionis litterarum S. Pœntrentiariæ. Romæ 1688. Tiraq. Andres Tiraquellus Jurisc. Parisiensis. De privilegiis piæ caussa etc. Floruit circa 1547. Tol. Franciscus Toletus, Hispanus, Soc. Jesu. Summa Casuum. De peccatis mortalibus. Obiit 1596. Tomass. Ludovicus Tomassinus, Oratorii Ordinis. Vetus, et nova disciplina Ecclesiæ circa beneficia, et beneficiatos. Circa 1676. Tond. Petrus Franciscus de Tonduti, Quæstiones, et resolutiones Canonicæ, et Civiles. Trull. Joannes Edius Trullenchus, Hispanus, Doctor Theologiæ. Praxis Sacramentorum. Circa 1633. Turrecr. Joannes de Turrecremata, Dominicanus, Cardinalis, et Episcopus Sabiensis. Claruit circa 1460. Turr. Luisius Turrianus, seu Torres, Hispanus, Soc. Jesu. In 2.2. S. Thomæ. De Pœnitentia. De virtutibus, et vitiis. Obiit. 1635. Tusch. Dominicus Tuschus, Cardinalis. Practicæ conclusiones Juris. Obbit 1620. V Valent. Franciscus Valens, vel Valente, Lusitaniis, Soc. Jesu Concordia juris Pontificii cum Cæsaræo. Obiit 1662. Val. Valent. Gregorius de Valentia, Hispanus, Soc. Jesu. Obiit 1603. Vallens. Andreas Valensis, J. U. D. Lovaniensis. Circa 1636. Vasq. Gabriel Vasquez, Hispanus, Soc. Jesu. Doctor acutus. Obiit 1603. Vega. Alphonsus Vega, Ordinis Minorum. Circa 1596. Ventrig. Joannes Baptista Ventriglia. Episcopus Casertanus. Wex. Ariadne Carolino-Canonica, Auctore Jacobo Wex Soc. Jesus. Augustæ Vindelic. et Ugol. Bartholomæus Ugolinus, Jurisc. De Dilingæ 1708. Censuris, et irregularitatibus. Victor. Franciscus de Victoria, Dominicanus. Obiit 1545 (imo vero 1546.) Vierm. Claudius Viexmontius, Parisien. Salutaris poenitentia peccatoris 1595. Villal. Henricus de Villalobos, Franciscanus, Candelabrum aureum. De Sacramentis, et censuris. Circa 1620. Vind. Gob. Vindicia Gobarianæ, sive examen propositionum, quas ex operibus P. Gobat damnavit Episcopus Atrebatensis 1706. Vind. Tab. Vindex Tobernæ, sive ouctor anonymus qui Tabernam defendit contra damnationem Episcopi Atrebatensis, scripto Gallico. Liste de Saints Canonisez etc, et Latino, Collectanea etc. 1706. Vinit. Gerlacus Vinito, Vicarius ad S. Ursulam Coloniæ. Compendium de Sacramentis etc. 1654. Viva. Dominicus Viva, Soc. Jesu. Damnatæ Theses ab Alex. VII. Innoc. XI. Alex. VIII. Venetiis, et Francofurti 1712. Vivald. Martinus Alphonsus Vivaldus, Italus, Canonicus Regularis Congregationis S. Salvatoris, Theologiæ, et Jurium Doctor 1590. Wiest. Jacobus Wiestner, Soc. Jesu, Insti- Ꮓ Zabar. Paullus Cardinalis, alias Rabarella, Patavinus, Oordinis S. Augustini. Zacch. Paullus Zacchias, Medicus Romanus. Quæstiones Medico-Legales. Lipsiæ 1630. et alibi. Zambr. Melchior Zambranus, Pastor Segobsensis. Aurea Decisiones caiuum conscientiæs Circa 4694. Zech. Lælius Zecchius, vel Cecchius, Jurisc. Canonicus Brixiensis. De repub. Ecclesiastica etc. Circa 1580. Zerol. Thomas Zerola, Episcopus Minoricensis. Praxis Episcopalis. Paris Sacramenti Poenitentiæ. Circa 4592. Zoes. Henricus Zoesius J. U. D. Lovanii. In Jus Canonicum universum. Obiit 1627. Zumel. Franciscus Zumel, Ordinis de Mercede. Obiit 4608. Zyp. Franciscus Zypæus, Jurise. Vicarius Generalis Antuerpiæ. Responsa de Jure Cano Volpil. Phillippus de Volpiliero. Theologia uico. De jurisdictione Ecclesiastica. Jus Ponspeculativa, et practica 1697. Urb. ab Asc. Urbanus ab Ascensiono, Carmelita 1648. Wading. Petrus Wadingus, Hibernus, Soc. Jesu. De Contractibus. Obiit 1644. Wammes. Joannes Wammesius Jurisc. Lovaniensis. Wagner. Henricus Wagnereck, Bavarus, Soc. Jesu. Commentarius Exegeticus in Decretales 4665. 