Sayfadaki görseller
PDF
ePub

wesen, nae onsen verstande, in den tyt van v ofte vi maenden, voir d'welcke alleen dese repartitie gehouden soude worden, dan staet te considereren, als eens by die provincien desen aengenomen is, qualicken te altereren ende daer af te brengen sullen wesen; niettemin men sal ons hiermede meer noch langer kunnen beswaeren als anderen. Stellen daeromme alles tot UE. discretie ende goede beliefte, waervan wy ernstelicken versoeken metten eersten verwitticht te mogen worden, opdat by ons het gemeenbeste niet en worde geretardeert ofte geinteresseert. Voirts dient dese om UE. te doen weten, hoe dat tot die legatie van Engelandt op huyden versocht sullen worden die heeren graeff Hendryck van Nassau, die heere van Brederode ende die heere Oldenbarneveldt. Daer is mede gesprocken vanden tresorier Valck, dan oft hem gelegen sal wesen mede te gaen, is noch onseker. De almogende Heere wilse verleenen een geluckige reyse, ende een spoedige, vruchtbare wedercompste, denwelcken wy oock bidden, neffens onse dienstwillige gebiedenisse UE. etc. Metter haest. Vuyt 's Gravenhage, desen 1x. Aprilis 1603. UE. dienstwillige medebroeders, NICLAES VAN BERCK, H. BUTH.

Die staten generael worden van alle canten gewaerschoudt, als dat den hertoch Albertus een aenslach van importantie voor handen heeft, ende dat die onder intelligentie bedectelick genegocieert wordt, door jesuiten ende coopluyden, daerop te letten staet. Onder anderen worden mede genomineert dese navolgende personen, wezende te saem Schotten, Sir Thomas Nicolsson, een coopman, pater Hey, jesuit, meester Samuel Clepperton, die anders genaempt wordt Cockburne. Daer is weder een nye verraet op Wachtendonck geweest, gepractiseert deur . . ende Bourgondions, die vanden vyant overgecommen waeren ende dienst onder de compagnien, daer leggende, genomen hadden, dan die almogende Heere heeft sulcx in 't openbaer gebracht, ende syn die autheurs daervan als verraders gestraft. Ende zoe 't daer noch niet claer en is, adviseert die magistraet vande stadt, dat het goet wesen soude het garnisoen te veranderen.

[ocr errors]

Die heeren Heermale ende van Hardenbroeck doen haere gebiedenisse.

Opschr.: Edele elc., myn heren gedeputeerden vande staten van Utrecht, etc.

Edele, etc.

XXIX.

(Naar het origineel).

Ick hebbe nyet connen laten UE. te verwittigen, hoe dat Grobbendonck dese voorleden nacht meynde tot Boechoeven over te coemen in Bommelereweert, omtrent tusschen 12 ende een ure. Ende soe tot alle gevalle den lutenant van cap Wyssart, die tot Well gesonden zynde met 19 peerden, om wacht te houwen op den dyck, heeft syn debvoir soe wel gedaen, dat hy den vyandt gekeert heeft, tot drie reysen. Hy hadde geluck, datter waren 20 soldaten van 't garnisoen van Geertruydenberch tot Well, dewelcke hy dede halen, die hem seer wel byde ruyters gebruyckt hebben. Daer is een sergeant doot gebleven ende een peerdt 6 off 7 gequest, ende die vyandt was wel met 200 mannen oever. Grobbendonck wel sterck over de 300 peerden ende 800 mannen te voet. Dese tot egeen andere fine dienende, U hiermede, Edele, etc.

Actum op 't fort van Crevecoeur, desen 4. Juny 1603.

Opschr.: Edele etc. heer Anthoni Buht, commanderende

op 't fort van St. Andries ende ommeliggende forten.

UE. dienst vruntwillige, GHERAERT SPRUNCK. (Naar het origineel).

XXX.

Myn heeren.

