Sayfadaki görseller
PDF
ePub

ende die ruiteren byden borger onder te brengen, op de gewoonlyke servitien, sonder die te senden inde herbergen, daer deselve haer souden consumeren, is goedgevonden, dat men die heren staten van Utrecht hiervan sal advis geven ende daerop derselver antwoordt verwachten..

MERCURII, den XXII. December.

Presid.: Poelgeest. Presentes: Biesman, Vennevelt, Asperen, Santen, D. Sebastiaensz., Schoonhoven, Symsz., Magnus, Joachimi, Reigme, Jongstal, Clant, Coenders, Clant. Ontfangen eenen brieff van schout, borgermeesteren ende schepenen der stadt Utrecht, vanden VI. deses, inhoudende de proceduren, die sy gehouden hebben ende noch doen, omme te achterhalen eenen Claes de Goyer ende andere perturbateurs vande gemeene ruste vande stadt.

Is gelesen eenen brieff, geschreven byden gouverneur ende die vanden crychsraedt binnen Utrecht, den sevenden Decemb. lestleden, byden welcken sy hen beclagen, dat die borgeren van Harderwyck hebben ontweldicht eenen soldaet, dien sy hadden gesententieert, om syns misdaets wille geharquebuseert te worden, ten eynde de justitie soude worden gemainteneert, ende goetgevonden, dat men desen brieff sal stellen in handen vanden raet van state, omme daerop te communiceeren met Syn Excell., ten fyne voorsz.

VENERIS, den xxIIII. December.

Presid.: Poelgeest. Presentes: Biesman, Vennevelt, Asperen, vander Laen, D'. Sebastiaen, Verius, Symsz., Magnus, Joachimi, Jongstal, Clant, Coenders, Clant. Gelesen eenen brieff, geschreven by schouth, borgermeesteren ende schepenen der stadi Utrecht, gedateert den XII. deses, stilo veleri, byden welcken sy d'heeren staten bedancken voor hare goede affectie ende sorge, die deselve belieft heeft te dragen, totten welstant vande stadt, ende voorts voor de genome resolutie van haer guarnisoenen te augmenteren met ruyterye ende voetvolck, tot voorcomminge van alle voerder commotien, verclaerende, voor soo veele de ruiterye aengaet, dat sy alle mogelycke debvoiren sullen doen, dat die op servicie ende thunder minster costen sullen mogen worden geaccommodeert ende goetgevonden, desen brieff te doen stellen in handen van Syn Excell.

LUNAE, den XXVII. December.

Presid.: Magnus. Presentes: Biesman, Vennevelt, Asperen, D'. Sebastiaen, Symsz.,
Joachimi, Reigme, Jongstal, Clant, Coenders, Clant.

Gelesen eenen brieff vande heeren staten van Utrecht, gedateert den x. deses, responsive opten brieff vande heeren staten vanden XVII. deses, stilo novo, houdende, dat haer E. de goede meeninge vande heeren staten sullen nacommen, ten eynde alle sedicieuse acten binnen Utrecht ondersocht ende gestraft mogen worden, anderen tep exemple,

Extracten uyt het Register vau Resolutien der heeren Raden van State der vereenichde Nederlanden.

ULTIMA MARTII.

Den raet vertreckt vuyt den Hage naer Jutfaes ende voor Utrecht, ende 's avonts gearriveert tot Woerden.

DEN 1. APRILIS, tot Woerden.

