Sayfadaki görseller
PDF
ePub
[ocr errors][ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

XVIII. Fortsetzung der Rede. Erörterung der für die Einführung des like
Laienkelches vorgebrachten Gründe.

[ocr errors]

43. Superest, quod tertio, proposuimus, nempe respondere ad argumenta adducta ad probandum, quod expediat cum aliquibus gentibus sub aliquibus conditionibus dispensare, ut possint, uti calice; quod cum Dei gratia faciemus.

[ocr errors]
[ocr errors]

44. Primo ergo, ducunt argumenta ad concedendum calicem a Dei misericordia: ille enim peccatorem praevenit, et ut pius pater ad prodigi filii collum corruit eumque osculatur annuloque donat et veste et vitulum ṣaginatum edendum ei praebet; ipse etiam Christus, ut bonus pastor, non expectat, ut ovis perdita, redeat, sed, relictis nonaginta novem in deserto, quaerit eam et super humeros portans 1) deducit ad ovile; expandit quoque manus suas tota die ad populum non credentem sed contradicentem sibi; ergo et nos debemus imitari divinam misericordiam et praevenire hos populos ipso calice, ut ita invitati) resipiscant.

[ocr errors]

3

45. Solvitur hoc argumentum, quia magis imitamur misericordiam divinam non concedendo calicem quam concedendo. Dei enim misericordia, in quibusdam ) praevenit peccatores; quaedam etiam nonnisi sanctis concedit, et aliis non, quia si illa concederet illis, nocerent. Veluti verbi gratia praevenit peccatorem tangendo cor ejus, ut convertatur, concedendo ei sacramentum baptismi vel poenitentiae, et per ea primam gratiam elargiendo. Ceterum gratiam, quae confertur in sacramento confirmationis vel communionis vel matrimonii vel ordinis, non concedit peccatoribus impoenitentibus, nec vult eos adire ipsa sacramenta, quia ad judicium suum illa sumerent indispositi. Ita etiam ecclesia imitans Dei misericordiam praevenit haereticos orando et gemendo pro illis, docendo et hortando illos, et ubi opus est etiam incre pando et puniendo, ut resipiscant, praebendo etiam eis bonum exemplum. Ceterum ex eadem misericordia, negat eis calicem, quia, ut superius vidimus, male dispositi sunt ad alteram vel utramque speciem suscipiendam, et potius eis noceret quam prodesset..

[ocr errors]

46. Et licet Dominus clamet ad populum contradicentem, interim tamen, dum contradicit, non infundit illi gratiam, sicut nec eam Paulo infudit, donec destitit a contradictione dicens: Domine, quid me vis facere?

[ocr errors]

Nec pater ille prodigi dedisset illi vitulum saginatum, si oblitus osculi, amplexus, annuli et stolae primae, videns vitulum, prae superbia noluisset edere, quod vitulo deesset nescio quid condimenti, quod

1) R. ponens.

8) R. quosdam.

2) M. trinitati (!).

ipse prodigus sibi finxisset necessarium. Meruisset enim procul dubio, si ita faceret, ut expoliatus paterna gratia et annulo et veste relegaretur ad porcos pascendos et eorum siliquas edendas. Ita, quia ii despiciunt Christum Dominum sub altera specie eo quod non detur eis species vini, merentur utraque specie privari Bouge

Ovis quoque illa, si non sineret se manibus et pedibus capi et super humeros tolli, sed importune et obstinate niteretur, ut acciperetur per caudam, mereretur derelinqui, ut isti merentur, qui nolunt a Deo cibari et trahi per panem vivum, ut pater aeternus per ecclesiam eis porrigit, sed ut ipsi haeretice vel pueriliter cupiunt.

[ocr errors]

J

47. Secundum argumentum ab ecclesiae misericor dia: Illa enim, ut mater misericors, Graecis, quoties uniti sunt latinis, reliquit ritum communicandi sub utraque cum aliis ritibus; tempore etiam Theodosii dedit Novatianis templa intra Constantinopolim; tempore etiam Augustini offerebat praedia Donatistis, ut ad ecclesiam ve nirent; ob haeresim etiam tempore Leonis primi pontificis maximi dedit calicem; Victor étiam papa reprehensus est, quod assensus fuerit Tessareskaidekaditis'), ut ritu judaico pascha celebrarent; Chrysostomus etiam cantu catholico cantum superavit haereticum, et ita nos possemus errorem circa calicem calice curare; Basileenses etiam calicem concesserunt, et concluserunt concedendum ideo quod nulla alia esset spes, quae nulla superest modo; Paulus etiam tertius concessit facultatem concedendi calicem; quae omnia facta sunt ex ecclesiae misericordia, qua cupiebat lapsos reducere, ne sibi dicatur, quod per Ezechielem ait Dominus:,,Quod infirmum fuit, non consolidastis, et quod aegrotum, non sañastis, quod confractum est, non alligastis, et quod abjectum est, non reduxistis, et quod perierat, non quaesistis.142) SALOTO

1148, Ut. ad haec respondeatur: longe diversum est nostrum negotium a propositis, et ideo concessiones ibi factae non convincunt calicis concessionemqoidas Hobarton Ja