UE. missive vanden vI. mit die ingelechte copie hebben wy ontfanghen, ende daervuyt verstaen, dat UE. versuecken ende begeeren, dat wy die goede handt daeraen houden ende bevorderen, dat de ritmeester Blase van Eyckenberch voor alle andere opte repartitie van onse provintie gebrocht werde, hetwelcke wy seer geerne hebben naeghecomen, maer hebhen vuyt de tresaurier Du Bye verstaen, dat al over sekeren tydt de heren raden van, state den ritm. voorn. by provisie hebben gestelt opte repartitie vande stat Grueningen ende Om melanden, dewelcke onlancx haer E. is toegesonden, dat oversulcx daerinne geen veranderinge coste geschieden, maer dat wy met die gedeputeerde vande stadt Grueningen ende Ommelanden mochten handelen, ofte syluyden den ritm'. Pichet in plaetse van Blase op haer repartitie wilden nemen. Is derhalve by ons goetgevonden de gedeputeerde voorn. te versuccken, datse den ritm. Pichet in plaetse vanden ritm'. Blase op hare repartitie souden believen te doen stellen ende geen swaricheyt daerinne maecken, aengemerckt de betalinge vanden ritm. Blase over de 700 R. 's maents hoger bedraechden als vanden ritm. Pichet; waerop sy voor antwoordt verclaerden, dat nademael hy op hoer provincie was provisione licken gestelt, ende dat de repartitie aen haere principalen was overgesonden, soe en begeerden sy, sonder expres beveel van haer E., dese veranderinge nyet te doen; edoch hebben tot onser requisitie aengenomen ende beloeft met den eersten diensaengaende aen haer E. principalen te scryven ende 't antwoordt ons te laten toecomen. Dit is hetgene dat wy voor desen tyt, om na te comen UE. bevel, hebben cunnen doen.

Wy en hebben oick nyet cunnen nalaten, UE. te verstendigen, dat de heren afgesandten aen de K. Majesteyt van Engelandt,, Schotlandt ende Irlandt weder gecomen synde, opten XIV. descr maendt, aen de heren staten generael ten overstaen van hare Excell. ende G. eensamelyck de raden van state, gedaen hebben rapport van hare besoigne, soe mit Syne Co. Majesteit, als de heren van syne prive raden, op hare propositie, gedaen ende gecommitteert, ende daeruyt, mitsgaders de brieven van Syne Maj. by de voorsz. heren gecommitteerden mede gebracht blyckt, dat Syne Maj'. de vereenichde Nederlanden ende den welstandt derselver wel geaffectioneert ende toegedaen is; hebben oversulcx Syne Maj. (nyet tegenstaende syne coronatie noch nyet en was geschiet nochte het parlement gehouden) bewillicht ende geconsenteert, dat een goed getal compagnien van syne ondersaten (boven de compagnien althans in dienst der landen wesende) onder een baron van qualiteyt, ende wel geaffectioneert tot de gemeene christelyke sake ende der landen welstandt, sullen mogen in dienste aengenomen, overgebracht ende gebruyckt worden tegens de gemeene vianden, ende dat tot betalinge derselver, ende vande andere lasten vande oorloge, van wegen Syne Maj. gefurneert ende verschoten sal worden de somme van vierhondert ende vyftich duysent ponden van veertich groten 't pondt.

Hier beneffens gaet de copie van Syne Maj". missive, hiervorens gementioneert. Ende sonderling anders nyet hebbende, sullen wy dese neffens onse dienstige gebiedenisse aen UE, hier mede besluyten ende bidden etc.

In 's Gravenhaghe, desen Ix. July, stilo antiquo, 1603.

[blocks in formation]

3

XXXI.