Scribatur aen den colonnel Ogle, liggende tot Zuylen, volgens het goetvinden ende begeeren der heeren staten van Utrecht, dat hy geen schepen oft schuyten, met polver ofte anders geladen, en late passeren door de Vecht naer Utrecht, maer dat hy eenen boom dwers over de Vechte, onder de brugge legge, om by nacht ende ontyden sulcx te beletten. Vertrocken van Woerden deur Montfoort ende Iselsteyn, ende opten middach aengecommen tot Jutfaes, alwaer men verstondt, dat die van Utrecht 't geschut op de vesten gebrocht hadde, dat sy vuytte onvermogen ende arme gemeente, volck in crychsdienst aennamen, ende besich waren omme haere justificatie te drucken ende alomme door alle steden ende provincien, oock in Duitslandt te schicken.

syn,

Corts naemiddach arriveerden tot Jutphaes vuyt Utrecht, de raetsheere Leeuwen, Henrick Buth ende Anselmus Salmius, beyde schepenen van Utrecht, ende medebrengende brieven van credentie, van burgermeesteren, schepenen ende raedt van Utrecht, vanden XXII. Martii, stilo loci, d'opschrift houdende: aen de Ho. Mog. heeren staten generael ofte heure Ho. Mog. gecommitteerde, volgens dewelcke de voorsz. Leeuwen de propositie doende, verhaelde, vooreerst den goeden yver, die de stadt van Utrecht altyts bethoont hadde, duerende dese oorlogen, soo om heur te defenderen ende te mainctineren tegens den vyant, die huer altyt soo nae ende genouch rontsom was geweest, denselven te resisteren ende te krencken, als oock in 't contribueeren, dat sy nu meenende eens te rusten, dat sy verwondert dat men heur als vyanden comt aenvallen, met crychsvolck, aen verscheyde plaetsen die moetwillichlyck heur landt ende ingesetenen berooven ende bederven, waer deur oock de generale middelen ten platten lande sullen grotelycx worden vercort, niet wetende waerom, ende tot wat eynde, want, wat de poincten differentiael belangt, dat d'selve gene grote swaricheyt en hadden, soo die wel ingesien worden, dat men emmers soo veele byde gemeente gedaen heeft, dat sy die hadden willen stellen aen Syne Excell., heuren stadthouder, ende daer nae noch aen Syne Excell. ende de heeren staten van Hollandt, als die de neeringen ten platten lande nyet toe en laten, dickwils repeteerende, dat sy 't nyet en waeren verbleven aen de heeren staten generael, niet door eenige vilipendentie van heure authoriteyt, maer dat onder deselve sulcke provincien syn, ende namentlyck Gelderlandt, die in't poinct vande brouwerye heur contrarie waeren, soo doch opte vergaderinge, onlancx tot Woerden gehouden, een vande gedeputeerde van Gelderlandt, selfs sich des opentlyck hadde laten verluyden, maer dat de saecke (men en weet om wat jalousie) alsoo aen Syne Excell. niet en heeft mogen gelaten worden, dat voorts de andere twee poincten niet veel swarichyts en hadden, als namentlyck 't poinct vande geeligeerde, d'welcke sy pretendeerden, alleenlyck t'augmenteeren, soo doch 't selve van te voorens onder de geeligeerde selfs was voorgeslagen geweest, ende belangende 't tweede lith, beriepen sy hun noch opte resolutie van 't jaer 1584, dat sy nochtans d'een ende d'ander hadden begeert te laten ter decisie vanden heere stad

