den bloten deghen in syn handt. Dye suppl., zyende, dat hy nyet ontloopen ende wycken in zyn zelfs huys ende slaepcamer nyet voldoen noch volstaen, ende dat hy oock wt zyn camere nyet comen en mochte, zonder duersteecken ofte dootgeslagen te worden, als die Voornoemden Joost voor hem genomen ende opgezet hadde, heeft wt verhitheyt van bloede ende mogende alsulcke fortse ende overdaet in syn huys ende slaepcamer nyet langer verdragen, gecregen een geweer, gelick als Keyz. Mais, trouwanten, genaempt een goedsge, ende daer mede tusschen den camerdoer uytgesteecken, ende daer mede den voorn. Joost (die mitten bloten deghen voor die camer stondt, om den suppliant te duersteecken) geraeckt in zyn borst, zoe is Joost voorn., mitten bloten deghen in zyn handt hebbende, wtten huyse geloopen ende nedergevallen, ende van derselver quetsuer deser werelt overleden, wyens zyele Godt Almachtich genadich zy; welcken nederslach den suppl. hartelyck leet is, ende heeft daeromme seer ootmoedel. doen versuecken ende diversche daghen doen houden, omme te versoenen mitten vrunden ende maghen vanden nedergeslagen, ende wel ende souffisantelick doen presenteren, nae de gelegenheyt vande saecke ende faculteyt van synen goederen, mer en can mitten selven nyet accordeeren, overmits hoeren excessiven eysch, nyet willende aenmercken, het quaet voornemen ende opset vanden nederslagen, ende dat die suppl. 't feyt verwerens lyffs heeft moeten doen. Ende hoewel 't selve feyt alsoe gescheyet voor geen doodtslach en behoort geacht te worden, heeft nochtans die suppl., vresende rigueur van justicie, hem getransporteert, wt uwer myn heeren landen, in anderen vreemden heerlicheyden ende bedryven, daer hy moet gaan doolen in grooter armoede ende miserien, ende en soude daer inne nyet weder derven comen, converseeren noch frequenteeren, tot grooter prejudicie van zynen creditueren ende schuldenaers, dye in sulcken gevalle van hueren schulden gansselicken gefrustreert souden blyven, then ware hem snppl. hyer inne versyen ende verleent en worde van U myn heeren gratie ende remissie voor riguer van justicie etc., my Adam Ram, bail., daeromme zeer ootmoedel. om Gots wille biddende; Soe is 't, dat ick Ad. Ram, bail., die saecke voorsz. aengemerckt, ende hyer op gehadt advys van leenmannen myns E. h., den suppl. Hans Sebastiaenssoon, genegen wezende tzynre beede ende willende hem in dit stuck gratie ende ghenade prefereren voor rigeur ende strenckheyt van justitie, hebbe ick Adam Ram, bail. voorsz. in dyen gevalle vergheven etc., wt sonderlinge gracie, mits desen 't feyt ende dootslach boven geruert, mitsgaders alle peyne ende bruecken, corporelle ende criminelle, dye hy ter cause van dyen, mit dieser aencleeft, jegens my als bail. ende dye justicie mesdaen, gebruyckt ende verbuert mach hebben, etc. Des t'oirconde, soe hebbe ick Ad. Ram, bail. voorscreven, myn zegel aen dezen brief gedaen. Gegev. XV. XLV, 1 Spt.

XXI.

Kaerle, etc. Den eersten onsen deurwaerder, of sergeant van wapenen, hierop versocht, saluyt. Van wegen de proest van S. Jans, binnen onser stede van Utrecht, ende synder bailliu vander selver prostie mitsgaders, Hans Sebastiaensz., jegenwoordichlyck gevangen binnen onser stede van Utrecht, elck in syn respect, is ons verthoont etc. geweest, hoe dat de voorsz. proest heeft ende hem toebehoort in zyndre heerlicheden der voorsz. proostyen, als Eversdorp, nu genaempt Achtienhoven, Miert, Wilnis ende Bloclant, met hueren toebehoren, alle hoecheyt ende jurisdictie, hoedanich die wesen mach, ende merckelyk, van te geven remissye ende pardoen van alrehande delicten, daervan die voorsz. proest ende zyn voorsaten zyn ende hebben geweest in etc. possessie van soe langen tyde, dat gheen memorie ter contrarien ende gedinck, genoech zynde, om prescriptie vercregen te hebben, jegens een yegelycke. Ende dien achtervolgende is gebeurt, dat alzoe de voorsz. Hans Sebastiaensz.,

