7. Medulla Patris Busembaum divisa est in septem libros, quorum LIBER PRIMUS Est de actuum moralium Regula, tum interna, hoc est, conscientia; tum externa, hoc est præceptis in genere. LIBER SECUNDUS De Præceptis fidei, spei, et charitatis. LIBER TERTIUS De Præceptis Decalogi et Ecclesiæ. LIBER QUARTUS De Præceptis cæterorum hominum statui propriis. LIBER QUINTUS De modo discernendi naturam, et gravitatem peccatorum, quæ contra dicta præcepta committuntur. 5 De Sacramentis novæ legis. LIBER SEXTUS LIBER SEPTIMUS De Censuris ecclesiasticis, et irregularitatibus. Hactenus ille. Quanti P. La Croixii doctrinam, diligentiamque fecerint cordati viri, tot Italicæ, Germanicæque ejus commentarii editiones palam omnibus faciunt. Profecimus et nos hujus labore. Nam illos ipsos commentarios hic placuit iterum proferre, sed multis iisque pernecessariis accessionibus auctos atque locupletatos. Nam ut nihil dicam de Indice, quem R. P. Leonardus Colendall diligentissime elaboravit, quique divulgatus sæpe jam est, ut etiam libros omittam De sanc. Cruciate Bulla, deque Officiis Confessarii (octavum hi et nonum operis hujus librum conficiunt) duos omnino libros adjecimus; alterum qui decimus est et theologiam moralem summo parochorum commodo ad catecheticam redigit, synopsim præterea continet moralis theologiæ quibusdam axiomatis comprehensam; alterum qui totius operis prodromus est, Deque locis Moralis theologia inscribitur, atque selectos in hanc rem canones exemplis rationibusque confirmatos constituit. Adnotationes præterea passim inspersimus, quæ præsertim La Croixii sententias a PP. Concina, et Patuzio veluti laxissimas traductas strenue vindicant. Quid vero de Benedicti XIV aliorumque pontificum constitutionibus, quæ ad moralem pertinent scientiam? Eas suis quasque locis reddidimus. Neque desiderari a quoquam passi sumus S. R. C. decreta, sanc. item concilii congregationis resolutiones, ex quibus nemo ignorat, quantum aucta fuerit, atque illustrata moralis theologiæ disciplina. Porro inter libros ex quibus multa in rem nostram decerpsimus, monendus es, lector, principem locum dedisse me quinque illis selectissimæ Ecclesiasticæ eruditionis promptuariis, tomos, inquam, quinque Constitutionum (Notificazioni) quas Prosper Cardinalis Lambertinus Bononiensis archiepiscopus ante emisit, quam ad supremum apostolatus apicem, universe plaudente Ecclesia, ac litteratis præsertim viris mira lætitia perfusis, eveheretur. Ejusdem quoque doctissimi pontificis libros de Synodo, deque Sacrificio Misse in hac novissima editione consuluimus, atque ex illis multa in rem nostram deprompsimus. Nihil profecto utilius (verbo absit invidia) excogitare nos potuisse, quo absolutam ornatioremque Theologiam hanc redderemus, fortasse adfirmabis et tu, si ad eam perlegendam æquo animo accesseris. Quid vero causæ fuerit, cur Quæstionem Facti a P. Stephano de Champs editam iterum hic typis exprimi curaverimus, disces ex peculiari ad ipsam præfationem. Utinam cedat hic labor ad Dei optimi maximi gloriam, ac studiosorum utilitatem. Vale. FRANCISCI ANTONII ZACHARIA DE LOCIS MORALIS THEOLOGIÆ LIBER PRODROMUS1. Busembaum et Lacroixium, exornare parantes, ita illos exhibendos a nobis esse intelleximus, ut boni illi, qui tum librum quempiam Moralis Theologia hodie celebrant, extolluntque, quum alia omnia ab instituto hujus san'issimæ facultatis in eo legunt, de Scripturis nempe, cæterisque Theologicis locis tractationes, eruditas illas quidem, sed alterius plane loci, ad ejus electionem allicerentur. Neque tamen extra chorum (quod aiunt) saltare in animo est. Absit enim vero, ut Jacobi Besombes vestigiis insistam, qui in suam Moralem Christianam intulit brevem ideam Chronologiæ, et