houder ende heeren staten van Hollandt, hun getroostende, hoe 't selve by deselve soude mogen verstaen worden, hun noch ten hoochsten beclagende, dat nyettegenstaende sy met sulcke resolutie van submissie eenen expressen hadden afgeveerdicht nae den Hage, dat d'selve bode, nae ophoudinge van eenige dagen, daerop geene rescriptie, dan alleene eene simpele recepisse hadde wedergebracht, disputeerende seer heftelick, dat d'eene provincie over d'andere geen gesach en hadde, ende dat nochtans het geschil nu was alleenlyck om dat sy heur niet en hadden willen submitteren aen den heeren staten generael, dat men moste gedenken, dat soo men eenen competenten rechter niet en mochte recuseeren, dat oock alsoo niemant gehouden en was, hem aen yemant te submitteeren, dan by synen goeden wille emmers als 't anders niet wesen en wilde, dat sy Godt haere rechtvaerdige saecke opgaven, ende souden moeten verwachten, watter van comen soude elc. Hierop gedelibereert t'samentlyck metten hooch- ende welgeboren graef Henrick van Nassau ende de staten van Utrecht, ende geresumeert de instructie ende resolutie der heeren generale staten, aen d'selve t'samentlyck in last gegeven, naementlyck belangende d'overseyndinge vanden brieff der voorsz. heeren staten generael aen die van Utrecht, inhoudende de leste ende vuyterlyke vermaeninge, die den raet daertoe was medegegeven, is eyndtlyck goetgevonden (terwylen die staten van Utrecht noch niet al te samen aengecomen waren) heur dese reyse den voorsz. brieff niet mede te geven, alsoo 't nu nae den avondt gingh, ende dat sy apparentelyck daerop niet en souden hebben connen resolutie brengen voor morgen, daer nochtans nae de instructie der heeren generale staten, die vande stadt hun daerop soude moeten verclaeren binnen vier ueren daernae, maer is de voorsz. drye gedeputeerde geantwoort, dat, wesende de saecken van grooten gewichte, dat men daerop noch soude delibereren, ende heur op morgen daerop antwoordt (daerby verstaende het overseynden vande voorsz. brieff) sal toeschicken, daerop als voor wederom diversche clachten, gereïtereert syn, insisteerende oock dat men den in- ende vuytvoer van schuyten ende personen niet en wille beletten, soo daer deur de borgerye seer was ontstelt, terwylen van heurder syde niet datelycx oft hostelycxs is aengevangen, ende dat doch een yegelyck voorby de stadt mach passeeren; oock, dat alsoo de twee cap ofte commandeerende officiers vande twee compagnien, leggende binnen de stadt, geweygert hadden te beloven, heur te helpen defendeeren tegen diegene, die heur wilden overvallen, als heur geantwoort hebbende, dat, so sy bevel cregen vande heeren staten generael, om eenigen dienst te doen, dat sy souden moeten pareren, dat de borgerye daerom tegens deselve seer gealtereert was, ende daerom dat deselve met patenten vuyt de stadt mochten ontboden worden. Nae deliberatie is hen geantwoort, belangende 't eerste poinct, dat men met discretie alreets gedaen hadde, soo dat diversche schayten nae de stadt gepasseert waeren, dat men alsoo oock noch doen soude tot op morgen, dat men heur 't voorsz. naerder antwoort soude toeschicken, ende alsdan oock met eenen de voorsz. begeerde patenten voor de voorsz. twee compagnien, om deselve aen de twee voorsz. capiteinen te geven, ende daerop hun te doen vuyttrecken, oft d'selve noch daer te houden, nae dat sy rypelyck op 't voorsz. antwoordt gelet hebbende, souden goetvinden, ende syn alsoo vertrocken.

De heeren staten van Utrecht, comende den heere graef ende raet aenseggen, dat de voorsz. gedeputeerde van Utrecht met hun begeerden te spreecken, is goetgevonden dat het geschiede, doch syn vermaent, dat de voorsz. gedeputeerde heftelyck begonden te spreeken, dat sy daer tegen niet hardt weder en souden invaren, d'welck sy seyden oock alsoo voorgenomen te hebben, ende op alles wat hun des soude mogen bejegenen, niet anders en be

geerden te seggen, dan dat sy alle heure differenten hadden geremitteert aen de heeren staten generael, d'welck sy corts daer nae rapporteeren oock alsoo gedaen te hebben, ende dat

[ocr errors]

de gedeputeerde wederom hun seer beclaecht hadden, oock dat sy seyden soo (!) vande arme borgers in dienste genomen te hebben desen dach, ende dat sy der morgen alsnoch soo veel souden aennemen, daertoe employerende de generale middelen ende oock der staten

[merged small][ocr errors][merged small]