wonende op Schulpen, in de prostye v. S. Jans, zekere tyt geleden, een nederslach gedaen hadde, soe heeft hem de voorsz. baillu, v. wegen etc. zynen meester, remissie ende pardoen gegeven etc. Ende hoewel nyemant geoorlooft en is, den voorsz. proest etc. inde selve syne rechten etc. eenich turbel of molestatie te doene, 'theeft nochtans belieft de substituten v. onsen proc. generael t'Utrecht, ende v. onsen schout aldaer, de voorsz. H. Sebastiaensz., opten 2. dach v. April lestled., met hueren dienres, op Schulpen voorsz. te doen vangen, ende binnen onser voorsz. stadt v. Utrecht, op Vredenborch, buyten de jurisd. vd. voorscr. proestye te doen brengen, ende aldaer te doen leggen, in meynonge zynde, tegens hem criminelick te procederen, al uyt dien, dat de voorsz. proc. gen. ende schout verstaen die voorsz. proost etc. sulke auctoriteyt, als van remyssie ende pardoen te mogen geven, nyet te hebben, onder 't decxel, dat onder anderen, by de sententie gepronuncieert, in ons. groten rade, op zekere geschil, hebbende aldaer gehangen tussch. ons. proc. gen. ende wyl. Mr. Albertus Pigge, doen proost v. S. Jan, gezegt zoude syn, dat, aengaende die overheyt ende regalen, gepretendeert etc. by de voorsz. wyl. proost, hy verklaert werde nyet ontfanckelyck, inder vorme ende manieren, soe hy geconcludeert etc. hadde, willende sustineren, remissie ende pardoen te geven, gecomprehendeert te zyne tusschen die regalien, ten welcken nochtans (genomen het sulcx ware) ende bysunder ter specien van remissie ofte pardoen te geven, men naer rechten wel vermach te prescriberen, zoe ongetwyfelt byden proest v. S. Jans, inder tyt zynde, gedaen is geweest, gemerct heurl. immemoriale possessie, ende wel te presumeren staet, sulcx by onsen etc. president ende luyden v. onsen grooten rade bevonden geweest te zyne, verclarende den voorsz. wyl. proest, diesaengaende nyet ontfanckelyck inder vormen ende maniere etc., want anders souden hem absolutelyck verclaert hebben, nyet ontfanckelyck noch gefundeert. Waeromme, gemerckt 't selve zoude grootelyck redonderen tot achterdeel vd. thoonders, soe hebben sy ons oitmoedelyck gebeden, dat wy hem hier inne souden willen versien, met onse behoerlyke provisie ende remedie v. justicie; Soe is 't, dat wy de zaken voorsz. overgemerckt, u ontbieden ende bevelen, daertoe committerende by dezen, dat, zoe verre u blyct, van 't gene des voorsz. is, zoe veele dat's genouch zy, ghy in sulcken gevalle, ten versoucke vd. voorsz. suppl., doet scerp bevel, van onsent wegen, den voorsz. substituten van onsen voorn. proc. gen. ende van onsen schout v. Utrecht etc. op sekere groote peynen jegens ons te verbueren, dat sy terstont ende sonder vertreck den voorsz. Hans Sebastiaensz., gevangen, stellen ter plaetsen ende in sulcken staet, als hy was ter stonden, als zyluyden hem geapprehendeert hebben etc., ende nyet vordere tegens hem en procederen, heml. ende elcken v. hem daer toe bedwingende by allen wegen ende manieren v. bedwange, redelycke ende tamelycke, ende in gevallen v. oppositie etc.

Gegeven inde stadt van Bins, den v. der maent van Junio, in 't jaer ons Heren, xv. sess ende veertich, van ons. keyzeryke 't xxvII., ende v. ons rycke van Castil. en andere 't XXXI. Aldus onderscreven: Byden Keyser, in zyne rade, ende onderteyk.. VLIERDEN.

Dit jegenwordich mandement es geëxecuteert geweest by Henr. Ingersmitten, eersten deurwaerder vd. camer 's hoofs v. Utrecht, aenden persoon van Mr. Marcelis van Alendorp, substitut vd. proc. generael, ende aen Dirc van Wulven, substitut vd. schout v. Utrecht, soe blyckt by zynen relatie, geteckent, den XIII. Jul., anno XV. XLVI.