1 Quibus addemus præcipuos probatos illos auctores quorum operibus usi fuimus in hac revisione quorumque nomina hic indicantur. S. Liguorio, Sanctae-Agathe Gothorum episcopus anno 1787 mortuus, quem Gregorius XVI, anno 1839, Sanctorum fastis adscripsit. Theologia moralis. P. Thomas ex Charmes, e capuccinis, cujus opera Benedictus XIV non una vice laudibus cumulavit. Theologia universa. Quod opus D. Allbrand superior seminarii Parisiensis missionum ad exteros annotatum edidit. Sættler Gasparus, Doctor Argentinensis, Theol. moralis universa, 5 vol. in-8°. Eminentissimus cardinalis Gousset, Remensis archiepiscopus, ingenio maximus, doctrina purissimus, operibus plenus, » ut merito dixit Scavini. Theologie morale. Joannes Petrus Gury, S. J. Theologia moralis. Casus conscientiæ. tificium novum. 1 APPENDIX De ratione, ejusque usu in Morali Theologia. Canon I. Rationis naturalis usus in Morali Theologia pernecessarius est. Theologia, aiebat Canus 1. 9. c. 4. citra naturæ rationem non constat. Quum enim sit homo rationalis, est illi ingenita ratiocinatio, sive agat secum quid, Petrus Scavini, Novariensis. Theologia moralis universa, Pio PP. IX dicata. Carriere e Congregatione S. Sulpitii de contractibus, de justitia et de matrimonio. Licet numerosissimi sint supra citati auctores, alii sunt insuper qui scriptis suis plus minusve pro libertate steterunt in Probabilismi materia. Horum nomina passim citantur tum ad calcem compendii Patris Gury; tum ad calcem appendicis apposite Dictionnario Theologiæ Bergier; tum apud Scavini in animadversionibus in tractatum de conscientia; tum in defensione doctrinæ S. Liguorii, tum apud Rassler, de Norma disputandi, tum « maxime tomo VIII Bibliotheca Ferraris, ed. Migne Parisiis; ubi plurimorum habetur index biographicus et bibliographicus; in quo tamen plus æquo gallicanismo indulgendo, laudantur auctores qui potius censuram merentur. » (Scavini t. 1. p. 108.) (Ed. not.) sive cum altero, sive velit humana, seu divina cognoscere. Quare ubi homines disserent, rationem naturalem repellere nec debent, nec vero possunt, nisi homines esse desierint. Ratio enim res omnes continet; quoquo te verteris, præsto est, nulla disputatione excluditur. Quamobrem qui naturalem rationem ab usu Theologiæ remotam esse volunt, ii omnem a Theologia disputationem excludunt; sine qua tamen quid in una quaque re verum sit, discerni, et comprehendi non valet. Quæ quidem si de Theologia universa verissime dicta sunt, quanto magis de illa Thcologiæ parte idem sentiemus, quæ mores naturæ moderationi consentaneos præscribit, vitiaque naturæ contraria refutat? Quo loco, ut idem scribit, sive in schola de hisce definias quicquam, sive populo in concione persuadeas recta, prava dissuadeas; naturæ, rationis, Philosophiæ opem contemnere amentis erit. Canon II. Eæ tamen rationes Theologo usitatiores esse debent, ceterisque præstant, quæ ex certis Scripturarum, Patrum, Conciliorum, Pontificum, et Canonum testimoniis, statutisque descendunt. Nam qui Theologiæ præcepta humanis metiuntur argumentis, hi primum omnem vim Theologiæ, et gravitatem amittunt, deinde faciunt, ut Theologia, detracta auctoritate, non solum contemnatur, sed ne Theologia quidem sit. Vide Canum libro eodem nono cap. 1. Canon III. Firmum argumentum illud est, quod ex perspicuis, exploratisque principiis certo conficitur. Sic ex illo axiomate: scienti, et consentienti non fit injuria lib. 6, decr. ult. reg. 27. optime inferes, eum, qui scivit alium effodere thesaurum in agro ipsius, neque quum facile posset id vetuit, conqueri de injuria non posse, si inventor totum sibi thesaurum tribuat, uti Lugo de justitia d. 6. num. 114. aliique permulti apud Dian. p. 9, Tr. 5. res. 3. opinantur. Canon IV. Duo tamen in usu horum Theo logiæ principiorum cavenda maxime sunt. Primum illud, ne ea veluti principia sumantur, quæ ea solum ratione recepta sunt, quod non recte corum falsitas fuerit animadversa. Sic nihil apud Casuistas celebrius, quam pecuniam non parere pecuniam, quod tamen non tam principium esse; quam præjudicati 1 Vera rigorose sunt quæ in hoc ultimo loco docet P. Zacharias, sed caute sumi debent. Theologia enim moralis doctrina theologica solidatur ac regitur, bona