Is, nae deliberatie, t'samentlyck metten voorsz. heere graeff ende staten van Utrecht, (die nu al waeren aengecomen) goetgevonden, oock selfs volgens het afscheyt, den voorsz. drye gedeputeerde van Utrecht, gisteren gegeven, aen de magistraet te schicken den voorsz. brieff vande heeren staten generael, ende heur beneffens te schryven, dat men nae behoren gelet hebbende op alle 't gene gisteren by heure voorsz. drye gedeputeerde was voorgedragen, heur ter goetlycker antwoordt daer op toeschicte den besloten brieff vande Ho. Mog. heeren staten generael, daer by sy sullen mogen verstaen de meeninge van heure Ho. Mog., dat sy daerop willen ernstelyck letten, ende ons daerop noch desen dach heur antwoort ende resolutie laeten weeten, hun wel mogende verseeckeren, dat de meeninge der heeren staten generael geensints en is yemanden aen lyff ofte goet te laten beschadigen, maer alleenlyck om de goede stadt van Utrecht in verseekeringe te stellen, sulcx dat de stadt by het guarnisoen geensints beswaert, maer eer daerdeur de neeringe, die sedert dese misverstanden mach verswackt syn, wederom sal toenemen, dat sy de twee medegaende patenten aen de capiteinen sullen mogen overleveren, oft oock d'selve inhouden, nae dat sy nae discrete lettinge op 't voorsz. schryvens vande heeren staten generael sullen bevinden te behooren. Desen brieff is terstont by expressen post inde stadt geschict ende aen de magistraet gelevert omtrent half twaelf ueren, nae luyt der recepisse.

Corts nae den middach syn wederom vuytte stadt gecomen de voorsz. drye gisterige gedeputeerde, ende na eenige geallegeerde swaericheyden gaven aen, dat de magistraet te vreden was, de questien te stellen ter decisie vande heeren staten generael ende Syne Excell., maer belangende cenich garnisoen in te nemen, dat 't selve geheellyck was afgeslagen, ende oft schoon de magistraet ende veele goede souden daer toe willen verstaen, dat de gemeente nochtans daartoe geensints en wilden consenteeren, seer insisterende, dat men hun daervan wilde verschonen, voegende, dat de magistraet over 't gemeen volck geen meester en was. Nae deliberatie is hun ter antwoort gegeven, dat men nyet en vermochte yet te veranderen in 't gene de heeren generale staten hadden geresolveert, soo sy selfs byden voorsz. brieff hadden mogen sien, ende nae diversche clachten hierop wederom byde gedeputeerde bygebracht, hebben sy ten lesten begeeren te verstaen, hoe veel compagnien verstaen worden byde genouchsaemheyt indyen brieff vermeldt; daerop hun is verclaert van thien oft twaelf compagnien voetvolck, boven die twee, die daer in lagen, ende noch eene compagnie peerden.

Over 't voetvolck schenen sy niet seer verwondert te syn, maer vande peerden waeren sy seer ontstelt, verclaerende hooch ende dier, dat sy daer geenen raedt toe en wisten, dat oock de peerden daer niet dienstelyck en waeren, eyndtlyck seyden noch, dat sy heur best geerne wilden doen, hoewel sy des kleyne hope hadden, seyden oock, dat de voorsz. twee patenten waeren opgehouden te geven aen de voorsz. twee capiteinen, tot heure wedercompste toe, ende syn alsoe weder naer Utrecht, omtrent den avondt, gekeert.

Corts nae heur vertreck verneempt men, dat de twee patenten den voorsz. twee compaignien in heure absentie waeren gegeven, soo dat d'selve compaignien oock noch terstont daer nae hier tot Jutfaes, omtrent 7 ueren inden avont, met schuyten, wel geaccommodeert synde, vuytte stadt syn aengecommen,

SATERDACH, den ш. Aprilis.