XXII.

In nomine Dni Amen. Cunctis pateat evidenter etc., quod anno Dui xv. decimo nono,

ind. vII, etc. prima mensis Dec. etc., ego nts public. infrascriptus pro parte etc., prepositi, decani et capituli eccl. S. Joannis Traj. requisitus et versus locum Achtienhoven jurisdict. eorund. Dominorum ad infrascripta notandum et conscribendum missus et destinatus etc., comparuit etc. validus vir, Bernardus Verhaer, armiger, dicti prepositi balivus, ibidem supra pontem tres malefactores super furto per eos commisso accusatos, juxta certos articulos, per eund. Balivum malefactoribus publici lectos et per ipsos malefactores et eorum quemlibet, coram Ricoldo Lubberti, pref. dominorum Sculteto, nec non Wilhelmo Gerardi Jo. Joannis, Ghysb. Frederici, Henr. Gerardi, Gerardo Byl, Jo. Ghysberti et Corn. Adriani scabinis in Achtienhoven confessatos, in utriusque sexu hominum multitudine, ibidem ad hoc congregata, in medium produxit; qui quidem scabini, maturis deliberationibus super articulis lectis et confessatis prehabitis, tandem per eorund. sententiam prefatos malefactores et fures adjudicarunt morti. Qua sententia lata, illico prefati scult. et scabini, flexis genubus, dictum bailivum humiliter et propter Deum rogarunt, quatenus, pro hac primaria vice, misericordiam cum dictis malefactoribus propter eorundem malefactorum juvenilem aetatem facere velit et dignetur. Qui quidem balivus, petitionibus antedictorum sculteti et scabinorum condescendens, dictis tribus malefactoribus, morti adjudicatis, vitam donavit et facinus per ipsos commissum remisit, pia tamen correctione, videl.: flagellatione per spiculatorem civitatis Traj. ibidem publice facta, juramento finaliter per dictos malefactores et eorum quemlibet prestito de non vindicando per se vel alium ullo unquam tempore in aliquem mortalium, neque revertendo ad illum locum, neque ad unum milliare prope, sub pena mortis, recepto uno albo pane per scultetum unicuique illorum provrecto, illinc abierunt, et sine mora ante solis occasum, juxta mandatum etc. recesserunt, plurimas gratiarum actiones dictis Bailivo, sculteto et scabinis de misericordia ipsis concessa referentes. Super quibus etc., ego Notarius etc. Acta sunt hec in Achtienhoven, super ponte ibidem, sub anno etc. presentibus Wilh. de Kessel et Petro de Muers, civibus Traj. testibus etc. Sic. subscriptum: Et ergo Ardus Zelam (!) de sancto Trud. clericus etc.

XXIII.

In nomine Dni Amen. Anno a Nativ. ejusd. XIV. septuagesimo nono, ind. xII, die vero dom. tercia mens. Oct. etc., in mei Notarii etc. presentia, personaliter constitutus vir, magist. Jo. Nyss, prepos. etc. S. Jo. Traj., villarum et locorum de Mydrecht, Wilnis, Achtienhoven, Thamen, Cudelstert et Sevenhoven, in spirit. et temporalibus dominus, convocatis omnibus suis vasallis et subditis dict. villarum, exposuit, quod cum dicti subditi locorum et villarum predict. alias pretendebant, quod ex antiqua consuetudine nullam precariam ipsi dno preposito etc., eorum in spirit. et temp. domino pro tempore existenti, dare aut concedere tenerentur, nisi personaliter ad exigendum illam in Mydrecht comparuit. Et preterea, cum prefat. dn. prepositus quendam, Gerardum Mulert de Hasselt, de et super certis injuriis et violentiis ac dampnis sibi et suis subditis illatis, traxisset in causam ; et pro defensione dicte cause aut alias forsan circa preposituram vel jurisdictionem hujusmodi contingen. tuitione, ac certis aliis de causis animum suum moventibus, ad Romanam curiam se personaliter conferre haberet, preterea si ipsum forte in annis, scil. bisextilibus, quibus juxta antiquam et hactenus observatam consuetudinem, dn. preposito dicte ecclesie pro tempore existenti precariam ipsam solvere consueverint, ut tenentur ad petendum ipsam precariam amplius in loco predicto comparere non contigerit, quod ex tunc prout ex nunc, ipsi dno preposito dict. precariam in terminis consuetis, si supervixerit, solvere essent obligati; qua quidem barones, incolae de Mydrecht, subditi et vasalli dicti dni prepositi ibi