Geographiæ; indicem Geographicum omnium Conciliorum Generalium, et Particularium, eorumque Synopsim historicam. Hæccine, quæso, ad moralem Theologum spectant? Nam si quod Conciliorum sanctiones magno usui Theologo sint (ejusmodi certe consilii una hæc afferri causa possit) Conciliorum Syllabus, atque adeo historia Morali Theologiæ attexitur; quidni ergo et Grammatices præcepta hisce libris inferamus, quod latine loqui, atque scribere Theologum maxime deceat, sæpe etiam oporteat, latinaque lingua ad Conciliorum Canones, Patrumque libros evolvendos necessaria sit. Itaque locos Theologicos ita hic pertractare instituimus, ut neque extra Moralis Theologiæ fines licentius vagemur, neque eorum aliquid prætermittamus, quæ præclarissimam hanc scientiam illustrare possint. Tridentini decretum Ses. 4. Plures porro sunt sacræ Scripturæ proprietates. Eas recenset, explanatque P. Lohner Tract. 1 Inst. Theol. posit. lib. I Tit. V. infallibilitatem nempe, auctoritatem, necessitatem, utilitatem, De Sacræ Scripturæ proprietatibus, ac potissi- jucunditatem, simplicitatem, cloquentiam, pro mum de ejus obscuritate. Quid Scripturæ Sacræ nomine intelligamus non vacat hic curiosius persequi. Unum id aio, libros intelligi in Vulgata Bibliorum editione comprehensos ad Sacrosancti Concilii 1 Prodromus iste liber ex integro a P. Zacharia conscriptus operique Lacroix ab eodem additus fuit. Eum S. Alphonsus Liguorio Theologiæ suæ editioni cuidam præfigendum ab auctore sibi amicissimo efflagitavit. Quam ipsi dissertationem mittens, hæc inter alia dicebat P. Zacha funditatem, atque obscuritatem. I. Ad infallibilitatem quod attinet, in Sacra Scriptura,aiebat Hugc lib. 3 de Anima, quidquid docetur veritas.... nam Deus est veritas sine fallacia. Vide Serarium cap. 6. II. Quod spectat ad auctoritatem, audi Au rias « Eam igitur veluti tuam libens excipe. Vide tamen, ne celeberrimi operis tui inornata hæc, indigestaque tractatio existimationi palam officiat. » Opus vero illud, ut verbis utamur editoris S. Liguorii, « insignis est in ipsius moralem introductio. » Editoris nota. gustinum. lib. 1 de Doct. Christ. cap. 37. Titutabit fides, si divinarum Scripturarum vacillet authoritas. Hic veteres Christianos consuevisse in templis suis duo secretaria a dextro, et sinistro latere absidis constituere, quorum alterum Sanctissimæ Eucharistiæ, alterum Sacræ Scripturæ libris condendis erat destinatum; testificatur B. Paulinus ad Severum epistola 12. Vide eumdem Serarium cap. 7 et Balinghem cap. 1 præparat. ad S. Script. III. Necessitas Sacræ Scripturæ moralis est quatuor potissimum de causis. I. Ut esset oblivionis veluti medicamentum, subsidiumque memoriæ. II. Ut doctrinis divinis firmior fides haberetur; docemur enim experientia, iis, quæ publici Notarii manu obsignata animadvertat, facilius assentiri intellectum, quam illis,quæ ab aliis enarrantibus audimus. III. Ut quum in obscura Scripturæ loca impingerent homines, ad alios homines magna virtutum humilitatis, obedientiæ, fidei exercitatione confugerent, tanquam ad interpretes, atque Magistros. IV. Periculi devitandi causa. Nam (quod ab Joanne Chrysostomo vere scriptum in Psal. 95) si quid dicatur absque Scriptura, auditorum cognitio claudicat, nunc annuens, nunc hæsitans, et interdum sermonem ut frivolum, aversans, interdum ut probabilem recipiens. Verum ubi ex Scriptura Divinæ vocis prodiit testimonium; et loquentis sermonem, et audientis animum confirmat. Vide Salmeronem Proleg. lib. A. IV. Utilis est Scriptura. Ex Paulo ejus utilitates discimus 2 ad Tim. 3. Omnis scriptura divinitus inspirata utilis est ad docendum, ad arguendum, ad corripiendum, ad erudiendum in justitia, ut perfectus sit homo Dei ad omne opus bonum instructus. Vide Serarium cap. 9 et 10. V. De jucunditate porro quid attinet dicere? Quam dulcia faucibus meis eloquia tua! super mel ori meo, aiebat sacer Vates Psalm. 