Arriveren vuyt de stadt Utrecht tot Jutphaes, de ractsheeren: Ruysch, Wiltius, Henrick Buth ende den advocaet Vyanen, verclaerende, volgens heure schriftelycke instructie, die sy exhibeerden, dat die van Utrecht de questien stelden aen de heeren staten generael, heeren ambassadeurs der beyde Coningen, Syne Excell. ende den raedt van state, ofte aen de heeren staten generael ende Syne Excell., soo 't heure Ho. Mog. alsoo beliefde ende dat sy willich waren 't guarnisoen t'ontfangen, volgens den brieff van haere Ho. Mog., vanden XXIIII. Martii, versouckende dat voorts geene approchen ofte hostiliteyt en souden worden voorgenomen, ende oock consent ende patente om te mogen vertrecken nae den heeren staten generael, daerop na deliberatie hun is geantwoort, dat men gehouden was aen den last ende instructie vande heeren staten generael, ende dat men tot heur vertreck nae den Hage niet en conde verstaen, doch soo sy 't deden, souden wesen op heur peryckel, daerop sy seer heftelyck ende desperatelyck vuytvaerende, seyden ende riepen, dat sy nu wel sagen, dat den raedt partydich was, dat men heure parthyen in alle communicatien hoorden, ende heur advys vraechden, dat sy 't met de gemeente noyt gehouden en hadden, maer als men heur soo wilde voor 't hooft stoten, dat sy mede de stadt wilden helpen houden, Godt aenroepende over 't ongelyck, dat heur geschiede, ende dat het over twyntich jaeren noch soude beschreyt worden. Hierop gedelibereert, hoewel de staten van Utrecht eerst persisteerden, dat men hun niet en behoorde toe te laeten nae de generale staten te vertrecken, nochtans de saecke wederom overleght ende in deliberatie gestelt synde, hebben heur geremitteert aen den heere graeff ende raedt, die nae ernstige deliberatie den voorsz. gedeputeerde hebben geantwoort, dat men mochte aensien, dat sy vertrocken nae den Hage, doch sonder expres consent vanden raet, ende dat sy binnen twee dagen souden wederkeeren, ende dat al evenwel den last vande staten generael soude nagecomen worden, ende is geaccordeert, dat de voorsz. heere graeff geschreven heeft aen de compagnien vande wacht der passage, daer sij mosten passeren, heur te laten passeren.

Voorts is de heere graeff seer ernstelijck byden raet ende staten van Utrecht vermaent, dat mette approches mochte voortgevaren worden, ende alsoo naegecomen den last ende instructie der heeren generale staten, d'welck syne Gen. oock aennam te doen, ende d'Engelschen vuyt 't quartier van Suylen daertoe herwaerts aen te ontbieden.

SONDACH, den . Aprilis.

De heere graeff wordt wederom seer ernstelyck versocht ende vermaent, geen tydt toch te laten passeren, maer de approches terstont voor te nemen, dat periculum in mora is, ende dat sy ontwyffelyck andere steden sullen tot oproer ende heur onderstant solliciteeren, ende ontwyfelyck dat siende, dat het ons ernst is, dat men der haest tot eene corte, goede vuytcompste sal comen. De heere graeff thoont hem daertoe genegen, maer excuseert hem, dat hy daertoe noch nyet gereet was, dat d'Engelschen compagnien, die hy daertoe beschreven hadde, noch hier niet en syn, ende gemarcheert hebbende om hier te comen, dat sy soo terstont niet en souden inde approches connen vaceeren, doch soo men 't emmers alsoo begeerde, dat hy wilde doen nae heur beliefte, ontbiedende daerop terstont de sergeant major van't leger, Sidlnitski, om de compaignien daertoe te vorderen. Weynich daernae is de voorsz. Sedlnitzky eerst ende daernae Hillebrandt Smit gecomen, aen de rade voordragende de defecten, waeronime men noch niet en conde werck beginnen.

Naemiddach is byden rade wederomme seer grote instantie gedaen aen de voorsz. heere graeff als vooren.

« ÖncekiDevam »