+ Nam si Graecis concessus est, recte fuit concessus, quial erat ritus, quem licite a majoribus suis acceperunt,et continuo absque prohibitione servarunt.Istis autem et eorum majoribus abolitus erat usus calicis, primo ipsa consuetudine et deinde lege. Ideo non licet illis vel absque licentia u uticalice vel licentiam proterve petere. In Graecis autem nulla fuit in hoc proterviaised simpliciter utebantur ritu suo rum majorum. Et sicut peccarent Graeci protérve et seditiose relinquentes calicem, ut specie panis uterentur, discedendo a suis majoribus, sudo is, wondesaiges mulutiv illi 192-feb rgthong s!f 1930g g

Bgleroben V 706 Note 3. M. hat thesi de calicis usu.In, R. ist hongani dieser Stelle eine unklare Correctur, aber mit Spuren der alten richtigen Lesart. Beide alten Abschreiber verstanden das Wort nicht. 2) Ezech. XXXIV,

3) M. peccarunt.

[ocr errors]

itas peccant isti occidentales recedendo ab altera specie suis majoribus consueta, ut calice utantur. Fividioq aid at matuja3504

49. Concessiones etiam praediorum, vel etiam templorum, non sunt ad rem, quia aliud est dare temporalia peccatoribus et promittere templa haeretico 2), aliud eucharistiam dare indignō!! Пllis etiam offerebantur praedia; at hon illa quasi per vim exigebant, ut isti exigunt communionem et aliter non communicant.aza,fortomto tp du „arscreaĵ > Praeceptum etiam usus calicis a Leone primo factum in arguentes militat. **! Quia enim' Manichaei utebantur communione sub altera', 'áð stabiliendum suum errorem, quo asserebant corpus Christi phantasticnm et exsangue, interdixit communionem, qua libenter utebantur haeretici, et praecepit usum calicis. Ideo, quia isti nunc errant circa usum calicis, si esset in usu, vetari potuisset, et usus alterius speciei praecipi. 61b a ten ber CE60978 7988400

[ocr errors]
[ocr errors]

7 Exemplum etiam de cantu catholicorum, quo pulsus est cantus Arianorum nihil ad rem calicis, quia cantus ibi catholicorum omnino contrarius erat cântui Arianorum."- Illi enim cantabant filium similem patri, et non consubstantialem, catholici contra consubstantialem -påtri, et ita contraria contrariis curabant. Ex quo non conficitur, quod errores calicis eodem calice, et non contrario curari debeant, hoc est simile simili contra medicinae regulas. ́* *** Victor etiam ex zelo fuit reprehensus ab aliis, sed 'ex' zelo non secundum scientiam. Et ideo ejus sententia obtinuit contra illos judaizantes, et confirmata est postea per magnam synodum Nicaenam."

[ocr errors]

Ad exemplum quoque Basileensis concilii et Pauli tertii, concedentium calicem, respondetur per id, quod nostrates habent in proverbio. Dicunt enim, quod, ubi quis primo decipitur, culpa est solius decipientis, ubi vero secundo, culpa est utriusque, decipientis et decepti,'''ubi vero tertio, est solius decepti. 164

50. Quia ergo ecclesia in his, quae facti sunt, errare potest, et tempus nos) docuit, quod semel et bis non profuitista concessio, non debemus illam tertio te ʼntare, praesertim quum neque ex parte concedentium 'neque eorum, pro quibus conceditur, neque eorum, per quos petitur, sint novae causae, ob quas debeamus majorem, quam olim, fructum sperare.

[ocr errors]

སྣ

[ocr errors]
[ocr errors]

51. Tertio argumentantur ab ecclesiae sapientia, antiquitate et potestate. Ajunt enim; Ecclesiam primitivam, quae antiquior et sapientior et melior erat, usam esse utraque specie; ergo

1) R. permittere.

8) M. nunc.

2) R. haeretica.

nostra debet illam imitari, praesertim quum eandem, quam illa, habeati potestatem in his positivis.

P

8

J

Jan 52. Respondeo, non esse dubium, quin ecclesia primitiva praedita fuerit majori charitate, et consequenter majori sapientia coelesti,quae charitatem comitatur, quam nostra. Nihilominus tamen, ut contingit, minus sapientem in aliquo melius sapere, quam alium absolute sapiens tiorem, et ut contingit, minus perfectum hominem vitare aliquem levem errorem, quem melior non vitat, ita etiam ecclesia nostra in nonnullis statutis non est quod invideat primitivae quia Deus media experientia docet illam quaedam observare et ordinare, quae non observavit nec ordinavit primitiva. Inilla enim,ut Ambrosius ait, omnes ministri passim et ubique poterant docere et) baptizare, postea autem distinetae sunt jurisdictiones, et prohibitum fuit, ne quis mitteret falcem in messem alienam, quod est ordinatius et sapientiae, cujus est ordinare, magis, consentaneum. Similiter etiam Basilius ait de ritibus Gregorii episcopi Caesareae Cappadociae, quod erant in illis quaedam: minus congrua propter ruditatem temporum. Ita ergo potuit esse frequentior usus utriusque speciei. Ex quoquia processu temporis secuta sunt inconvenientia, merito moderna ecclesia illum vetavit, et pro eo substituit commodiorem; praesertim quia in primitiva ecclesia, ubi regnavit charitas et Dei metus et reverentia, et ubi quotidie subibant martyria, conveniebat usus sanguinis, quem cum majori reverentia tractabant, et commonebantur ad sanguinis effusionem; nune autem quum nec martyria meremur, nec apti sumus ad sanguinem reverenter Bet caute tractandum, ob defectum amoris, et timoris Dei, magis convenit nobis usus alterius speciei. *1*011 *