118 Quæ quidem mira jucunditas tum ex ipsis libris sacris proficiscitur, quum aliudnihilsint nisi quædam epistola Omnipotentis Dei ad creaturam suam uti a Gregorio Magno scriptum novimus lib. 4 epist. 84, tum ex eorumdem materie, ex sensuum in iis repertorum diversitate, atque ex spei, quam excitant, singulari plane solatio. Nimirum quæcumque scripta sunt, ad nostram doctrinam scripta sunt, ut per patientiam, et consolationem Scripturarum spem habeamus. Vide Gregorium lib. 16 Mor. cap. 10 in illa verba Job: Tune super Omnipotentem deliciis afflues. VI. Simplicitatem Scripturæ Sacræ (quæ sexta ejus proprietas est) dum dico, vulgarem intelligo, atque incultum stylum, qualem ejus libri esse oportuit, qui vere divinus, neque ab alio auctore, quam a Spiritu Sancto profectus demonstrari debuit, atque omnibus, indisertis quoque, ac rudioribus patere. Ridebant quidem olim Ethnici libros nostros sacros, quod in iis sermo inelegans esset, atque impolitus, Arnobio teste lib. 1 adv. gentes: quin etiam sibi displicuisse horum librorum barbariem. fatentur non sine lacrymis Augustinus lib. 3. Conf. c. 5 et Hieronymus in ea, quam de custodia Virginitatis ad Eustochium dedit, epistola. Utinam vero novatores, qui istiusmodi exemplis mirifice delectantur, novasque Scripturæ versiones cudere in dies aggrediuntur, quod sancta ista, et simplex ipsis sordeat antiquitas, Augustini, atque Hieronymi errorem suum deflentium lacrymis incitati aliquando sapiant! Cæterum eruditissimam Benedictini Martin Præfationem in Gallicam suam locorum Sacræ Scripturæ difficiliorum explanationem si quis legerit, ex Plautinis, aliisque ejusmodi vetustissimis fontibus hausta a Vulgatæ nostræ editore, comperiet plura, quæ barbarismos prima fronte exhibent. Vide Serarium Proleg. cap. 23 et Bonfrer. Præloq. cap. 10. VII. Addo tamen cum illo rudi, et impolito stylo stare posse eloquentiam, eamque in Sacra Scriptura esse summam rectissime Picus Mirandulanus ad Hermolaum Barbarum scribebat: Non movent, non persuadent Sacræ Litteræ, sed cogunt, agitant, vim inferunt; Legis rudia, et agrestia verba, sed viva, sed animata, flammea, aculeata, ad imum spiritum penetrantia hominem totum potestate mirabili transformantia. Vide. August. lib. 4 de Doct. Christ. c. 6. Hæc generatim : speciatim vero de Isaiæ vaticiniis adi Sanchez in proœmio ad hunc prophetam, et Bonfrerium Præloq. cap. 10 sect. 4. De Pauli vero epistolis Chrysostomum, et Hieronymum in epistola ad Pammachium. » VIII. Profunditatem Scripturarum considerans Augustinus exclamabat lib. 12 Conf. cap. 14. Mira profunditas est eloquiorum tuorum, Domine, quorum ecce ante nos superficies blandiens parvulis, sed mira profunditas, Deus meus, mira profunditas, horror, est intendere in eam, horror honoris, et tremor amoris. Ita sane, sive ipsius materiæ sublimitatem, mysteriorum, inquam, et doctrinarum supernarum magnitudinem, sive sensuum multitudinem, nam singuli sermones, syllabæ, apices, et puncta in divinis Scripturis plena sunt sensibus, uti monet in cap. 3 Eph. S. Hieronymus: sive demum prophetiarum in Sacris litteris contentarum numerum spectemus, et arcanos sensus, mira profunditas, horror est. Vid. Salmeron Proleg. 