Edele etc. heeren,

Desen dient om UE. te verwittigen, dat Syne Excell. op Sonnendach voirleden 's namiddachs heeft doen versamelen die staten generael ende den rade van state, ende aldaer mede in persoon met graeff Wilhem van Nassauw comparerende, gecommuniceert seckere missive aen deselve gescreven byden rade ende esquadrons vande gemutineerde, inhoudende, dat die waerschuwinge, die Syne Excell. aen deselve gedaen hadde van het marcheren vanden leger vanden archiducq, ende dat hy 't op hemluyden gemunt ende aengelecht hadde, nu waer geworden, ende den xv. deser, stilo antiquo, datelick gecommen was in 't dorp van Hoochstraten, om scheuringe ende dispersie onder haer te maicken, ende het fort aldaer te overvallen ende te forceren, ende dat sy daerom geraden hadden gevonden van dacr te vertrecken ende haer 's nachts daeran te logeren tot Mierloe, ende daechs daeran tot Oosterhout, in 't landt van Breda, laetende het casteel van Hoochstraten beset met omtrent duyzent goede soldaeten, bestaende in vier hondert musquettiers ende die reste in spiescn ende hellebaerden, neffens den Electo ende eenige van zynen raedt by haer, behouden hebbende het comptoir ende provisie van gelt, als een Italiaen, die langen tydt in dienste van 't landt geweest is, ende hemluyden uyt Hoochistraten tot Oosterhoudt thoe accompagneerende (genaempt Mario ofte Homme d'arme) verclaert heeft; soe dat zy nu resolutie genomen had den, haer confreres, vanden vyant belegert wesende, nyet te verlaten tot der doot thoe, volgens belofte ende eedt, die zy den anderen hadden gedaen; haer sonderlinge vertrouwende op die benignite ende offres van zyn E., hemluyden continuelicken toegescreven ende gepresenteert, versouckende, dat d'selve nu gelieven soude daer an te dencken ende sulcke assistentie te doen, dat zy daer deur neffens heure forces haere medebroederen souden mogen ontsetten, ende den vyant in route brengen; hierbeneffens dat deze missive in deliberatie gelecht ende in die voorsz. versamelinge geexamineert wesende, eenpaerlycke goedt ende dienstelyck bevonden is die gedaene beloften nae te commen, ende terstonts te doen versamelen alle ons crychsvolek te peerde ende te voet, ende omtrent die quartieren van Hoochstraten te destineeren, mitsgaders den gemutineerden in alder yl te adverteeren van ons secours, ende te verseckeren, dat 't zelve binnen den tydt van acht dagen ofte ten langsten thien, veerdich souden wesen ende aldaer vernoemen worden, met vermaninge, dat zy middelretyt constant souden willen blyven, die belegerde hierop vertroosten, alles te prepareren ende een voet beraemen, daerna sy meynen souden, dat men 't onset zoude mogen doen; ende dat Syne Excell. volgens deze eendrachtige resolutie den voorsz. Italiaen in haeste met brieven ende instructie aen hemluyden heeft afgeveerdicht, mit asseurancie van alles te zullen doen, dat in syn vermogen soude wesen, Daer sullen andere gesanten aen hemluyden gesonden worden, om naerder te ondertasten ende onderhoren haer humeuren, ende of haer dessein sincere fundament heeft, ende conditien te besprecken van dit beleyt, ende hoe wy Wat nu verders tot dit secours weder van haerent wegen versekert sullen konnen worden.

van noode wesen sall, kunnen UE. als die verstandige wel vatten ende considereren, waerover die gedeputeerde vande provincien respectivelyck ende serieuselyck syn verzocht ende gelast, om heur principalen voor alles te vermaenen ende met alle redenen daerthoe te houden dat die ongerepartieerde, volgens die lyste aen deselve gesonden, souden mogen aengenomen ende met een maendt betalinge voorsien worden, omme alle onwillicheyt ende confusien van 't crychsvolck voor te commen, ende dat daer beneffens een goede somme van munitien, penningen op 't spoedichste gezonden worde, tot alle noodelyckheden van waegens,

provisien ende 't gene tot den veltleger dienlyk wesen sal. Soe willen wy UE. mede dienstelyck vermaent ende gebeden hebben, alle debvoir te willen doen, die repartitie t'accommodeeren ende UE. beliefte ons daervan metten cersten toecommen laten, ende dese saecke de handt te bieden met een goede quantiteyt van penningen, opdat alle goede occasien, soe van die gemutineerde als anderen, die onder dit werck schulen ende daervan te verwachten staen, deur UE. nyet en worden belet ofte gerctardeert, ons vertrouwende op UE. goede discretic ende gewoenlycke yever ende genegentheyt, die deselve den vaderlande altyts bewe sen hebben, d'welcke wy UE. dese saecke mede syn recommandeerende, die nyet en dient versuymt ofte vande handt geslagen.