dem congregati, totam communitatem representantes, dicto dno preposito precariam consue tam, in annis bisextilibus futuris, quibus se pro defensione dicte cause aut bonorum prepositure s. jurisdictionis tuitione vel aliis certis de causis antedictis absentare contigerit, in terminis consuetis, videl., in sancti Martini et sancti Petri ad cathedram festivitatibus cujuslibet anni bisextilis, sine contradict. aut exceptione aliqua solvere, unanimiter promiserunt consuetudine predicta non obstante; deinde, eod. die, idem dn. prepositus se ad villam de Wilnis personaliter conferens, ibidem similiter, convocatis baronibus etc. petitioni dni prepositi simili modo annuerunt, ac precariam etc. solvere promiserunt etc. super quibus omnibus etc. Dn. Jo. Nyss etc. fieri petiit instrumentum etc. Acta fuerunt hec successive in dictis villis de Mydrecht et Wilnis, in Mydrecht in loco, dicto vulgariter: den dincxstal, et in Wilnis in platea publica etc. sub anno etc. uts, presentibus ibid. etc. magistro Florentio Bevelant et Nic. Petri Noenkyns, clericis ac Theod. de Suylen, balivo dni prepositi etc. Sic erat subscriptum: Et ego, Goeswinus Veecken de Clivis etc. uts etc.

XXIV.

Wy Steven v. Rumelaer, doctoir in beyden rechten, proest der kercke St. Jans t'Utrecht etc., bekennen, dat onse ondersaten onser dorpen Mydrecht etc., ons clachtelick te kennen hebben doen gheven, hoe dat zy mit die beede ende anderen ongelden, zy ons ende proesten inder tyt, te geven plegen, groffelick beswaert werden, overmits dat die buytenlieden, borgeren t'Utrecht, tot Amsterdam ende anderswaer wonende, vanden erven, sy liggende hebben in onse proestye te Mydrecht ende te Wilnis voorsz., nyet willich en syn te betalen, gelyck onse andere ondersaten voorsz., van hueren erven, aldaer geleghen, gewoonlick zyn te doene, nyet tegenstaende dat d'selve onse ondersaten ons mede te kennen gegeven hebben, dat zy van hueren voerolderen gehoort ende wel verstaen hebben, dat die beede, dye zy horen heeren, proosten inder tyt, voor heur ende heuren erven gegondt ende belieft hebben, in zeeckeren jaren, te weten, dat scrickeljaer, te betalen, behoort the kerven op allen erven, daer inder proostye gelegen, ende op alle andere goede, reden ende onreden, den voorscreven ondersaten toebehorende. Ende want dan die buytenlieden nyet willich en zyn, mede te betalen, werden onse ondersaten besweert, die beede alleen the betalen, begerende, dat wy daer op versyen wilden inden besten. Ende want dan dese clachte onser ondersaten den reden gelyck zyn, soe hebben wy onse ondersaten voorscr., voir heur ende heuren erven overdragen die puncten, hier nabescreven. Item, inden eersten, oft yemant vanden ondersaten voorsz., enyge erve, inder voorsz. proostye gelegen, bruken oft pachten wolden van eenyge buytenlyeden, waer off op wat plaetse, oft in wat steeden oft landen, die selve buytenlyeden woonachtich oft geseten waren, soe zal die pachter geheel ende volcomelick betalen den penninck, daer dat lant op gezet zal worden, ende men sal dat landt kerven gelyck buerlandt, ende waer 't, dat yemant vanden buytenluyden voorsz., die zyn landt daer voir aff gehuyrt is, zelff bruycken wolde, dan en salmen geen behulp oft vordernisse doen in geenre manyeren, ten waer dat hy betaelden gelyck ander ondersaten. Voorts soe zal nae desen daghe gheen landt, inder proostye gelegen, dat buyten vererft, vercoft oft verandert worden, in oft aen wat handen dattet quame, oft aen borgeren, oft aen yemant oft mit yemant anders, oft in wat manyeren dat comen mochte etc., vry wesen, 't en sal gehalden wesen mede te gelden; ende soe en sellen wy oft onze nacomelingen, geen goeden mit onssen bryefven vryen, die nabuyren en zullen die in onse sommen moghen zetten, ende ons nae beloop der sommen betalen, sonder erch ende list. Ende deser bryefven syn twee alleens sprekende. Ende op dat dit steede ende vast blyve,