2. IX. Illud restat, ut de obscuritate Scripturarum pauca dicamus. Mirum est nostri temporis Sectarios eo dementia devenisse, ut Scripturas cuique perspicuas, clarissimasque esse vellent, quum id aperte adversetur Scripturis ipsis, Patribusque universis, quorum testimonia collegere Bellarminus tom. 1 Controv. Serarius in Proleg. cap. 22 et Bunfrerius Praloq. cap. 3 sect. 2 atque adeo experientiæ, qua quisque intelligit, quam multa in Scripturis sint sibi plane obscura, multa etiam, quibus doctissimorum quoque Virorum commentaria vix lucem afferre possint. Nostrum non est diutius in hac quæstione immorari. Certe duæ sunt potissimum obscuritatis. hujusmodi causæ. Primam peto ex rebus ipsis, secundam ex modo illas proponendi, et explicandi. Et quidem quod ad res attinet, agit frequenter Scriptura de rebus sublimibus, cœlestibus, et quæ sub sensum non cadunt; quibus percipiendis imbecillitas nostra non est; aiebat Christus Joan. 3. 12. Si terrena dixi vobis, et non creditis, quomodo si dixero vobis cælestia, credetis? Rursum agit de rebus locorum, temporumque intervallo longe dissitis, quæ propter morum earum regionum, illiusque ævi a nostris consuetudinibus discrepantiam, aliarumque circumstantiarum ignorationem difficilia nobis intellectu omnino sunt. Haud his absimilia, quæ futura extremis Antichristi temporibus vaticinatur. Præterea modus ipse, ac ratio scriptionis difficultatem auget, metaphoris nempe, allegoriis, catachresibus, antiphrasibus; ac præcipue hebraicis idiotismis abundat, multaque symbolis involvit. Cur autem Deus obscuras esse voluerit scripturas suas, septem hasce causas ex Patribus affert Serarius. I. Ut humana edometur superbia, dum assequi et intelligere se illas non posse sentit. II. Ut ad Deum precandum vel eadem humana cogatur superbia, vel excitetur infirmitas. III. Ut suis scripturis maneat honos, et auctoritas, quod quæ facilia sunt soleant fere apud non paucos vilescere. IV. Ut honesta, utilis, et jucunda hominibus sit ingeniorum exercitatio. V. Ut eædem animo magis infigantur, ac insculpantur Scripturæ. VI. Ut a deterioribus, minusque aut utilibus, aut necessariis studiis avocetur mens. VII.Utomne in isto Scripturarum epulo absit fastidium. CAPUT II. De Metabolica Scripturarum interpretatione. Criticorum est Syriacam, Chaldaicam, Græcam, atque alias id genus versiones ad examen vocare, quæque ad eas spectant enucleatius edisserere. Vide Serarii, et Bonfrerii Prolegomena, Calmetium, Natalem Alexandrum, Du Pinium, Simonium, Fr. Cherubinum a S. Joseph, Casinum in Encyclopædia Biblica. Latinam hic nos versionem expendimus, atque illam quidem vulgatam nostram. Nam veteres latinas versiones, quæ primis illis temporibus co numero circumferebantur, ut August. 7. 2 de Doct. Christ. c. 2 nullo pacto eas recenseri posse scripserit, eruditis relinquimus, ne Itala quidem excepta, quam cæteris, ibidem ait Augustinus, præferri; ubi tamen moneo non deesse viros doctissimos, atque hos inter honoris causa nominandus clarissimus Marchio Maffeius, qui suspicantur Italam hanc Versionem nusquam exstitisse, atque amanuensium vitio mendum in Augustini verba irrepsisse, legendumque ita illa, non Itala, ut proinde irritum putent eruditi Galli, cæteroqui egregium laborem in Itala versione edenda, atque vindicanda. Vulgatam nostram igitur intelligimus. Norunt omnes sacros Scripturarum libros Græce permultos, plerosque Hebraice a suis auctoribus scriptos fuisse, Marci Evangelio dempto, quod Latine scriptum nonnulli affirmant, aliis negantibus; qua de controversia consule Bollandianos Tom. 3 Aprilis, ubi de S. Marco et Montfauconii Viri clarissimi Diarium Italicum. Harduinus in suis in Novum Testamentum commentariis posthumis, quos facile crediderim a male feriato editore interpolatos fuisse, mira de idiomate, quo primum scripti sunt novi fœderis libri, conjicit, ac proponit; Vulgatam enim contendit non tam versionem ex primo idiomate, quam versionem versionis dicendam esse. At criticorum omnium, Patrum, Ecclesiæ denique judicium prohibet nos Viro ad miraculum ingenioso, et in pau |