A

Die voorn. Italiaen heeft ons voor die waerheyt verclaert, dat die gemutineerde (boven die duysent, die 't casteel van Hoochstraten syn) sterck waeren x ruyteren, wel gemon op teert, ende drye duysent soldaten, weerachtige mannen, wel gewapent, van goede couragie énde uytgelesen, ende den vyant vyffthien ofte sesthien duyzent, als omtrent 4000 ruyteren, nyet wel in ordre, ende die reste voetvolck, qualicken gewapent ende van alle canten byden anderen gebracht, sonder gelt, ende qualick versien van habyten ende vivres, ende wat die Oorloge geen half volck verstrecken can.

Wes belangt die moetwillicheyden ende insolentien vande soldaten, binnen Rhenen ende Montfoort garnisoen houdende, hebben dieselve de staten generael verthoont volgens d'informatie ende verclaeringe vanden provoost, versouckende dat uwe E. Mog. hierinne souden willen voorsien, dewelcke wy hevonden hebben daerthoc wel genegen te wesen, dan zoe die Voorsz. garnisoenen op vertreck stonden, achten ongeraden te wesen jegenwoordelyck daerinne te treden, ende dat voor deze tyt genoech wesen soude, dat die twee gevangens tot Rheenen den provoost overgelevert souden worden, hem ten selven fyne brieven medegevende aen den lieutenant ende officieren van Holis (?), denselven serieuselyck vermanende, dat zy die voorsz. gevangens den provoost souden laten volgen, ofte dat haer M. E. het delict van dieverye ende andere excessen aen hemluyden souden willen verhaelen.

Wy hebben mede, volgens UE. missive, den fiscacl in de vergaderinge vande staten ge nerael aengesocht, dat die persoene, rechtevoirt hyer gevangen ter oirsaeke van verraderye, t'Utrecht voir eenigen tyt gelogcert soude syn geweest in den Ceulschen Dom, ende dat hy hem mede dacrop soude willen ondersoecken, waer ende by wye hy daer geconverseert soudé hebben, antwoordende, dat hy het minste van hen daervan nyet verstaen en hadde, niettemin alle debvoir te willen doen, dat hiertoe dienlyck soude mogen wezen.

Uyt Oostende hebben wy by verscheyde brieven van XXIII, ende XXV. deser, dat ons volck den brandt geschoten hadde in des vyandts gabionade, aen d'oostzyde, ende groote schade gedaen, zoe dat de cavaillero mede in deele verbrant, gesackt ende soe beschadicht was, dat die qualicken in cen maent souden kunnen worden gerepareert, ende dat zy den brandt nede geschoten hadden in 't suydwest carre ende goede operatie aldaer gedaen te hebben, alles soude daer noch wel syn, zoe die peste soe heftich nyet thoe en name ende vermeer derde, 't welck het volck zeer intimideert ende doet verminderen. Die almogende Heere wil hemluyden daervan verlossen, die wy bidden UE. neffens onse dienstwillige gebiedenisse, etc. Uyt 's Gravenhage, desen XIX. July, 1603.

Uwe E. dienstwillige vrunden ende medebroeders,
NICLAES VAN BERCK, GHERARDT VAN RENÉSSE.

Opschr.: Edele etc., myn heeren gedeputeerden vande staten van Utrecht, tot Utrecht.

Recep. xx. July 1603.

(Naar het origineel).

XXXII.

men,

Mynheer.