zoe hebben wy onsen zegel aen desen brieff doen hangen, ende wy gemeyne buyren ende ondersaten van Mydrecht, Wilnis, Thamen ende Blocklandt, hebben gebeeden Zweeder v. Rumelaer, onsen bailliu, ende Willem Ghysbertsz., schout van Mydrecht, Willem Jansz., schout van Wilnis ende Jan Willemsz., schout van Blocklandt, desen brieff mit den proost voorsz., over ons te willen besegelen, dat wy bailliu etc. Gegeven duysent vyff hondert ende één, den sevenden dach in Febr. Onder stont gescreven: Gecopieert, gecollationeert ende bevonden concorderende mit syn originael, wthangende mit een root zegel, ende drie groen zegelen besegelt. By my ondert. JACOBSZ.

XXV.

Julius, episcopus, servus servorum etc. Sane accepimus, quod, licet jurisdictio alta et bassa merumque et mixtum imperium etc. in villis Mydrecht etc. spectaverit etc., ad prepositum pro tempore existentem ecclesie S. Johannis Traj., ac quondam Jo. Nyss, tunc prepositus etc., contra, bone memorie, David, episcopum Traj., super jurisdictione et imperio predictis etc. litigando tres conformes diffinit. sententias pro se etc. reportaverit etc.; idemque Johannes et alii prepositi dicte ecclesie etc. in possessione etc. jurisdictionis etc.; nihilominus etc., intelleximus, quod Vis frater noster, modernus episc. Traj., seu ejus officialis nec non regentes patrie Traj. ac nonnulli alii, a quorum oculis Dei timor abcessit etc., dilect. filium, mgstr. Jo. Ingenwinckel, ntm et scriptorem ac familiarem continuam commensalem nostrum, modernum preposit. dicte eccles., super jurisdictione etc. predict., incolis et habitatoribus dict. villarum exactiones et contributiones, presertim mergengelt nuncupatas, et alia omnia indebita et inconsueta imponendo, et ab eis illa exigendo et petendo, s. ad hoc consilium auxilium vel favorem prestando, molestare non verentur, in gravem laesionem prepositure etc. Nos igitur etc., motu proprio, non ad ipsius Joannis Ingenwinckel etc., instantiam etc. episcopum, sub suspensionis a divinis et interdicti ingressus ecclesie etc., officiales etc., predictos etc., ac quoscunque alios etc., etiamsi pontificali, ducali etc. dignitate prefulgeant etc., sub excommunicationis majoris etc. sententiis etc., requirimus etc., quatenus etc. ab impositionibus, exactionibus etc. abstineant etc. et que indebite extorserunt, integre restituunt etc., ac pref. Jo. Ingenwinckel, etc. jurisdictione, etc., frui ac gaudere sinant. alioquin, etc., episcopum etc., a divinis et interdicti ingressus, ceteros etc., qui culpabiles fuerint, alias sententias etc. invadisse etc., declaramus; illi vero, qui etc. hujusmodi sententiis innodati erunt, et illas, animo, quod absit, indurato, etc., sustinebunt etc. reaggravati etc. esse censeantur; et nihilominus etc. preposito S. apostt. Colon., nec non S. Mart. Embric., Traj. dioc. et S. Cuniberti etiam Colon. eccles. decanis etc. mandamus, quatenus, etc. pro parte Jo Ingenwinckel, etc., episcopum suspensum etc. publice nuncient etc., donec etc. relaxationem meruerint obtinere etc. Datum Romae, apud S. Petrum, anno incarn. Do. millesimo quingentesimo duodecimo, v. id. Junii, pontif. nostri anno IX. Erat subscriptum :

XXVI.

QUESTENBERG.

In nomine Dni Amen. Anno a nativ. ejusd. xv. XXIII, die vero Lune penult. mens. Junii, nona decima vel quasi ante meridiem etc. constitutus Rdus P. D. Jo. Ingenwinckel, s. sed. apost. prothonot., preposit. etc. s. Jo. Traj. etc. Dn. temporalis dominiorum, districtuum etc., Mydrecht etc., in loco ibidem dicto opten Dingtael, presentibus etc. Venerab. etc. viris Wilhelmo Heda, decano eccles. pred., ac Stephano de Zuilen de Nyevelt, commendatori pro