[ocr errors]
[ocr errors]

53. Non valet igitur ista consequentia; Hic est ritus antiquior, ergo nobis commodior. Immo hoc ipso, quod antiquior est aliquis, ritus, si ex consuetudine lege probata alius ritus accipitur, hoc ipso indicatur) ille prior, antiquatus et ) minime tempori conveniens. Quod verum esset, ubi daremus, usum calicis antiquiorem fuisse usu alterius; quod tamen non est necessarium concedere, quia ab ipsa primitiva ecclesia coepit uterque ritus, nt supra ostensum est. D

[ocr errors]

54, Quarto argumentantur a patrum gestis. Quos si ecclesia imitari vult, ajunt, porrecturam esse calicem; inter patres enim Moyses ob duritiam cordis praebuit Judaeis libellum repudii, conces, sit quoque usuram; Apostoli etiam concesserunt legalia Judaeis et etiam gentibus, eosque (ut ajunt) communicabant, licet putarent, legalibus justificari, ut Galatae et alii, de quibus fit mentio Act. 15.; Johannes étiam evangelista intelligens, juvenem quendam a se conversum et episcopi curae commissum retrocessisse et maximum praedonem

[merged small][merged small][ocr errors]

se

factum, conscendens equum cursu insecutus est eum, et ei pollicitus veniam eum tandem reduxit; praelati quoque absolvere possunt et debent ab excommunicatione etiam invitos ne pereant; ergo eodem modo ecclesia relaxare debet calicem (?) et condescendere istorum duritiae, et etiam invitis succurrere, imitando medicos, qui morituris, de quibus nulla spes est, omnia concedunt, praesertim quum viderit, duritiam in negando calicem hactenus eis non profuisse.

55. Respondetur, argumenta ista nihil probare."

R

Moyses enim, quia legislator erat, et lex debet esse proportionata suscipienti, quia Judaei ob duritiam cordis non paruissent legi prohibenti repudium vel omnem usuram, praesertim quia assueti erant moribus gentium, qui etiam sine libello repudiabant et usuram a suis capiebant, restrinxit idem Moyses hos abusus in Judaeo, jubens, ut si repudiaret, daret libellum repudii, si usuram acciperet, eam non a fratre sed ab alieno acciperet. Non prohibuit autem omnino repudium vel usuram, quia infirmi non tulissent illam legem. Casus autem noster longe diversus est, quia his non datur lex nova eis intolerabilis de usu alterius speciei, sed prohibetur, ne ab antiqua sibique proportionata,' et quam quiete ac pacifice olim servarunt, velint absque causa recedere. Longe autem differunt initio ferre legem populo proportionatam et tolerabilem, quod Moyses fecit, et jam susceptam et proportionatam sine causa relaxare, quod isti jam petunt.

56. Apostoli quoque non') relaxarunt Judaeis legem, ad quam observandam tenerentur. Sed ne subita mutatione scandalizarentur, permiserunt eis, ut uterentur legibus sibi 2) antiquis ad tempus; sed ita uterentur, ut non putarent, se illis justificari, sed per fidem Jesu Christi; hoc enim docebant Apostoli Judaeos, qui baptizandi erant, in ipso limite catechismi, ut ex Actibus apostolorum constat. Adeò quum quidam ex pharisaeis docuissent fratres: „Nisi circumcidamini, Christus vobis non proderit" 8), statim itum est per Apostolos obviam huic doctrinae tamquam haereticae, ut ex Act. 15. constat. Paulus quoque dixit Galatis: „A Christo excidistis, qui in lege justificamini“ 4).

Ideo falsum est, quod Apostoli concesserunt communionem manentibus in hac haeresi. Sicut est falsum (quod quidam dicebant, scilicet,) hominibus dandum esse calicem, licet errent vel dubitent circa usum alterius speciei; talibus enim non est danda communio, quia non debet porrigi mysterium fidei his, qui fide carent vel de ea disputant. Et licet Apostoli Act. 15. videantur onerasse gentes, jubendo, ut abstinerent a suffocato et sanguine, ne Judaei scandalizarentur, non tamen

2.

1) Non fehlt in M. 2) Sibi fehlt ebenda. 3) Cf. Act. XV, 2; Galat. V, 4) Gal. V, 4. Evacuati estis a Christo, qui in lege justificamini: a gratia excidistis.

« ÖncekiDevam »