W czasie co raz częściej pojawiających się dzieł, dawne dzieje Polski rozjaśniających, sądzę, iż miłą ziomkom uczynię przysługę, wydając powtórnie Dzieje Panowania Henryka Walezyusza i Stefana Batorego, przez Albertrandego skreślone, a przez Onacewicza niegdyś ogłoszone-zwłaszcza gdy pierwsze wydanie zupełnie wyczerpaném zostało. A nie chcąc pominąć nawet drobnych a nader ważnych i zajmujących szczegółów, mogących posłużyć do uzupełnienia powyższego dzieła, dołączam Pamiętniki do Historyi Stefana Batorego, przez Edwarda Raczyńskiego zebrane, tudzież opis pogrzebu tego wielkiego monarchy. WYDAWCA. WSTĘP. Po zgonie ostatniego Jagiellona, zasiadł na tronie Sarmatów szlacheckiemi głosy obrany ostatni Walezyusz. Zawiedziony w swych nadziejach, nie odpowiedział wzajemnie ufności narodu w nim położonej. Szczęściem było dla Polski, iż ją Henryk wkrótce opuścił dla ponowienia rozlewu krwi własnych poddanych; dopóki szalony fanatyk nie wydarł mu życia w rozkoszy i troskach przepędzonego. Mimo czynne zabiegi domu Habsburgskiego, sięgającego swą polityką wschodu i zachodu Europy, zasiedli na dwóch tronach Henryka najwięksi swego czasu królowie, zdolni do nadania Europie innego kształtu politycznego i uszczęśliwienia swych narodów; gdyby jednemu mordercze żelazo bezbożnego szaleńca, drugiemu podejrzana lekarzów niezręczność pasma życia nie przecięła. Panowanie Henryka i Stefana, królów Polskich, pracowitą ręką Albertrandego nakreślone, otrzymuje czytelnik bez żadnej odmiany tak co do stylu, jako téż i treści ́saméj: sprostowałem tylko drobne pomyłki. Jest to część rękopismów, które otrzymał Uniwersytet Wileński wr, 1810, już to darem, już kupnem od męża synowicy Albertrandego, półkownika Laskarysa, który 1813 r. poległ w bitwie pod Lipskiem. Książęta Sapichowie i król Saski posiadają część znaczną pracy Albertrandego. W Wilnie znajduje się 14 t., po większej części własną Albertrandego ręką pisanych, a mianowicie: 1-6), Dwieście arkuszy historyi Polskiej od 962-1595 r. w sześciu tomach; nie dostaje historyi od 1422 — 1444, również od 1506-1574. 7) Iter Italicum et Sueticum 55 arkuszy, zawiera skazówkę materyałów do historyi Polskiej należących, widzianych w licznych bibliotekach rzymskich i szwedzkich. Zadziwia |