[ocr errors]
[ocr errors]

Wy syn eergisteren namiddach met goede voerspoet alhier tot Hoochstraten in 't leger gearriveert. Syn Excell. met alle de heeren in goede dispositie vindende, alle het crychsvolck seer gecourageert, insonderheyt de gemutineerden extraordinaris altemael wesende een seer uytgelesen volck ende geexperimenteerde oude soldaten, hen seer obedient toonende in alle 't geene Syn Exc. haer commandeert. Syn Excell. heeft met alle de heeren ende voerts alle de principaelste op 't casteel in haren handen geweest, also oft sy quaet in sin gehadt, hadden de schoonste occasie vander werelt, maer ter contrari seer verblydt wesende, dat men hen soo veel betrouwde, ende dat alle suspectie daermede weggenomen ware. Wy hebben dadelyck Syn Excell. gesalueert, die ons datelyck syn intentie verclacrde, gefundeert op diverse ende suffisante redenen, 't gene ons samenlicke seer wel bevyl, ende particulierlycken jugerende 't selfde te wesen tot den meesten oirbaer van onse provintie, ende also wy op dier yerste missive dattelyck na 't leger gecommitteert waren, ende Syn Excell. naderhant twee missiven aen de heeren staten generael...., is gisteren avont te tyen uren daer antwoerdt op gecodaer wy altesamen met groter devotie na verlangden, doerdien 't leger hier op excessivé costen legt ende nyet kan gevordert worden, sulex dat de voorgenomen resolutie met aller diligentie sal geeffectueert worden, ende als UE. uit onse gecommitteerden inden Haghe d'intentie van Syn Excell. mitsgaders haer M. E. resolutie sullen verstaen hebben, sal myn daertoe gedragen, alleenlicken daerby vougende ende UE. mede ten hoochsten recommanderende den ouden ende gewoonliken iver, te meer doordien dit exploict UE. ten hoochsten mede is betreffende, ende hoewel UE. in alle occurrentien boven enige van d'andere provintien geesyertueert hebben ende na mine gissinge na de gedragen consenten naby sal komen, mach men de beurse op een ander tyt meer gesloten houden, ende liberalicheydt recommanderen diegene, die hier slap in sein ende hare frontieren geerne mede gevrydt hadden. Wy syn gisteren geweest op 't huys te Hoochistraten, mitsgaders in 't dorp, ende hebben den Electo metten raedt gesalueerdt, diewelcken wonderlicken wel te vreden waren vande prompte secours cnde ons mede dacrvan ten hooclisten bedanckende met presentatie van alle de dyensten, haer mogelick wesende. Den viant lecht noch te lerentals seer sterck met ongevestueerdt volck, ende syn daerbi gecomen omtrent vyer dusent Spanjaerden ende Italianen, ende seker advys gesyn wt Vranckryck, die se had syn passeeren, hielden 't voor rappaille ende geen volck van fatsoen daer onder wesende. Zy verlopen wonderlicken seer van dach tot dach, ende de betalinge valt mede heel sober, also dat veel het daervoor houden, dat men in cort daer wel meerder mutinatie mocht syn vallen. Monsr. de Roosne is een sondach neffens veel commandeurs, die in d'arrière guarde waren dootgeschoten van die gemutineerde, die soo verbittert waren, dat sy 't doode lichaem al evenwel op wilden hangen, ten ware Syn Excell. dacrvoor spraeck ende syn respect 't selfde liten volgen ende na Antwerpen geschickt; versoucken alleen, dat sy mogen eenige vaste plaets hebben, daer wyf ende kynderen mogen gelogeert worden, presenteren voor nyet te dienen ende haer opte contributien vande dorpen, die sy gercet daertoe gebracht hebben ende noch verhopen te brengen, te onderhouden.

Waerover men vast doende is ende sullen tot dien fyne noch desen dach twee gecommitteert worden, om met myn heeren staten generael 't selfde in naerder deliberatie te leggen. Syn Excell. is seer daertoe gesint, om met alle middelen henluden aen de hant te houden, ende is 't selfde oock een seer grote saecke voor 't lant, sulcken volck met soo

« ÖncekiDevam »