enim actio nihil aliud quam bonæ idea bonæque regula actuatio. Et in animi, idque, quod in quæstione positum est, sumentis opinionem, Class. Viri, Scipio Maffeius, et Muratorius demonstrarunt. Alterum vero est, ne in alium omnino sensum, quam qui verbis probe intellectis subest, vera ceteroqui axiomata distorqueamus. Nemini id commendandum magis, quom Probabilioristis, qui nescio quo spiritu ducti omnia susdeque vertunt. Exemplo est axioma illud: In dubio tutior pars est eligenda, quod misere in Probabilistas intorquent, quum alio omnino sensu id accipiendum sit, ut noster quoque Auctor ostendit. Canon V. Incertæ illæ rationes sunt, quæ licet probabiles sint, conjecturis tamen huc, atque illuc trahuntur. In rebus tamen dubiis, quæque ex Scripturis, aut Patribus finiri non possunt, illis uti licet, ea tamen lege, ut ne nimium argutando ad sophismata, et inanes ratiocinationes rem traducamus. Summopere autem diffidendum argumentationibus illis, quæ a simili ducuntur; iis enim in Moralem Theologiam laxas, dignasque Vaticano fulmine propositiones inductas fuisse, huncque novum illum esse modum opinandi, quem in scholas irrepsisse dolet Alexander VII, alienum ab Evangelica simplicitate; non vero (quod aliqui somniando, ut dicam maledicendo effutiunt) Probabilismum Terillus monet, comprobatque, Atque hæc de usu Theologicorum locorum iu doctrina morum dixisse sufficiat. Nam Philosophiæ axiomatis, atque doctrinis juvari vix potest Moralis Theologia. Historia porro Ecclesiastica si eam partem demas, quæ Patres, Conciliaque spectat, et controversias de morum doctrinis agitatas, parce utendum reor, ne quæ Sancti viri perfectionem vitam sequentes ediderunt, virtutum singularium exempla, magno animarum periculo ita Regulæ morum constituantur, ut qui ad eas vitæ suæ rationes minime exegerit, criminis reus pronuncietur. Ceterum si quis ad historiam Ecclesiasticam animum adjungere velit, legat is P. Du Mesnil egregia volumina Doctrina, et disciplina Ecclesiæ prænotata; tot enim inter historiæ Ecclesiasticæ tractatores opportunior meo quidem judicio nullus Theologiæ Moralis studioso '. historia, prater Patres, concilia et controversias de morum doctrinis, sanctorum sunt dicta aut agendi rationes quæ ad inculcandas morales vias haud parum inserviunt. (Edit.) FINIS LIBRI PRODROMI. AD TRACTATUM V MANTISSA SEU QUESTIO FACTI. Utrum Theologorum Societatis Jesu propriæ sint istæ sententiæ duæ: 1. Ex duabus opinionibus probabilibus possumus sequi minus tutam. II. Ex duabus opinionibus probabilibus licitum est amplecti minus probabilem. AUCTORE STEPHANO DE CHAMPS EJUSDEM SOCIETATIS PRESBYTERO. EDITORIS PREFATIO Ꭱ Quæstionem Facti P. Stephani de Champs heic recudimus, quam noster La-Croix citat non sine laude. Quis porro fuerit, quantusque vir P. de Champs, non vacat fusius persequi. Consule sis præfationem in novam editionem præclarissimi de hæresi Janseniana voluminis. Enimvero cur huic P. La-Croix supplemento quæstionem facti addere visum fuerit, paucis exequar. Notum est, quantas nostris hisce temporibus in Italia tragoedias excitarit quæstio alias in Galliis præsertim celeberrima de probabilitate opinionum in praxi sequenda, quodque hujusce disquisitionis occasione libelli prodierint calumniarum, ac mendaciorum pleni in Societatem Jesu. Atque his quidem ab Jesuitis pluribus responsum abunde est. Ut enim Ghezzii, Lecchii, Bovii, et cujusdam Anonymi mihi amicissimi, lucubrationes mittam, PP. Gagnæ, et Richelmii pereruditi libri excusi sunt. At ut hosce Scriptores, eorumque libros magni faciam, ad depellendas tamen ab Jesuitis Laxitatis criminationes nihil unquam proditurum gravius, efficaciusque quæstione facti judicavi semper, eoque firmius nunc censeo, quod non Wendrockio tantum, ejusque propugnatoribus Jansenianis insensum maxime opus hoc esse video, sed et cæteris Catholicis, quibus alia certe |